جایگذاری در پولشویی (Placement in Money laundering)

مفهوم:

والد:

بعد:

فرزند:

---

لید

افراد مجرم برای پولشویی معمولاً روی بخش‌هایی از نظام مالی متمرکز می‌شوند که کنترل کمتری روی آن وجود دارد. از این رو اگر شخص مجرم اطلاع خاصی داشته باشد که یک شخص یا شرکت نیاز به وجه نقد دارد، ممکن است به عنوان یک فرصت برای جایگذاری پول غیرقانونی که اولین مرحله پولشویی است، به آن توجه کند. این امر بدان دلیل است که نیاز آن شرکت یا شخص به‌گونه‌ای است که سطح ریزکاوی (بازرسی موشکافانه) آن ممکن است کاهش یابد و فرصت کسب سود را برای شخص مجرم پدید آورد. واژه پولشویی برای توصيف فرایندی مورد استفاده قرار می¬ گيرد که در آن پول غيرقانونی يا کثيفی که حاصل فعاليت¬های مجرمانه مانند قاچاق مواد مخدر، قاچاق اسلحه و کالا، قاچاق انسان، رشوه، اخاذی، کلاهبرداری و ... است، در چرخه¬ای از فعاليت ها و معاملات مالی و‌ با گذر از مراحلی، شسته شده و به عنوان پولی قانونی، موجه و مشروع جلوه داده می¬شود. هدف پولشویی نه‌ تنها پنهان کردن منشأ پول‌های غیرقانونی، بلکه تبدیل مقادیر زیادی پول به دارایی‌های دیگر است که با این کار رد¬پای فعالیتهای غیر-قانونی در کسب وجوه اولیه پنهان شود. مرحله ابتدایی پولشویی جایگذاری است.

تعریف به حد

پولشویی فرایندی برای پنهان کردن درآمدهای غیرقانونی بدون به خطر انداختن مجرمانی است که مایل به کسب انتفاع از درآمدهای حاصل هستند و جایگذاری مرحله ابتدایی فرایند پولشویی است که در آن پول‌های غیرقانونی که به شیوه‌های مختلفی همانند اخاذی، سرقت، قاچاق مواد مخدر و سایر جرایم به دست آمده¬اند باید نخست در نظام بانکی جایگذاری شوند تا فرایند پولشویی آغاز شود. جایگذاری اولیه در اصل به معنی انتقال وجوه از منبع اولیه به اشکال دیگری است که شخص مجرم را قادر می‌سازد لایه‌های بیشتری ایجاد کند و در نتیجه مبالغ را پنهان کند.

وجوه افتراق یا شقوق مختلف

جایگذاری تنها بخشی از فرآیند پولشویی است در حالی که پولشویی یک فرآیند سه مرحله‌ای پویا است که این موارد در آن انجام می‌شود: در مرحله اول جایگذاری صورت می-گیرد که به معنی جدا¬سازی پول از ارتباط مستقیم آن با جرم است. مرحله بعدی در فرآیند پولشویی لایه‌بندی است که به پنهان کردن رد پول برای جلوگیری از تعقیب آن گفته می-شود و در مرحله آخر یکپارچه‌سازی صورت می¬گیرد که مرحله پایانی فرایند پولشویی است و در آن درآمدهای غیرقانونی در یک نظام مالی قانونی وارد می‌شود. جایگذاری به عنوان مرحله اول پولشویی از طرق مختلفی از جمله  ساختار¬دهی، قاچاق ارز، همدستی بانکی، بورس های ارز، توسل به کارگزاران اوراق بهادار، ترکیب وجوه و نیز خرید دارایی صورت می پذیرد.

فهرست مطالب

پیشینه

پولشویی فرایندی است برای پنهان کردن درآمدهای غیرقانونی بدون به خطر انداختن مجرمانی که مایل به کسب انتفاع از درآمدهای حاصل هستند. دو دلیل وجود دارد که مجرمان -اعم از قاچاقچیان مواد مخدر، اختلاس‌گران یا مقامات دولتی فاسد - پولشویی می‌کنند: اول این که رد پول نشانه‌ای از مجرمیت آنها است و دوم این که خود پول در معرض مصادره قرار دارد و باید از آن محافظت شود. صرف نظر از اینکه چه کسی از ابزار پولشویی استفاده می¬کند، اصول عملیاتی به کار گرفته شده در آن یکسان است. پولشویی یک فرآیند سه مرحله‌ای پویا است که موارد ذیل در آن انجام می‌شود:

- جایگذاری: جدا¬سازی پول از ارتباط مستقیم با جرم،

- لایه‌بندی: پنهان کردن رد پول برای جلوگیری از تعقیب آن، و

- یکپارچه‌سازی: مرحله پایانی فرایند پولشویی است که در آن درآمدهای غیرقانونی، در یک نظام مالی قانونی وارد می‌شود.

تشریح مرحله جایگذاری

جایگذاری اولین مرحله فرایند پولشویی است. پول‌های غیرقانونی به شیوه‌های مختلفی همانند اخاذی، سرقت، قاچاق مواد مخدر و سایر جرایم به دست می‌آیند. این وجوه باید نخست در نظام بانکی جایگذاری شوند تا فرایند پولشویی آغاز شود. جایگذاری تنها انتقال پول به حساب بانکی نیست، هر چند بیشتر این امر است که در رابطه با جایگذاری مورد توجه قرار می‌گیرد. جایگذاری اولیه در اصل به معنی انتقال وجوه از منبع اولیه به اشکال دیگری است که شخص مجرم را قادر می‌سازد لایه‌های بیشتری ایجاد کند و در نتیجه مبالغ را پنهان کند. برای مثال ممکن است یک دارایی فیزیکی مانند تابلوی نقاشی یا هرگونه دارایی ارزشمند دیگر بخرد، سپس این دارایی را بفروشد و با این کار وجوهی حاصل شود که مشروع به نظر می‌رسند. در نتیجه خرید تابلوی نقاشی در یک حراجی به صورت نقدی، حاکی از پولشویی خواهد بود. پس تنها قرار دادن پول در یک حساب بانکی نیست که مرحله اول فرایند لایه‌بندی به شمار می‌آید، بلکه انتقال اولیه دارایی مشکوک به شکل دیگر نیز چنین است. افراد مجرم برای پولشویی معمولاً روی بخش‌هایی از نظام مالی متمرکز می‌شوند که کنترل کمتری روی آن وجود داشته باشد. از این رو اگر شخص مجرم اطلاع خاصی داشته باشد که یک شخص یا شرکت نیاز به وجه نقد دارد، ممکن است به عنوان یک فرصت برای جایگذاری اولیه پول غیرقانونی مد نظر او قرار گیرد. این امر بدان دلیل است که نیاز آن شرکت یا شخص به‌گونه‌ای است که سطح ریزکاوی (بازرسی موشکافانه) آن ممکن است کاهش یابد و فرصت کسب سود را برای شخص مجرم پدید آورد.

در واقع جایگذاری تنها با دیدگاه شخص مجرم محدود می‌شود. اگر یک شعبه بانک وجود داشته باشد که برای افزایش مانده سپرده‌ها تحت فشار باشد، فرصت خوبی برای فرد مجرم جهت پولشویی پدید می‌آید. همچنین اگر یک بانک با مشکل نقدینگی مواجه باشد نیز می‌تواند به عنوان هدف مد نظر قرار گیرد. اگر یک فروشنده، هدف دستیابی به پاداش داشته باشد، می‌تواند فرصت خوبی برای شخص مجرم ایجاد کند، زیرا در حالی که به دنبال افزایش فروش است، به طور بالقوه حفاظت خود در برابر بازدارندگی از پولشویی را کاهش می‌دهد. فرد یا کسب و کاری که بیشتر به دنبال نقدینگی یا فروش است به احتمال بیشتری در معرض اقدامات افراد بی¬پروا قرار خواهد گرفت. در رابطه با یک بانک، این امر در رابطه با کنترل‌های ضروری بروز می‌کند. اگر بانک یک برنامه پاداش را به‌گونه‌ای اجرا کند که مستلزم رسیدن به هدف خاصی از جهت سپرده‌گذاری است، انگیزه‌ای ایجاد می‌کند که با هدف برنامه کشف جرایم مالی در تضاد است. با پدیدار شدن این انحراف در سیستم، تشویق کارکنان به جذب سپرده‌ها، این پیام را به بازار می‌دهد که بانک به طور فعال دنبال سپرده است. همچنین هنگام تلاش برای دستیبابی به اهداف بازاریابی، ممکن است کارکنان بانک، هشدارهایی را که در مواقع عادی در رابطه با سپرده‌گذار مد نظر قرار می‌دهند، نادیده بگیرند.

به هر حال با توجه به ماهیت فعلی بازار مالی، بسیاری از شرکت‌ها به طور فعالانه دنبال رشد وجوه در اختیار خود هستند. لذا باید ریسک‌های شهرت که پیامد این مسیر حرکت هستند، شناسایی شوند. این کار از طریق ترکیبی از کنترل‌های مالی از جمله موارد ذیل قابل تحقق است:

- خرید پنهانی: باید برخی کارکنان به دنبال سپرده‌گذاری وجوه در شعب شما باشند، به‌ویژه کسانی که در حال حاضر به دنبال دستیابی به اهداف نیستند. البته خریدار پنهانی، کارمند بانک است. آنها باید مجموعه‌ای از سناریوها را به شعب یا دیگر کارکنانی که انتظار می‌رود باعث نگرانی باشند، پیشنهاد دهند. اگر کارمند مربوطه، به پیشنهاد پاسخ مثبت دهد، بانک باید آگاه باشد که برنامه کشف جرایم مالی، کارایی لازم را ندارد.

- افزایش نظارت: تیم مدیریت مرکزی باید برخی اقدامات بازرسی اضافی خاص را در رابطه با نمونه‌ای از موارد افتتاح حساب انجام دهد تا اطمینان یابد که پروفایل ریسک شناسایی¬شده برای مشتری متناسب با اطلاعات جمع‌آوری شده است.

روش‌های جایگذاری

اسمورفینگ

روشی برای جایگذاری است که در آن وجه نقد به مبالغ کمتر شکسته می‌شود تا ظن پولشویی کاهش یابد و تحت نظارت مقررات گزارش‌دهی پولشویی قرار نگیرد. یک حالت از این وضعیت آن است که از مبالغ کمتر برای خرید ابزارهای مالی بی‌نام مانند حواله‌های نقدی استفاده و دوباره با مبالغ کوچک سپرده‌گذاری شود.

اسمورفینگ به عنوان یک روش رایج پولشویی، شامل استفاده از چندین فرد و/یا تراکنش برای ایجاد سپرده‌های نقدی، خرید ابزارهای پولی یا حواله‌های بانکی با مبالغ کمتر از آستانه‌های گزارش‌دهی است. به افرادی که برای انجام تراکنش‌ها اجیر می‌شوند، اسمورف می‌گویند.

ساختاردهی

شامل اقدام غیرقانونی تقسیم سپرده‌های نقدی یا برداشت‌ها به مبالغ کوچک‌تر یا خرید ابزارهای پولی برای قرار گرفتن در مقادیر کمتر از آستانه‌ گزارش‌دهی است. این کار ممکن است شامل تقسیم یک مبلغ پول به مقادیر کمتر و ایجاد دو یا چند سپرده یا برداشت است که در مجموع به مبلغ اولیه می‌رسد. افراد مجرم از ساختاردهی برای اجتناب از رسیدن به حد آستانه‌ای که نیازمند تشکیل پرونده توسط مؤسسه مالی است، استفاده می‌کنند. این روش در مناطقی که الزامات گزارش‌دهی ارزی اجباری دارند، بیشتر رایج است.

قاچاق ارز

یکی از روش‌های قدیمی جایگذاری، قاچاق ارز است که به نظر می‌رسد در حال افزایش است. مبالغ انبوهی از مرز عبور می‌کنند یا در محموله‌ها پنهان می‌شوند، هرچند صادرات بیش از ۱۰ هزار دلار در امریکا بدون ارائه گزارش انتقال بین‌المللی ارز یا دیگر ابزارهای پولی ( CMIR) غیرقانونی است. حتی برخی مجرمان، شرکت‌های حمل‌ونقل را خریداری می‌کنند تا بتوانند وجه نقد را بین کالاها پنهان کنند. همچنین برخی افراد وجه نقد را در وسایل یا چمدان شخصی خود منتقل می‌کنند. قاچاقچیان می‌توانند به راحتی از شرکت‌های پستی یا حمل و نقل مانند یو‌پی‌اس  و فدکس  استفاده کنند. کارمندان گمرک امریکا بیشتر منابع خود را صرف بررسی افراد و محموله‌هایی می‌کنند که به امریکا وارد می‌شود، لذا انتقال ارز به کشورهای دیگر نسبتاً آسان است. همچنین انبار کردن وجه نقد (نگهداری وجه نقد و منتظر ماندن برای فراهم شدن فرصت قاچاق) به‌ویژه در بنادر و مناطق مرزی افزایش پیدا کرده است. البته رشد قاچاق ارز به طور کلی می‌تواند تا حدی ناشی از موفقیت اقدامات ضد پولشویی توسط بانک‌ها باشد.

همدستی بانک

این حالت مربوط به زمانی است که یک مؤسسه مالی مانند بانک تحت مالکیت یا کنترل افراد ناشایست و مظنون به ارتباط با فروشندگان مواد مخدر و دیگر گروه‌های جرایم سازمان‌یافته باشد. این امر فرایند را برای پولشویی آسان می‌کند. آزادسازی کامل بخش مالی بدون نظارت کافی، راه را برای پولشویی فراهم می‌سازد.

بورس‌های ارز

در برخی از اقتصادهای در حال توسعه، آزادسازی بازارهای ارز، فضا را برای نقل و انتقال ارز و مساعد شدن فرصت پولشویی فراهم می‌سازد.

کارگزاران اوراق بهادار

کارگزاران می‌توانند فرایند پولشویی را از طریق ساختاردهی سپرده‌های کلان به شیوه‌ای که منبع اصلی پول را پنهان کند، تسهیل نمایند.

ترکیب وجوه

بهترین مکان برای پنهان کردن پول، ترکیب آن با مقادیر بسیار زیاد وجوه دیگر است. از این رو ممکن است مؤسسات مالی واسطه‌ای برای پولشویی قرار بگیرند. روش دیگر استفاده از پول حاصل از فعالیت‌های غیرقانونی برای ایجاد شرکت‌های رویه‌ای است. این امر باعث می‌شود که وجوه حاصل از فعالیت‌های غیرقانونی در معاملات قانونی ترکیب شود.

خرید دارایی

خرید دارایی‌ها با استفاده از وجه نقد یک روش سنتی برای پولشویی است. هدف اصلی این کار تغییر شکل درآمدها از یک مبلغ نقدی انبوه آشکار به یک دارایی با ارزش نسبتاً برابر ولی پنهان‌تر است.

جستارهای وابسته

• جرایم بخش مالی
• تأمین مالی تروریسم
• اف‌ای‌تی‌اف
• پولشویی
• لایه‌بندی در پولشویی
• یکپارچه‌سازی در پولشویی

پانویس/ پاورقی

منابع

• https://www.cbi.ir/page/8086.aspx
• Boorman, J., & Ingves, S. (2001). Financial system abuse, financial crime and money laundering-background paper. Washington, IMF.
• Cox, D. (2014). Handbook of anti-money laundering. John Wiley & Sons.
• Force, F. A. T. (2014). Money Laundering Awareness Handbook for Tax Examiners and Tax Auditors. viewed on, 12.
• Irwin, A. S. M., Choo, K. K. R., & Liu, L. (2012). An analysis of money laundering and terrorism financing typologies. Journal of Money Laundering Control.
• Masciandaro, D., Takats, E., & Unger, B. (2007). Black finance: the economics of money laundering. Edward Elgar Publishing.

پیوند به بیرون

الگوهای ناوبری

رده