بانک‌های تجاری (Commercial Banks)
مفهوم:
والد:
بعد:
فرزند:
لید
بانک‌های تجاری، بزرگترین گروه مؤسسات سپرده‌گذار از نظر اندازه دارایی را تشکیل میدهند. بانک‌های تجاری واسطه‌های مالی مهمی هستند که به انواع واحدهای دارای مازاد و کسری، خدمات ارائه می‌کنند.منابع بانک عموما عبارت است از حساب‌های سپرده (سپرده‌های مبادلاتی، حساب‌های پس‌انداز، سپرده مدت‌دار و حساب‌های سپرده بازار پول)، وجوه استقراضی (وجوه فدرال خریداری شده (وام گرفته شده)، وام گرفتن از بانک‌های فدرال رزرو و توافقهای بازخرید) و منابع بلندمدت وجوه (اوراق قرضه منتشره بانک و سرمایه بانک). همچنین در تخصیص منابع بانک‌های تجاری مواردی چون نگهداری پول نقد، وام‌های کسب‌وکار، وام‌های مصرفی، وام‌های املاک و مستغلات، سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار، وجوه فدرال فروخته شده (وام داده شده)، توافقهای بازخرید، دارایی‌های ثابت و تجارت املاک جزو رایج‌ترین موارد هستند. افزون براین بانک‌های تجاری معمولا به فعالیت‌های خارج از ترازنامه مبادرت می‌ورزند که درآمد حق‌الزحمه بدون الزام به سرمایه‌گذاری در وجوه مالی ایجاد می‌کند. ازجمله مهمترین این فعالیت‌ها می‌توان به تعهدات وام، اعتبار اسنادی آماده به خدمت، قراردادهای سلف برای ارزها، قراردادهای سوآپ نرخ بهره و قراردادهای سوآپ نکول اعتبار اشاره داشت.
تعریف به حد
بانک‌های تجاری واسطه‌های مالی مهمی هستند که به انواع واحدهای دارای مازاد و کسری، خدمات ارائه می‌کنند. آنها حساب‌های سپرده با هر اندازه و سررسیدی که مطلوب واحدهای مازاددار باشد ارائه می‌کنند. آنها منابع مالی دریافتی از محل سپرده‌ها را دوباره بسته‌بندی می‌کنند تا وام‌های با هر اندازه و سررسید مطلوب واحدهای کسری‌دار را فراهم کنند. بانک‌های تجاری توانایی ارزیابی رتبه اعتباری واحدهای کسری‌دار متقاضی وام را دارند، به نحوی که می‌توانند در معرض ریسک اعتباری بودن (نکول) وام‌هایی را که ارایه میدهند محدود کنند.
وجوه افتراق یا شقوق مختلف
بانک‌های تجاری را می‌توان از مؤسسات پس‌انداز و اتحادیه‌های اعتباری در اندازه و ترکیب وام‌ها و سپرده‌های آنها تفکیک کرد. مشخصا درحالی‌که سپرده‌ها منبع اصلی وجوه هستند، بدهی‌های بانک تجاری معمولا شامل چندین نوع منابع غیرسپرده‌ای وجوه ازقبیل سفته‌ها و بدهی‌های غیرمرجح می‌شود. همچنین وام‌های این بانک‌ها طیف گسترده‌ای دارند و شامل وام‌های مصرفی، تجاری، بین‌المللی و املاک و مستغلات می‌شوند. لازم به اشاره است که بانک‌های تجاری به شکل جداگانه از موسسات پس‌انداز و اتحادیه‌های اعتباری تنظیم‌گری می‌شوند.
فهرست مطالب
محتویات
تعریف[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بانک‌های تجاری واسطه‌های مالی مهمی هستند که به انواع واحدهای دارای مازاد و کسری، خدمات ارائه می‌کنند. آنها حساب‌های سپرده با هر اندازه و سررسیدی که مطلوب واحدهای مازاددار باشد عرضه می‌کنند. آنها منابع مالی دریافتی از محل سپرده‌ها را دوباره بسته‌بندی می‌کنند تا وام‌های با هر اندازه و سررسید مطلوب واحدهای کسری‌دار را فراهم کنند. آنها توانایی ارزیابی رتبه اعتباری واحدهای کسری‌دار متقاضی وام را دارند، به نحوی که می‌توانند در معرض ریسک اعتباری بودن (نکول) وام‌هایی را که ارایه میدهند محدود کنند.
بانک‌های تجاری، بزرگترین گروه مؤسسات سپرده‌گذار از نظر اندازه دارایی را تشکیل میدهند. اما بانک‌های تجاری را می‌توان از مؤسسات پس‌انداز و اتحادیه‌های اعتباری در اندازه و ترکیب وام‌ها و سپرده‌های آنها تفکیک کرد. مشخصا درحالی‌که سپرده‌ها منبع اصلی وجوه هستند، بدهی‌های بانک تجاری معمولا شامل چندین نوع منابع غیرسپرده‌ای وجوه هستند (ازقبیل سفته‌ها و بدهی‌های غیرمرجح). به علاوه وام‌های آنها از نظر طیف گسترده هستند شامل وام‌های مصرفی، تجاری، بین‌المللی و املاک و مستغلات. بانک‌های تجاری به شکل جداگانه از موسسات پس‌انداز و اتحادیه‌های اعتباری تنظیم‌گری می‌شوند. درون صنعت بانکداری، ساختار و ترکیب دارایی‌ها و بدهی‌ها همچنین به نحو چشمگیر برای بانک‌های با اندازه متفاوت دارایی تغییر می‌کند.
خدمات بانکی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بانک‌های تجاری خدمات بیشماری را در نظام مالی ما ارایه میدهند. خدمات در سطح گسترده‌ای که می‌توان به شرح زیر طبقه‌بندی کرد:
بانکداری فردی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بانکداری فردی شامل وام مصرفی، وام رهنی مسکن، وام اقساط مصرف‌کننده، تامین مالی کارت اعتباری، تامین مالی خرید خودرو و قایق، خدمات دلالی، وام‌های دانشجویی، و خدمات سرمایه‌گذاری فردمحور ازقبیل خدمات سرمایه‌گذاری و با مسئولیت و اعتماد شخصی است.
بانکداری نهادی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
وام به شرکت‌های غیرمالی، شرکت‌های مالی (ازقبیل شرکت‌های بیمه عمر) و موجودیت‌های دولتی (دولت‌های ایالتی و محلی در امریکا و دولت‌های خارجی) در دسته‌بندی بانکداری نهادی جای می‌گیرند.
بانکداری همه‌جانبه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در حوزه بانکداری همه‌جانبه، بانک‌ها شروع به رقابت رودررو با بنگاه‌های بانکداری سرمایه‌گذاری (یا اوراق بهادار) می‌کنند. البته بانک‌های متفاوت در برخی از این فعالیت‌ها نسبت به دیگران بیشتر فعال هستند. برای مثال، بانک‌های مرکز پولی (که بعدا تعریف می‌کنیم) در بانکداری همه‌جانبه فعال‌تر هستند.
منابع بانک[ویرایش | ویرایش مبدأ]
برای درک اینکه چگونه هر موسسه مالی (یا شرکت تابع آن نهاد) وجوه را به دست می‌آورد و از وجوه استفاده می‌کند، می‌توان ترازنامه‌اش را مرور کرد. بدهی‌ها و سرمایه گزارش‌شده این موسسه بیانگر منابع از محل آن وجوه است و دارایی‌های گزارش‌شده هم بیانگر موارد استفاده از آن وجوه مالی است. منابع اصلی از محل وجوه بانک تجاری به صورت زیر خلاصه شده است.
حساب‌های سپرده[ویرایش | ویرایش مبدأ]
سپرده‌های مبادلاتی: حساب سپرده دیداری، یا حساب جاری به مشتریانی عرضه می‌شود که خواهان نوشتن چک در ازای حساب خویش هستند. لازمه افتتاح حساب سپرده دیداری مرسوم داشتن حداقل مانده کوچکی است که بهره‌ای هم به آن پرداخت نمی‌شود. نوع دیگر سپرده مبادلاتی، حساب دستور برداشت قابل مذاکره است که بهره می‌پردازد و خدمات حساب جاری نیز عرضه می‌دارد.
حساب‌های پس‌انداز: حساب سنتی پس‌انداز که حساب پس‌انداز دفترچه‌دار است و اجازه نوشتن چک را نمی‌دهد. حساب‌های پس‌انداز دفترچه‌ای کماکان پس‌اندازکنندگان با مقدار اندک وجوه مالی را جذب می‌کند.
سپرده مدت‌دار: سپرده‌های مدت‌دار عبارتند از سپرده‌هایی که تا تاریخ سررسید تصریح شده نمی‌توان برداشت کرد. دو تا از انواع بسیار رایج سپرده‌های مدت‌دار گواهی سپرده و گواهی سپرده قابل مذاکره هستند.
حساب‌های سپرده بازار پول: حساب‌های سپرده بازار پول با سپرده‌های مدت‌دار متعارف فرق می‌کنند چون که آنها سررسید معین ندارند. از دیدگاه سپرده‌گذار، حساب‌های سپرده بازار پول، نقدی‌تر از گواهی سپرده خرده‌فروشی هستند اما نرخ بهره پایین‌تری دارند. آنها با دستور برداشت قابل مذاکره تفاوت دارند چون توانایی محدودی برای چک‌نویسی دارند، مستلزم حداقل مانده بزرگتری هستند و عایدی بالاتری عرضه می‌دارند.
وجوه استقراضی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
وجوه فدرال خریداری شده (وام گرفته شده): بازار وجوه فدرال به مؤسسات سپرده‌گذار اجازه می‌دهد تا نیازهای نقدینگی کوتاه‌مدت سایر مؤسسات مالی را تامین کنند. وجوه فدرال خریداری شده (یا وام گرفته شده) بیانگر بدهی بانک وام‌گیرنده و دارایی بانک وام‌دهنده‌ای است که آنها را می‌فروشد.
وام گرفتن از بانک‌های فدرال رزرو: دیگر منبع موقتی وجوه برای بانک‌ها وجوه بانک مرکزی است. بانک‌های ناحیه‌ای فدرال رزرو (بانک مرکزی)، در کنار تنظیم‌گری سایر بانک‌ها، فعالیت‌های معین بانک‌ها را تنظیم می‌کنند. آنها همچنین وام‌های کوتاه‌مدتی به بانک‌ها میدهند.
توافقهای بازخرید: توافق بازخرید (repo) به معنای فروش اوراق بهادار توسط یک طرف به طرف دیگر است با این توافق که اوراق بهادار در تاریخ و قیمت معین بازخرید می‌شود. بانک‌ها اغلب از توافق بازخرید به عنوان منبع تأمین وجوه در زمان‌هایی استفاده می‌کنند که انتظار دارند فقط چند روز به وجوه نیاز داشته باشند.
منابع بلندمدت وجوه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
اوراق قرضه منتشره بانک: بانک‌ها هم مانند سایر شرکت‌ها مالک دارایی‌های ثابت نظیر زمین، ساختمان، و تجهیزات هستند. این دارایی‌ها اغلب عمر انتظاری 20 ساله یا بیشتر دارند و معمولا با چنین منابع بلندمدتی مانند انتشار اوراق قرضه تامین مالی می‌شوند.
سرمایه بانک: سرمایه بانک معمولا بیانگر وجوهی است که با انتشار سهام یا حبس عایدی‌ها تحصیل می‌شود. در هر مورد، بانک هیچ تعهدی نسبت به پرداخت این وجوه در آینده ندارد. این ویژگی باعث تمایز سرمایه بانک با همه دیگر منابع وجوه می‌شود که تعهد آتی بانک به پرداخت آن وجوه را تشکیل میدهند.
تخصیص وجوه در بانک[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بعد از شناسایی منابع اصلی وجوه ،اینک بانک از وجوه مورد بحث می‌تواند استفاده کند. موارد استفاده رایج‌تر بانک‌ها از وجوه شامل اینهاست:
پول نقد: بانک‌ها باید مقداری وجه نقد به شکل ذخایر نگهدارند تا نیازهای ذخیره‌ای خود را که بانک مرکزی الزامی کرده است تامین کنند. بانک‌ها برای حفظ مقداری نقدینگی و پاسخگویی به هرگونه درخواست برداشت وجه از سوی سپرده‌گذارها نیز پول نقد نگه می‌دارند.
وام‌های کسب‌وکار: یک نوع رایج وام کسب‌وکار، وام سرمایه در گردش است (که گاهی وام خودنقدینه هم نامیده می‌شود) و برای پشتیبانی از عملیات رایج کسب‌وکار طراحی شده است. بانک‌ها همچنین وام‌های مدت‌دار عرضه می‌دارند که عمدتا برای تامین مالی خرید دارایی‌های ثابت ازقبیل ماشین‌آلات استفاده می‌شود.
به عنوان جایگزینی برای ارائه وام مدت‌دار، بانک دارایی‌هایی را خریداری می‌کند و آنها را به بنگاهی که نیاز دارد اجاره می‌دهد. این روش به وام اجاره مستقیم معروف بوده و به ویژه در زمانی مناسب است که بنگاه می‌خواهد بدهی بیشتری به ترازنامه خویش نیافزاید. یک ترتیبات تامین مالی انعطاف‌پذیرتر خط غیررسمی اعتباری است که به کسب و کار اجازه می‌دهد مبلغ معینی را در یک دوره معین زمانی وام بگیرد. این گزینه برای بنگاه‌هایی مفید است که نیاز ناگهانی به وجوه پیدا می‌کنند اما دقیقا نمی‌دانند چه وقت.
وام‌های مصرفی: بانک‌های تجاری وام اقساطی در اختیار افراد می‌گذارند تا خریدهای خودرو و لوازم منزل را تامین مالی کنند. در این وام‌ها وام‌گیرندگان باید مبالغی را به شکل دوره‌ای طی زمان پرداخت کنند.
بانک‌ها همچنین به مصرف‌کنندگان دارای شرایط، کارت‌های اعتباری میدهند که آنها را قادر می‌کند تا کالاهای مختلف را خریداری کنند بدون اینکه مجبور به درخواست مجدد اعتبار بابت هر خرید باشند. حداکثر سقف برای دارندگان کارت اعتباری براساس درآمد و سابقه اشتغال آنها تعیین می‌شود و حق‌الزحمه ثابت سالانه نیز می‌پردازند.
وام‌های املاک و مستغلات: بانک‌ها همچنین وام املاک و مستغلات در اختیار متقاضیان می‌گذارند. در وام‌های املاک و مستغلات مسکونی، سررسید تسویه وام رهنی معمولا 15 تا 30 سال است اگرچه وام‌های رهنی کوتاه‌مدت‌تر با مبالغ متورم‌شده نیز رایج است. پشتوانه این وام ملک مسکونی خریداری شده است.
سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار: بانک‌ها انواع گوناگون اوراق بهادار را می‌خرند. یک مزیت سرمایه‌گذاری وجوه در اوراق بهادار به جای وام اینست که اوراق بهادار معمولا نقدپذیرتر هستند. علاوه بر این، بانک‌ها می‌توانند به آسانی در اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کنند، در حالی که نیاز به منابع بیشتری است تا درخواست‌کنندگان وام و وام‌های خدماتی ارزیابی شود. اما آنها معمولا انتظار دارند نرخ بازده وجوه مورد استفاده در وام‌ها بالاتر باشد.
وجوه فدرال فروخته شده (وام داده شده): برخی بانک‌ها وجوه را به سایر بانک‌ها در بازار وجوه فدرال اغلب وام میدهند. وجوه فروخته شده، یا وام داده شده، در تاریخ تصریح شده در توافق وام (به علاوه بهره) بازگردانده می‌شود. دوره وام معمولا خیلی کوتاه ازقبیل یک روز یا چند روز است.
توافقهای بازخرید: به یاد آورید که از منظر وام‌گیرنده، معامله توافق بازخرید مستلزم بازخرید اوراق بهاداری است که پیشتر فروخته شده بود. از منظر وام‌دهنده، توافق بازخرید بیانگر فروش اوراق بهاداری است که پیشتر خریداری شده بود.
دارایی‌های ثابت: بانک‌ها باید مقداری دارایی ثابت ازقبیل ساختمان و زمین اداری نگه دارند، تا بتوانند عملیات کسب‌وکار خود را انجام دهند.
تجارت املاک: بانک‌ها همچنین اقدام به تجارت املاک می‌کنند به این نحو که از وجوه در اختیار خود برای انجام سرمایه‌گذاری‌ها به حساب خودشان استفاده می‌کنند..
فعالیت‌های خارج از ترازنامه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بانک‌ها معمولا به فعالیت‌های خارج از ترازنامه مبادرت می‌ورزند که درآمد حق‌الزحمه بدون الزام به سرمایه‌گذاری در وجوه مالی ایجاد می‌کند. اما این نوع فعالیت‌ها تعهد مشروطی نیز برای بانک‌ها ایجاد می‌کند. موارد زیر برخی از فعالیت‌های محبوب‌تر خارج از ترازنامه هستند:
- تعهدات وام
- اعتبار اسنادی آماده به خدمت
- قراردادهای سلف برای ارزها
- قراردادهای سواپ نرخ بهره
- قراردادهای سواپ نکول اعتبار
جستارهای وابسته
- بانک‌های سرمایه‌گذاری
- دلال‌ها
- صندوق‌های سرمایه خطرپذیر
- مؤسسات سرمایه‌گذاری
پانویس/ پاورقی
منابع
- Cornett, M. M., & Saunders, A. S. (2014). Financial Markets and Institutions. McGraw-Hill Education-Europe.
- Fabozzi F. J., Modigliani F. P., Jones F. J. (2009). Foundations of Financial Markets and Institutions (4th edition), Prentice Hall.
- Madura J. (2014). Financial Markets and Institutions, Cengage Learning.
پیوند به بیرون
الگوهای ناوبری
رده