حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول (Common Equity Tier 1)

مفهوم:

والد:

بعد:

فرزند:

---

لید

مجموعه توصیه‌های اصلی بازل ۳ از طریق کمیته بازل در حوزه نظارت بانکی در دسامبر ۲۰۱۰ (نسخه بازبینی شده ۲۰۱۱) و تحت عنوان «بازل ۳: چارچوب مقرراتی جهانی برای بانک‌های با مقاومت بیشتر و سیستم‌های بانکی» منتشر شده است. مطابق این توصیه‌ها، مجموع سرمایه مقرراتی شامل ۱. سرمایه لایه اول (سرمایه لازم جهت تداوم حساب) حاوی حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول و سرمایه اضافی لایه اول و 2.سرمایه لایه دوم (سرمایه حمایتی) است. سرمایه لایه اول نسبت به سرمایه لایه دوم نقدشونده‌تر و در دسترس‌تر است.

حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول، یک بخش مهم از سرمایه لایه اول است که شامل سهام عادی منتشر شده توسط بانک، مازاد سهام (صرف سهام)، سود انباشته، انباشت سایر درآمد جامع و سایر ذخایر افشاء شده و سهام عادی منتشر شده توسط زیرمجموعه‌های تلفیقی بانک و حفظ شده توسط اشخاص ثالث (به عبارتی سهم اقلیت) و تعدیلات مقرراتی مورد استفاده در محاسبه حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول است. حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول جزئی از سرمایه بانک است که بالاترین کیفیت را دارد و اساسا شامل سهام عادی به علاوه ذخایر، منهای برخی کسورات است.

تعریف به حد

مطابق توصیه‌های اصلی بازل ۳، حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول، یکی از مهمترین و باکیفیت‌ترین بخش‌های سرمایه لایه اول بانک‌ها است. بنا به این توصیه‌ها، حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول باید حداقل 4.5 درصد دارایی‌های موزون شده به ریسک در تمامی دوره‌ها باشد. به عبارتی، حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول جزئی از سرمایه بانک است که بالاترین کیفیت را دارد و اساسا شامل سهام عادی به علاوه ذخایر، منهای برخی کسورات است.

وجوه افتراق یا شقوق مختلف

یکی از مهمترین وجه ممیزه‌‌های حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول آن است که این مولفه به عنوان سنجه کلیدی سرمایه مطرح بوده و سرمایه مقرراتی را به‌نحوی که بالاترین کیفیت را داشته و دارای بیشتر اثربخشی در جذب زیان در همه دوران باشد، درنظر می‌گیرد. همچنین می‌‌توان اذعان داشت که مهمتر‌ین جزء سرما‌یه ‌که با‌ید بر آن تکیه ‌کرد، همین سرما‌یه پرداخت شده از محـل حقوق صاحبان سهام و اندوخته‌ها‌ی افشاء شده است. ا‌ین بخش مهم به‌منزله تنها بخشی به حساب می‌رود ‌که در بین عموم نظام‌ها‌ی بانکی ‌کشورها وجه مشـترک بـوده و بـه‌ صـورت ‌کامـل در صورت‌ها‌ی مالی منتشره قابل روئت است. همچنین این بخش، به عنوان عاملی به شمار می‌روند ‌کـه مبنای قضاوت‌ها‌ی بازار در مورد ‌کفا‌یت سرما‌یه محسوب شده و تاثیر چشمگیری بر حاشیه سود و توان رقابت بانک‌ها با یکدیگر دارد.

فهرست مطالب

مقدمه

مجموعه توصیه‌های اصلی بازل ۳ از طریق کمیته بازل در حوزه نظارت بانکی در دسامبر ۲۰۱۰ (نسخه بازبینی شده ۲۰۱۱) و تحت عنوان «بازل ۳: چارچوب مقرراتی جهانی برای بانک‌های با مقاومت بیشتر و سیستم‌های بانکی» منتشر گردید. مطابق این توصیه‌ها، مجموع سرمایه مقرراتی شامل مجموع عناصر ذیل خواهد بود:

1.سرمایه لایه اول (سرمایه لازم جهت تداوم حساب)

الف- حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول (یا سرما‌یه پرداخت شده از محـل حقوق صاحبان سهام)

ب-سرمایه اضافی لایه اول

2.سرمایه لایه دوم (سرمایه حمایتی)

برای هریک از سه مقوله فوق، (بند 1-الف ، بند 1 ب و بند 2) مجموعه واحدی از معیارها وجود دارند که ابزارهایی برای رعایت الزامات پیش از قرارگرفتن در هر لایه مورد نیاز می‌باشند. تمامی عناصر فوق فاقد تعدیلات مقرراتی بوده و با محدودیت‌های ذیل مواجه می‌شوند:

- حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول باید حداقل 4.5 درصد دارایی‌های موزون شده به ریسک در تمامی دوره‌ها باشد.

-سرمایه لایه اول باید حداقل 6 درصد دارایی‌های موزون شده به ریسک در همه دوره‌ها باشد.

-کل سرمایه (سرمایه لایه اول به علاوه سرمایه لایه دوم) باید حداقل 8 درصد دارایی‌های موزون شده به ریسک در همه دوره‌ها باشد.

اجزای حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول

حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول (CET1) شامل مجموع عناصر ذیل است:

• سهام عادی منتشر شده توسط بانک که معیارهایی برای طبقه‌بندی به عنوان سهام عادی برای اهداف مقرراتی در اختیار دارد (یا معادل شرکت‌هایی که سهام غیرقابل معامله دارند)؛

• مازاد سهام (صرف سهام) منتج از ابزارهایی که دربردارنده حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول است؛

• سود انباشته؛

• انباشت سایر درآمد جامع و سایر ذخایر افشاء شده؛

• سهام عادی منتشر شده توسط زیرمجموعه‌های تلفیقی بانک و حفظ شده توسط اشخاص ثالث (به عبارتی سهم اقلیت) که معیارهایی برای شمول در حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول را تامین می‌کنند.

• تعدیلات مقرراتی مورد استفاده در محاسبه حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول.

سود انباشته و سایر درآمدهای جامع شامل سود یا زیان موقتی است. مقامات ملی ممکن است حسابرسی مناسب، بازبینی یا رویه‌های بررسی را مورد توجه قرار دهند. سود سهام توزیع شده از حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول مطابق با استانداردهای حسابداری کاربردی حذف می‌شود.

حداقل الزامات حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول شامل سپر سرمایه

علاوه بر حداقل الزامات سرمایه، سه نوع سرمایه وجود دارند که تحت عنوان سپرهای مقرراتی مطرح هستند. هدف از این سپرها، معرفی ابزارهایی است که در رویه‌ای خلاف چرخه نسبت به سطوح سرمایه بانک‌ها حرکت می‌کند. به عبارت دیگر، سپرها متمایل به افزایش در طی رونق اقتصادی بوده و در رکود اقتصادی کاهش یابد. بنابراین، سپرهای مقرراتی حساسیت بیشتر الزامات سرمایه مقرراتی برای پروفایل ریسک موسسات در نقطه مشخصی از زمان را فراهم می‌کنند. در حال حاضر سه نوع سپر سرمایه وجود دارند.

• سپر حفاظت سرمایه (2.5 درصد): سپر حفاظت سرمایه برای فراهم کردن پوشش سرمایه برای بانک جهت استفاده در دوران فشار مالی یا اقتصادی (هنگامی که زیان‌ها به طور نوعی ایجاد می‌شود) در حالی که از الزامات حداقل سرمایه منحرف می‌شوند.

• سپر مخالف چرخه (صفر تا 2.5 درصد): هدف از سپر سرمایه مخالف چرخه، انعکاس روشی معنادار از سیکل اعتباری است و ریسک‌ها را به واسطه رشد اعتباری مضاعف در کشورها و حوزه‌های قضائی تنظیم کننده سپر سرمایه طبقه‌بندی می‌کند.

• سپرهای ریسک سیستمی (حداقل یک درصد): بازل 3 ، سپر ریسک سیستمی را برای کاربرد توسط هر کشور با نگاهی به کاهش در ریسک بلندمدت، غیر‌چرخه‌ای سیستمی یا احتیاطی کلان در سطح ملی در نظر می‌گیرد. سپر ریسک سیستمی در سطح یک بنگاه منحصربه‌فرد تنظیم نمی‌شود اما برای کل بخش مالی یا یک یا چند زیر مجموعه آن به کار می‌رود.

به این خاطر که الزامات سپر سرمایه با ابزارهای واجدشرایط حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول تامین می‌شود، و حداقل الزامات حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول در حقیقت بسیار بالاتر از 4.5 درصد بوده، در سطح حداقل 8 درصد باقی خواهد ماند.

الزامات واجد شرایط بودن ابزارهای حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول

حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول (CET1) جزئی از سرمایه بانک است که بالاترین کیفیت را دارد و اساسا شامل سهام عادی به علاوه ذخایر، منهای برخی کسورات است. این مولفه، سایر ابزارها را نیز می‌تواند شامل شود و معادل با سهام عادی از نظر کیفیت سرمایه بوده و برای جذب زیان مفید هستند و فاقد ویژگی‌هایی است که موقعیت بانک را تضعیف کرده و نیاز به سرمایه مبتنی بر گزارش تداوم حساب در طول دوره‌های تنش بازار داشته باشد.

برای این که ابزاری به عنوان شکل اولیه سرمایه لایه اول، در حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول جای بگیرد، باید همه معیارهای زیر را دارا باشد:

• ابزار باید بیانگر مهمترین مطالبه فرعی در نقدشدن بانک باشد.

• باید به مطالبه‌ای از دارایی‌های باقیمانده مرتبط باشد که به طور نسبی در ارتباط با سهم و سرمایه منتشر شده قرار گیرد. هر چه باشد مطالبات اصلی در فرآیند نقدشدن دارایی‌ها، بازپرداخت می‌شود.

• اصل مبلغ دائمی است و هرگز خارج از فرآیند نقدشدن، بازپرداخت نمی‌شود.

• بانک هیچ کاری برای ایجاد انتظارات در دوره انتشار نمی‌کند تا ابزار مجددا معامله، بازخرید یا لغو گردد؛ نه اصطلاحات قانونی یا قراردادی، ویژگی‌ای که منجر به چنین انتظاراتی شود را بیان نمی‌کند.

• ارزش‌های قابل توزیع (مانند سود تقسیمی و اوراق) از طریق موارد قابل توزیع پرداخت می‌گردند. سطح توزیع‌ها به هیچ عنوان مرتبط یا متصل به مبلغ پرداختی در زمان انتشار نبوده و در معرض پوشش نبوده است.

• هیچ شرایطی وجود ندارند که تحت آن شرایط ارزش‌های قابل توزیع الزامی باشند. بنابراین، عدم پرداخت به مفهوم وقوع نکول نمی‌باشد.

• ارزش‌های قابل توزیع تنها بعد از تمامی الزامات قانونی و قراردادی تامین شده‌اند و پرداخت بر روی ابزارهای سرمایه بیشتری انجام می‌شوند.

• این همان سرمایه منتشر شده است که اولین و بیشترین سهم از هرگونه زیانی را در زمان وقوع در نظر می‌گیرد. در درون سرمایه با کیفیت، هر ابزار، زیان‌هایی را بر مبنای سرمایه مبتنی بر گزارش تداوم حساب به طور نسبی و با گام‌های ثابت همراه با سایر زیان‌ها جذب می‌کند.

• مبلغ پرداخت شده به عنوان سرمایه (و نه بدهی) برای تعیین میزان اعسار ترازنامه شناخته شده و درنظر گرفته می‌شود.

• مقدار مبلغ پرداختی به عنوان حقوق صاحبان سهام تحت استانداردهای حسابداری مرتبط طبقه‌بندی می‌شود.

• این ابزار به طور مستقیم منتشر شده و پرداخت می‌گردد و بانک به طور مستقیم یا غیرمستقیم نمی‌تواند خرید ابزار را تامین وجه کند.

• مبلغ پرداختی نه ایمن بوده و نه توسط ضمانت صادرکننده یا نهاد ذیربط و نه در مواجهه با هیچگونه ترتیبات دیگری قرار نمی‌گیرد که به طور اقتصادی یا قانونی، اولویت مطالبه را افزایش دهد.

• ابزار مذکور تنها با تایید مالکان بانک صادرکننده، یا مستقیما از طریق مالکان در صورت داشتن اجازه قانونی توسط هیئت‌مدیره یا سایر اشخاصی که توسط مالکان تعیین می‌شوند، صادر می‌شوند.

• این ابزار به طور شفاف و جداگانه در ترازنامه بانک افشاء می‌گردد.

فیلترهای احتیاطی حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول

حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول به عنوان سنجه کلیدی سرمایه مطرح بوده و سرمایه مقرراتی را در نظر می‌گیرد؛ به گونه‌ای که بالاترین کیفیت را داشته و دارای بیشتر اثربخشی در جذب زیان در همه دوران بوده است. بازل 3 نیازمند کاهش اقلام حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول بوده و ممکن است کارکرد جذب زیان را تامین نکند. این فیلترها را فیلترهای احتیاطی می‌نامند. موارد قابل توجهی، از اقلام حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول کسر می‌شود. این فیلترها به شرح ذیل می‌باشند:

• تعدیلات ارزیابی اضافی

• دارایی‌های نامشهود (بعد از کسر بدهی مالیاتی مربوطه)

• دارایی‌های مالیاتی معوق که بر سودآوری منهای مواردی که تفاوت‌های موقت را شامل می‌شود (بعد از کسر بدهی مالیاتی مربوطه)

• ذخایر با ارزش اسمی مشخص مربوط به عایدی و زیان پوشش جریان نقد

• مقادیر منفی منتج از محاسبه مقادیر زیان مورد انتظار

• هرگونه افزایش در حقوق صاحبان سهام که از دارایی‌های بهادارسازی شده منتج می‌شوند.

• عایدی یا زیان بدهی‌هایی که در ارزش اسمی ناشی از تغییرات در وضعیت اعتباری ایجاد می‌شود.

• دارایی‌های صندوق بازنشستگی منفعت تعریف شده.

• هلدینگ‌های مستقیم و غیرمستقیم توسط بانک دارنده ابزارهای سرمایه عادی لایه اول.

• هلدینگ‌های مستقیم، غیرمستقیم و ترکیبی از ابزارهای حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول نهادهای بخش مالی که دارای کراس هلدینگ (Cross-holding) دوطرفه با بانک بوده و برای افزایش وجوه بانک طراحی می‌شوند.

• هلدینگ‌های مستقیم، غیرمستقیم و ترکیبی از ابزارهای حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول نهادهای بخش مالی که بانک دارای سرمایه گذاری عمده در آن نهادها نیست.

• هلدینگ‌های مستقیم، غیرمستقیم و ترکیبی از ابزارهای سرمایه عادی لایه اول نهادهای بخش مالی که بانک دارای سرمایه‌گذاری عمده در آن  نهادها است.

• میزان مواجهه با موارد ذیل که برای وزن ریسک 1.25 درصد مناسب بوده و بانک برای گزینه‌های کاهشی برمی‌گزیند.

• دارایی‌های مالیاتی معوق که ناشی از تفاوت‌های موقتی بوده و فراتر از آستانه تعیین شده حرکت می‌کند.

• مقادیری که فراتر از آستانه 15 درصد قرار می‌گیرند.

• زیان‌هایی برای سال مالی جاری.

• هزینه‌های مالیاتی قابل پیش‌بینی مربوط به اقلام حقوق صاحبان سهام عادی لایه اول.

• کاهش سرمایه اضافی لایه اول مناسب که از سرمایه اضافی لایه اول بانک بیشتر باشد.

• فیلترهای موقتی بر روی عایدی و زیان محقق نشده بر روی ابزارهای در دسترس برای فروش

جستارهای وابسته

• بازل 3

• سرمایه اضافی لایه اول

• سرمایه مقرراتی

• سهم اقلیت

• سهم عادی

پانویس/ پاورقی

منابع

• Basel Committee. (2010). Basel III: A global regulatory framework for more resilient banks and banking systems. Basel Committee on Banking Supervision, Basel.
• BCBS, B. (2011). Consultative Document-The Internal Ratings-Based Approach. Retrieved March, 27, 2011.
• Ramirez, J. (2017). Handbook of Basel III Capital: Enhancing Bank Capital in Practice. John Wiley & Sons.

پیوند به بیرون

الگوهای ناوبری

رده