سرمایه اضافی لایه اول (Additional Tier 1 Capital)

مفهوم:

والد:

بعد:

فرزند:

---

لید

سیستم بانکی مستحکم و مقاوم در برابر بحران، پایه رشد اقتصادی پایدار در هر کشوری به شمار می‌آید. بر این اساس، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های توافقنامه بال 3 ارتقای کیفیت و کمیت سرمایه است که به منظور تقویت قواعد مربوط به سرمایه و نقدینگی با هدف انعطاف‌پذیری بیشتر و مقاوم‌ترکردن بانک‌ها و نظام بانکداری در مقابل بحران‌ها و تکانه‌های مالی منتشر شده است. سرمایه قانونی یک بانک از مجموع سرمایه لایه ۱ و سرمایه لایه ۲ تشکیل می‌شود که سرمایه اضافی لایه ۱ به عنوان یکی از ترکیبات سرمایه لایه ۱ برای پوشش و جذب خسارت‌های وارده بر بانک درنظر گرفته می‌شود و بانک‌ها مکلفند برای بهبود اوضاع سرمایه خود، حداقل درصدهای‌ اعلامی استاندارد بال ۳ را رعایت نمایند. درواقع، سرمایه اضافی لایه ۱، معیاری برای اندازه‌گیری قدرت مالی بانک است که همانند یک لایه اضافی به منظور کاهش نگرانی‌ها به جذب خسارت‌ و ضررهای احتمالی ناشی از بحران‌ها می‌پردازد.‌

تعریف به حد

سرمایه اضافی لایه ۱، یکی از اجزای تشکیل‌دهنده سرمایه لایه ۱و معیاری برای اندازه‌گیری قدرت مالی بانک است که همانند یک لایه اضافی به منظور کاهش نگرانی‌ها به جذب خسارت‌ها و ضررهای احتمالی ناشی از بحران‌ها می‌پردازد.‌ صرف سهام ناشي از انتشار ابزارهايي که در سرمايه اضافی لایه ۱ قرار می‌گیرند و ابزارهای قابل قبول منتشرشده توسط بانک و یا واحدهای تابعه بانک از جمله اقلام سرمایه اضافی لایه ۱ به شمار می‌رود. در این میان لازم است ابزارهای منتشر شده توسط بانک برای قرارگرفتن در سرمایه اضافی لایه ۱حداقل معیارهایی را درنظر بگیرند.

وجوه افتراق یا شقوق مختلف

سرمایه اضافی لایه ۱ در کنار سهام عادی لایه ۱، اجزای مهم تشکیل‌دهنده سرمایه لایه ۱، تلقی می‌شود که از لحاظ معیارها و ابزارهای مورد استفاده برای پوشش خسارت‌ها با یکدیگر متفاوت می‌باشند. ابزارهای منتشر شده توسط بانک به گونه‌ای است که معیارهای لازم و ویژگی‌های قابل قبول را برای قرارگرفتن در سرمایه اضافی لایه ۱ تأمین ‌کند و جزو اقلام سرمایه عادی لایه ۱ نباشند. همچنین ابزارهای منتشر شده توسط شرکت‌های واحدهای تابعه بانک که توسط اشخاص ثالث نگهداری می‌شود و معیارهای قرارگیری در سرمایه اضافی لایه یک را رعایت می‌کنند نبایستی در زمره اقلام سهام عادی لایه ۱ قرار ‌گیرند. در این میان، ابزارها بایستی منتشر شده و کاملا پرداخت شده باشند و سایر حداقل معیارهای لازم را دربر داشته باشند.

فهرست مطالب

تعریف

کمیته نظارت بانکی بال (بازل) (BCBS) در دسامبر سال ۲۰۱۰ مجموعه دستورالعمل و استانداردهای بال را تحت عنوان یک چارچوب مقرراتی جهانی برای انعطاف‌پذیری بیشتر و مقاوم‌ترکردن بانک‌ها و نظام بانکداری در مقابل بحران‌ها و تکانه‌های مالی، منتشر نمود. طبق استاندارد کمیته بال، سرمایه قانونی یک بانک تشکیل‌شده از سرمایه لایه ۳۱ (متشکل از سرمایه عادی لایه ۱ و سرمایه اضافی لایه ۱) و سرمایه لایه ۲ می‌باشد. طبق تعریف بال ۳، سرمایه Tier 1 برای جذب خسارت‌ها و ضررها بوده، در حالیکه سرمایه Tier 2 برای خسارت‌های اضافه بر خسارات قابل پوشش با Tier 1 در نظر گرفته شده است.

برای هر کدام از عناصر سرمایه عادی لایه ۱ و سرمایه اضافی لایه ۱ و سرمایه لایه ۲، مجموعه واحدي از معيارها که ابزارهاي واجد شرايط براي قرارگرفتن در آن طبقه بايد داشته باشند، وجود دارد.

بر مبنای استاندارد بال ۳ برای هریک از اجزای سرمایه مذکور، معیارها و حداقل‌هایی درنظر گرفته شده است که به شرح زیر است:

- نسبت سرمایه عادی لایه ۱ باید همواره حداقل ۴.۵ درصد دارایی‌های موزون‌شده به ریسک در کل دوره‌ها باشد.

- نسبت سرمایه لایه ۱ باید همواره به میزان حداقل ۶ درصد از دارایی‌های موزون‌شده به ریسک در کل دوره‌ها باشد.

- نسبت کل سرمایه (مجموع سرمایه لایه ۱ و سرمایه لایه ۲) باید همواره حداقل ۸ درصد از دارایی‌های موزون‌شده به ریسک درکل دوره‌ها باشد.

اجزای تشکیل‌دهنده (ابزارها) سرمایه اضافی Tier 1

معیارهای حاکم در قرارگرفتن ابزارهای مالی برای سرمایه اضافی لایه ۱ در ماده ۵۲ مقررات الزامات سرمایه‌ای (CRR) آورده شده است. مقام بانکداری اروپا (EBA) در ماه مارس سال ۲۰۱۴ آخرین پیش‌نویس استانداردهای فنی مقرراتی (RTS) و پیش‌نویس پیاده‌سازی استانداردهای فنی(ITS) بر روی وجوه نقد را منتشر کرد و هدف از این اقدام را افزایش هماهنگی مقرراتی ابزارهای سرمایه‌ای در بخش بانکداری اروپا عنوان نموده است. به طور کلی، سرمایه اضافی لایه ۱ مجموعه‌ای از اقلام ذیل را دربرمی‌گیرد:

- ابزارهای منتشر شده توسط بانک به گونه‌ای باشد که معیارهای لازم و ویژگی‌های قابل قبول را برای قرارگرفتن در سرمایه اضافی لایه ۱ تأمین ‌کند. (جزو اقلام سرمایه عادی لایه ۱ نیستند).

- صرف سهام (مازاد ارزش سهام یا پاداش سهام) ناشي از انتشار ابزارهايي که در سرمايه اضافی لایه ۱ قرار می‌گیرند.

- ابزارهای منتشر شده توسط شرکت‌های زیرمجموعه و واحدهای تابعه بانک که توسط اشخاص ثالث نگهداری می‌شود و معیارهای قرارگیری در سرمایه اضافی لایه یک را رعایت می‌کنند و در زمره اقلام سهام عادی لایه ۱ قرار نمی‌گیرند.

- تعدیلات مقرراتی و نظارتی که در محاسبه سرمایه اضافی لایه ۱ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

معیارهای قرارگیری ابزارها در سرمایه اضافی Tier 1

حداقل‌های معیارهای لازم برای ابزارهای منتشر شده توسط بانک برای گنجاندن در سرمایه اضافی لایه ۱ به شرح زیر می‌باشد:

۱. ابزارهای مورد استفاده باید منتشر شده و کاملا پرداخت شده باشند.

۲. ابزارها نباید از سوی عوامل زیر خریداری شوند:

   الف- بانک یا شرکت‌های زیرمجموعه (تابعه)

   ب- نهادهایی که بانک بر آن کنترل یا نفوذ قابل ملاحظه (مالکیت) دارد.

۳. تأمین مالی جهت خرید این ابزار به طور مستقیم یا غیرمستقیم توسط بانک صورت نگرفته باشد.

۴. ابزارها از رتبه‌بندی و اولویت پایین‌تری نسبت به ابزارهای Tier 2 و بدهی‌های تبعی بانک در زمان وقوع ناتوانی مالی برخوردار باشند.

۵. ابزارها نه تضمین شده باشند و نه از طریق ضمانت ناشر یا شخص مرتبط پوشش داده شود و یا ترتیبات دیگری که به طور قانونی با اقتصادی منجر به ارتقای اولویت این مطالبه در برابر بستانکاران بانک (یا هر یک از نهادهای زیر) می‌شود، وجود نداشته باشد.

  الف- بانک یا شرکت‌های زیر مجموعه آن

  ب- شرکت مادر که بانک یا شرکت‌های زیرمجموعه‌اش را تحت کنترل دارد

  ج- شرکت هلدینگ مالی مادر یا شرکت‌های زیرمجموعه

  د- فعالیت ترکیبی شرکت هلدینگ و شرکت‌های زیرمجموعه

  ه- هر تعهدی که پیوند نزدیکی با نهادهای مرتبط با بند الف و د دارند.

۶. ابزارها در زمان ناتوانی مالی با قابلیت نقدشوندگی به جذب خسارات و ضرر می‌پردازند و بایستی واجد اصل خصوصیت جذب زیان باشند.

۷. ابزارها ماهیت دائمی دارد، این بدان معناست که تاریخ سررسید و نیز پرداخت‌های پلکانی سود و دیگر انگیزه‌های بازخرید وجود ندارد.

۸. جایی که بندهای حاکم بر ابزارها یک یا چند قرارداد اختیار خرید را شامل می‌شوند، گزینه فراخوان تنها با صلاحدید انتشاردهنده ممکن است عملیاتی و اجرا شود.

۹. امکان بازخرید تنها زمانی رخ خواهد داد که شرایط موجود در ماده ۷۷ مقررات الزامات سرمایه‌ای رعایت شده باشند. البته امکان بازخرید توسط منتشرکننده اولیه تنها بعد از حداقل ۵ سال از تاریخ انتشار و تحت برخورداری از شرایط موجود در تبصره ۴ ماده ۷۷ مقررات الزامات سرمایه‌ای وجود دارد.  

۱۰. به منظور اعمال اختیار خرید توسط بانک، اخذ تأیید اولیه مقام ناظر ضروری است.

۱۱. بندهای قانونی حاکم بر ابزارها به طور آشکار یا ضمنی بر امکان بازخرید اوراق اشاره‌ای ندارد و بانک نباید اقدام به خرید اوراق نماید مگر در حالت‌های زیر:

الف- تسویه و افزایش نقدینگی بانک

ب- بازخریدهای صلاحدیدی ابزارها یا سایر روش‌های صلاحدیدی برای کاهش مقدار سرمایه اضافی لایه ۱ توسط بانک با دریافت مجوز اولیه از مراجع ذی‌صلاح مطابق با ماده ۷۷ مقررات الزامات سرمایه‌ای.

۱۲. بانک به طور آشکار یا ضمنی نباید اقدامی انجام دهد که منجر به ایجاد حالتی استثناء شود که امکان خرید را فراهم نماید.

۱۳. سود سهام باید صلاحدیدی باشد و مطابق با شرایط زیر صورت می‌گیرد:

الف- بانک باید در هر زمان اختیار کامل به منظور تصمیم برای عدم پرداخت یا عدم تقسیم سود را داشته باشد

ب- عدم پرداخت یا عدم تقسیم سود نباید منجر به اعمال محدودیت‌هایی برای بانک گردد مگر اینکه در خصوص سود تقسیمی برای صاحبان سهام عادی باشد.

ج- لغو پرداخت سود با توجه به تصمیم صلاحدیدی نباید به عنوان نکول برای بانک تلقی گردد.

د- بانک‌ها بایستی دسترسی کامل به منابع حاصل از عدم پرداخت‌ها به منظور ایفای تعهدات سررسید شده را داشته باشند.

ه- این ابزار نمی‌تواند دارای سود نقدی بر اساس وضعیت اعتباری بانک یا شرکت مادر عهده‌دار آن باشد. یعنی اینکه سود نقدی به صورت دوره‌ای بر اساس تمام یا بخشی از وضعیت اعتباری نهاد مربوطه اصلاح و تجدید نخواهند شد.

ی- سود نقدی بایستی از محل اقلام قابل توزیع پرداخت شود.

۱۴. انتشار این ابزارها نبایستی منجر به افزایش بدهی‌های یک بانک بر دارایی‌ها شود که در این صورت ترازنامه مربوطه بخشی از قانون عدم ایفای تعهدات ملی را شامل خواهد شد.

۱۵. بندهای قانونی حاکم بر ابزار نمی‌تواند شامل ویژگی‌های که از تأمین مجدد سرمایه جلوگیری نماید، باشد. مانند شروطی که بر اساس آن در صورت انتشار ابزار جدید با قیمت پایین‌تر در یک بازه زمانی مشخص، ناشر را ملزم به جبران برای سرمایه‌گذاران ابزار مربوطه می‌نماید.

۱۶. در مواقعی که ابزار به طور مستقیم توسط بانک منتشر نمی‌شود، بایستی هر دو شرط زیر رعایت شوند:

الف- ابزارها از طریق شرکت مالی با اهداف خاص یا spv منتشر ‌شوند. (از طریق نهادی درون گروه تلفیقی مقرراتی)

ب. اقدامات انجام‌شده و عایدات حاصل از انتشار بایستی سریعاً و بدون هیچ‌گونه محدودیتی در اختیار بانک و یا شرکت هلدینگ در گروه تلفیقی قرا گیرد که ابزار مربوطه واجد همه معیارهای قرارگرفتن در سرمایه اضافی لایه ۱ باشد.

موارد احتیاطی و کسرشده از سرمایه اضافی Tier 1

بنابر ضرورت، موارد عمده‌ای از سرمایه اضافی لایه ۱ کاسته شده است. برخی از فیلترهای احتیاطی سرمایه اضافی لایه ۱ شامل موارد ذیل است:

- نگهداری مستقیم یا غیرمستقیم ابزارهای سرمایه اضافی لایه ۱ توسط بانک

- نگهداری ابزارهای سرمایه اضافی لایه ۱ دوجانبه که برای افزایش وجوه نقد سرمایه اضافی لایه ۱ به طور مصنوعی طراحی شده باشند.

- نگهداری مستقیم، غیرمستقیم یا ترکیبی از ابزارهای سرمایه اضافی لایه ۱ توسط بانک در نهادهایی با سرمایه‌گذاری عمده و غیرعمده.

- اعمال هزینه‌های مالیاتی بیشتر پیش‌بینی‌شده و مرتبط با موارد سرمایه اضافی لایه ۱.

جستارهای وابسته

• سرمایه Tier 1

• سهام عادی Tier 1

• بال ۳

• سرمایه قانونی

پانویس/ پاورقی

منابع

• Basel Committee. (2010). Basel III: A global regulatory framework for more resilient banks and banking systems. Basel Committee on Banking Supervision, Basel.
• BCBS, B. (2011). Consultative Document-The Internal Ratings-Based Approach. Retrieved March, 27, 2011.
• Ramirez, J. (2017). Handbook of Basel III Capital: Enhancing Bank Capital in Practice. John Wiley & Sons.

پیوند به بیرون

الگوهای ناوبری

رده