ریسک بازار ناشی از قیمت سهام (Market Risk of Stock price)

مفهوم:

والد:

بعد:

فرزند:


لید

ریسک سهام مربوط به تمامی دارایی‌ها و بدهی‌هایی می‌شود که ارزش آن‌ها نسبت به تغییرات در قیمت‌های سهام حساس می‌باشد. ریسک سهام از سطح یا نوسان قیمت سهام منشا می‌گیرد. صرف ریسک سهام که به مفهوم بازدهی انتظاری بر روی سهام علاوه بر نرخ بدون ریسک است، یک کمیت بنیادی در کل قیمتگذاری دارایی به شکل نظری و تجربی بوده است. این معیار به عنوان یک سنجه کلیدی برای ریسک‌گریزی کل و عامل تعیین‌کننده مهم در هزینه سرمایه برای شرکت‌ها و تصمیمات پس‌انداز افراد و برنامه‌های بودجه‌بندی برای دولت‌ها به حساب می‌آید.

تعریف به حد

ریسک سهام مربوط به تمامی دارایی‌ها و بدهی‌هایی می‌شود که ارزش آن‌ها نسبت به تغییرات در قیمت‌های سهام حساس می‌باشد. ریسک سهام از سطح یا تلاطم قیمت سهام منشا می‌گیرد.

وجوه افتراق یا شقوق مختلف

زیرعنوان ریسک سهام برای مهار ریسک سیستماتیک در نظر گرفته می‌شود و زیرعنوان ریسک تمرکز برای مهار ریسک غیرمتعارف به کار می‌رود. تمایز مهم بین ریسک سیستماتیک و ریسک غیرمتعارف آنست که ریسک غیرمتعارف به واسطه عدم وجود متنوع‌سازی کافی رخ می‌دهد ولی ریسک سیستماتیک مربوط به حساسیت بازدهی سهام نسبت به بازدهی پورتفوی بازار می‌شود و نمی‌تواند با متنوع‌سازی از این ریسک کاسته نخواهد شد. افتراق دیگر ریسک سهام با دیگر ریسک‌ها آنست که این ریسک در مقایسه با ریسک نکول تفاوت‌هایی دارد. وقتی اوراق قرضه را با ریسک نکول تحلیل می‌کنند، به این نکته توجه می‌شود که نرخ بهره باید برای انعکاس ریسک نکول تعدیل شود. این نرخ بهره موزون شده به ریسک نکول می‌تواند به عنوان هزینه بدهی سرمایه‌گذاری یا کسب و کاری که پول قرض می‌کنند، تلقی شود اما هنگام تحلیل سرمایه‌گذاری با ریسک سهام، باید تعدیلاتی را در نرخ بدون ریسک انجام داد تا به نرخ تنزیل دست یابند، اما تعدیل باید منعکس‌کننده ریسک سهام به جای ریسک نکول باشد.

فهرست مطالب

مقدمه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

ریسک سهام مربوط به تمامی دارایی‌ها و بدهی‌هایی می‌شود که ارزش آن‌ها نسبت به تغییرات در قیمت‌های سهام حساس می‌باشد. ریسک سهام از سطح یا نوسان قیمت سهام منشا می‌گیرد و مواجهه با ریسک سهام مربوط به تمامی اقلام دارایی‌ها و بدهی‌هایی می‌شود که ارزش آن نسبت به قیمت‌های سهام حساس می‌باشد.

در ارتباط با ریسک سهام، یک تمایز مهم را می‌توان بین ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک قائل شد. ریسک غیرمتعارف به واسطه عدم وجود متنوع‌سازی کافی رخ می‌دهد و ریسک سیستماتیک مربوط به حساسیت بازدهی سهام نسبت به بازدهی پورتفوی بازار می‌شود و نمی‌تواند با متنوع‌سازی از این ریسک کاسته نخواهد شد. بنابراین، از آن به ریسک غیرقابل متنوع‌سازی نیز نام می‌برند.

زیرعنوان ریسک سهام برای مهار ریسک سیستماتیک در نظر گرفته می‌شود در حالی که ریسک سهام غیرمتعارف در قالب زیر عنوان ریسک تمرکز خود را نشان می‌دهد. مدل ریسک سهام از شاخص‌هایی مانند نماینده‌های ریسک استفاده می‌کند و به مفهوم اطلاعات مربوط به تلاطم و هم حرکتی مشتق شده از این شاخص‌ها می‌باشد. فرض بر این است که تمامی سهام را می‌توان به شاخصی از یک مجموعه ریسک مشخص تخصیص داد.

سناریوهای شوک فرض شده برای هر یک از شاخص‌ها، ریسک سیستماتیک ضروری برای این پورتفوی بازار را منعکس می‌کند و فرض بر این است که پورتفوی سهام شرکت‌های بیمه دارای وضعیت مشابه در مواجهه با ریسک سیستماتیک بوده که خود به عنوان یک نماینده ریسک در نظر گرفته می‌شود و لذا فرض بر این است که مقدار ضریب بتا برابر یک می‌باشد.

اندازه‌گیری ریسک سهام[ویرایش | ویرایش مبدأ]

دو نوع طبقه صندوق سهام را تحت رویکرد استاندارد می‌توان در نظر گرفت. نوع "جهانی" و "سایر". نوع جهانی متشکل از صندوق سهام در حوزه اقتصادی یورو و کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی بوده است و نوع سایر نیز در بردارنده صندوق سهامی است که در بازارهای نوظهور، صندوق‌های سهامی فهرست نشده، صندوق‌های پوشش ریسک و سایر گزینه‌های سرمایه‌گذاری جایگزین فهرست شده‌اند. برای تعیین هزینه سرمایه مربوط به ریسک سهام، شرکت بیمه نیاز به بکارگیری ۳۲ درصد شوک برای کاهش صندوق سهام در مقیاس جهانی و ۴۵ درصد به سایر بوده است. این شوک‌ها در قالب ویژگی‌های فنی مطالعه اثر مقداری چهارم تعریف می‌شوند. هر فرد ممکن است در شرایط وجود شدت و حساسیت بالا در بحران اعتباری انتظار افزایش این شوک‌ها را داشته باشد (به طور مثال ۴۰ درصد برای صندوق سهام در مقیاس جهانی و ۶۰ درصد برای سایر در نظر گرفته می‌شود)

شوک‌های صندوق سهام در مقیاس جهانی و سایر به ترتیب نیاز به کاربرد در قالب مواجهه صندوق سهام در مقیاس جهانی و سایر دارد. در حال حاضر، مبلغ کل سرمایه مربوط به ریسک سهام با هم حرکتی ۷۵ درصدی بین اثر شوک جهانی و سایر قابل محاسبه بوده که در آن:

MktGlobal : اثر شوک جهانی بر پورتفوی سهام

MktOther : اثر سایر شوک‌ها بر پورتفوی سهام

این مسئله محتمل است که مبلغ سرمایه مربوط به ریسک سهام مسترد شده و به طور خاص مربوط به صندوق سهام در مقیاس جهانی می‌شود. دلیل این مسئله این است که اگر بازار برای یک دوره زمانی کوتاه در جهت صعودی حرکت کند، احتمال ریزش آن خواهد بود و بالعکس اگر بازار پیش از این به طور معنی‌دار ریزش داشته است، احتمالا حتی به مقدار بیشتری در مقایسه با قبل ریزش خواهد داشت. این پدیده را می‌توان با فرمول تعدیل سهام توضیح داده و آن را تنها به صندوق سهام در مقیاس جهانی مرتبط ساخت.

توافقنامه بال ۳ و ریسک وضعیت صندوق سهام[ویرایش | ویرایش مبدأ]

رکن اول (حداقل الزامات سرمایه) بال ۳ به ریسک وضعیت صندوق سهام به شرح ذیل اشاره دارد:

این بخش برای معرفی استاندارد حداقل سرمایه جهت پوشش ریسک نگهداری یا حفظ وضعیت صندوق سهام در قالب دفتر معاملاتی در نظر گرفته شده است. این استاندارد برای جایگاه یا وضعیت کوتاه‌مدت و بلندمدت در همه ابزارهایی قابل کاربرد است که رفتار بازار را مشابه صندوق سهام نشان داده و این مربوط به سهام ترجیحی غیر قابل تبدیل نمی‌شود. جایگاه یا موقعیت‌های بلندمدت و کوتاه مدت در موارد مشابه ممکن است بر مبنای مقادیر خالص گزارش شوند. ابزارهای پوشش داده شده شامل سهام  عادی با حق رای و یا فاقد حق رای، اوراق بهادار قابل تبدیل که مانند سهام رفتار می‌کنند بوده و تعهداتی که برای خرید یا فروش اوراق بهادار صندوق سهام در نظر گرفته می‌شود.

ریسک بازار خاص و عام[ویرایش | ویرایش مبدأ]

استاندارد حداقل سرمایه همانند اوراق بدهی برای سهام بر حسب دو مبلغ مجزا برای ریسک خاص نگهداری وضعیت بلندمدت یا کوتاه‌مدت در سهام و ریسک بازار عام برای نگهداری جایگاه یا وضعیت بلندمدت یا کوتاه مدت در بازار به شکل کلی محاسبه می‌شوند. ریسک خاص طبق تعریف برابر است با وضعیت سهام ناخالص بانک (یعنی مجموع سهام بلندمدت و کوتاه مدت) و ریسک بازار عام به مفهوم تفاوت بین مجموع بلندمدت و کوتاه مدت (یعنی کل خالص وضعیت در بازار سهام) می‌باشد. وضعیت بلندمدت یا کوتاه مدت در بازار باید به صورت بازار به بازار محاسبه می‌شود و به این معناست که محاسبه مجزا برای هر بازار که بانک در آن سهام دارد، انجام شود.

مبلغ سرمایه مورد نیاز برای ریسک خاص ۸ درصد خواهد بود، مگر آنکه پورتفوی مذکور هم نقد و هم متنوع بوده که در چنین حالتی مبلغ مذکور ۴ درصد خواهد بود. با فرض وجود ویژگی‌های مختلف بر حسب بازارپذیری و تمرکز، مقامات کشوری طبق صلاحدید برای تعیین معیارهای لازم جهت پورتفوهای نقد و متنوع اقدام می‌کنند.

به منظور محاسبه فرمول استاندارد برای ریسک بازار خاص و عام، وضعیت بانک‌ها در ابزارهای مشتقه باید به وضعیت صندوق سهام تبدیل شوند:

  • • قراردادهای آتی و فوروارد مربوط به سهام منحصربفرد باید در اصل در قیمت‌های بازاری جاری گزارش شوند.
  • • قراردادهای آتی مربوط به شاخص‌های سهامی باید به شکل ارزش بازار پورتفوی سهام گزارش شوند.
  • • سوآپ‌های سهام را به دو وضعیت مفهومی می‌توان در نظر گرفت.
  • • اختیار معامله سهام و شاخص بورس یا باید با تلاش فراوان به دست آید که همراه با مبانی مربوط به خود بوده و یا در ارتباط با سنجه ریسک بازار عام باشد که مطابق با روش دلتا مثبت در این بخش توضیح داده می‌شود.

صرف ریسک سهام[ویرایش | ویرایش مبدأ]

صرف ریسک سهام -به مفهوم بازدهی انتظاری بر روی سهام علاوه بر نرخ بدون ریسک است- یک کمیت بنیادی در کل قیمتگذاری دارایی به شکل نظری و تجربی بوده است. این معیار به عنوان یک سنجه کلیدی برای ریسک‌گریزی کل و عامل تعیین‌کننده مهم در هزینه سرمایه برای شرکت‌ها و تصمیمات پس‌انداز افراد و برنامه‌های بودجه‌بندی برای دولت‌ها به حساب می‌آید. صرف ریسک سهام (ERP) نیز به عنوان نماگر پیشرو برای پیشبرد اقتصاد تلقی شده و توصیفی بالقوه برای بهبود فقدان شغل و معیاری برای اندازه‌گیری ثبات مالی به حساب می‌آید.

صرف ریسک سهام (ERP) از نظر مفهومی به معنای جبران وجهی است که سرمایه‌گذاران نیاز دارند تا در حاشیه سود بین نگهداری پورتفوی بازاری ریسکی و اوراق قرضه بدون ریسک بی‌تفاوت باشند. به خاطر این که این جبران به عملکرد آتی سهام بستگی دارد، ERP دلالت بر انتظارات بازدهی آتی بازار سهام داشته که به طور مستقیم قابل مشاهده می‌باشد. در پایان روز، هر مدلی از ERP به عنوان مدلی از انتظارت سرمایه‌گذار مطرح می‌شود. چالش مشخص در برآورد ERP آن است که واضح نیست چه عاملی، به طور واقعی بازدهی بازاری و نرخ بدون ریسک در دنیای واقعی را شکل می‌دهد.

ارزشگذاری دارایی با ریسک سهام[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بعد از ارزشگذاری دارایی‌ها با جریانات نقدی تضمین شده و دارایی‌های با ریسک نکول، اکنون باید ملاحظاتی در خصوص ارزشگذاری دارایی‌ها با ریسک سهام در نظر گرفت. به این ترتیب، روشی برای برآورد جریانات نقدی معرفی می‌شود تا ریسک سهام در سرمایه‌گذاری‌ها با ریسک سهام را مدنظر قرار دهد و سپس به کیفیت ارزشگذاری این دارایی‌ها توجه داشته باشند.

اندازه‌گیری جریانات نقد برای دارایی با ریسک سهام[ویرایش | ویرایش مبدأ]

اندازه‌گیری جریانات نقد برای دارایی با ریسک سهام برخلاف اوراق قرضه ای است که تاکنون ارزشگذاری شد و معادل با جریانات نقدی بر روی دارایی‌هایی با ریسک سهام جریانات نقدی تضمین شده نیست. در عوض، ارزشگذاری بر مبنای جریانات نقدی انتظاری بر روی این دارایی‌ها صورت می‌گیرد. در این میان لازم است که دو مسئله اساسی مورد توجه قرار گیرند: مسئله اول مربوط به نحوه اندازه‌گیری این جریانات نقدی بوده و مسئله دوم مربوط به نحوه تعامل با انتظارات برای این جریانات نقدی است.

برای برآورد جریانات نقدی بر روی دارایی با ریسک سهام، در ابتدا می‌توان به چشم‌انداز سرمایه‌گذار سهام در آن دارایی اشاره کرد. فرض کنیم که سرمایه‌گذار بر روی سهام، برخی وجوه مورد نیاز را برای خرید دارایی استقراض می‌کند. لذا جریانات نقدی برای سرمایه‌گذار، جریانات نقدی خواهد بود که توسط دارایی پس از کسر همه دارایی‌ها و مالیات‌ها ایجاد می‌شوند و نیز بعد از پرداخت‌ها در سررسید بدهی خواهد بود. این جریان نقدی که بعد از کسر پرداخت‌های بدهی هزینه‌های عملیاتی و مالیات‌ها بوده است، جریان نقدی سرمایه‌گذاران سهام نامیده می‌شود.

اندازه‌گیری ریسک سهام و برآورد نرخ‌های تنزیل موزون شده به ریسک[ویرایش | ویرایش مبدأ]

وقتی اوراق قرضه را با ریسک نکول تحلیل می‌کنند، به این نکته توجه می‌شود که نرخ بهره باید برای انعکاس ریسک نکول تعدیل شود. این نرخ بهره موزون شده به ریسک نکول می‌تواند به عنوان هزینه بدهی سرمایه‌گذاری یا کسب و کاری که پول قرض می‌کنند، تلقی شود. هنگام تحلیل سرمایه‌گذاری با ریسک سهام، باید تعدیلاتی را در نرخ بدون ریسک انجام داد تا به نرخ تنزیل دست یابند، اما تعدیل باید منعکس‌کننده ریسک سهام به جای ریسک نکول باشد. علاوه براین، از آنجائی که دیگر پرداخت بهره تضمین شده‌ای وجود ندارد، می‌توان از این نرخ به عنوان نرخ تنزیل موزون شده به ریسک به جای نرخ بهره استفاده کرد. این نرخ تنزیل تعدیل شده همان هزینه سهام است.

همانگونه که پیش از این ملاحظه شد هر بنگاه که به عنوان مجموعه‌ای از دارایی‌ها مورد توجه قرار گرفت، تا اندازه‌ای با بدهی و تاحدودی با سهام تامین مالی می‌شود. هزینه ترکیب تامین مالی که هر دو بدهی و سهام به عنوان متوسط هزینه‌های بدهی و سهام موزون شده می‌باشد، با توجه به اوزان وابسته به مقدار هر تامین مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این هزینه تحت عنوان هزینه سرمایه نام گذاری می‌شود.

جستارهای وابسته

  • ریسک مالی
  • ریسک بازار
  • ریسک نرخ بهره
  • ریسک بازار نرخ ارز

پانویس/ پاورقی

منابع

  • Alexander, C. (2008) Market Risk Analysis, Volume I: Quantitative Methods in Finance. Wiley
  • Alexander, C. (2008) Market Risk Analysis, Volume II: Practical Financial Econometrics. Wiley
  • Alexander, C. (2008) Market Risk Analysis, Volume III: Pricing, Hedging and Trading Financial Instruments. Wiley
  • Alexander, C. (2008) Market Risk Analysis, Volume IV: Value at Risk Models. Wiley
  • Minimum capital requirements for market risk (2019). Basel Committee on Banking Supervision.


پیوند به بیرون

الگوهای ناوبری

رده