نوشتار محتوا:صندوق‌های بازنشستگی (Pension Funds)

مفهوم:

والد:

بعد:

فرزند:

---

لید

صندوق‌های بازنشستگی یکی از انواع نهادهای مالی غیر سپرده‌پذیر هستند که به نوعی در تمامی اقتصادهای توسعه یافته وجود دارند و به عنوان سرمایه‌گذاران نهادی عمده و مشارکت کنندگان در بازارهای مالی تلقی می‌شوند. نهادهایی که برنامه‌های بازنشستگی را تهیه می‌کنند تحت عنوان حامیان برنامه بازنشستگی ممکن است به عنوان نهادهای تجاری خصوصی در راستای منافع کارکنان خود (تحت عنوان برنامه‌های شرکتی یا خصوصی)، نهادهای فدرال، دولتی و محلی به نفع کارمندان آنها (تحت عنوان برنامه عمومی)، اتحادیه‌هایی به نفع اعضاء آنها (تحت عنوان برنامه تافت هارتلی)  و افراد (تحت عنوان برنامه‌های پشتیبان) حرکت ‌کنند.

تعریف به حد

صندوق‌های بازنشستگی منبع جمع‌آوری دارایی‌هـایی هستند كـه يـک ماهيـت حقـوقي مسـتقل را تشـكيل مي‌دهند و از محل مشاركت‌های يک طرح بازنشستگي به دست مي‌آيد و هدف انحصاری آنها تامين مالي مزايای طرح بازنشستگي مي‌باشد. در واقع این صندوق‌ها به منظور پرداخت نهایی مزایای بازنشستگی تاسیس می‌شوند و در قالب برنامه‌های بازنشستگی، به ارائه خدمات به کارکنان در دوران بازنشستگی می‌پردازند.

وجوه افتراق یا شقوق مختلف

نهادهای مالی را در یک طبقه‌‌بندی کلی می‌‌توان به نهادهای مالی سپرده‌پذیر و نهادهای مالی غیر سپرده‌‌پذیر طبقه‌بندی کرد. براساس این طبقه‌بندی صندوق‌های بازنشستگی مانند شرکت‌های بیمه و یا نهادهای سرمایه گذاری جز طبقه نهادهای مالی غیر سپرده‌پذیر هستند. این نهادها برخلاف نهادهای مالی سپرده‌‌پذیر که از طریق دریافت کارمزد خدمات مالی و حاشیه‌ سود حاصل از تفاوت نرخ اعطای وام و پذیرش سپرده، فعالیت می ‌کنند، از طریق به کارگیری یا ارائه‌ خدمات تخصصی درآمد کسب می‌نمایند.

فهرست مطالب

مقدمه

صندوق‌های بازنشستگی به نوعی در تمامی اقتصادهای توسعه یافته وجود دارند و به عنوان سرمایه گذاران نهادی عمده و مشارکت کنندگان در بازارهای مالی تلقی می‌شوند. برنامه بازنشستگی، صندوقی است که برای پرداخت نهایی مزایا با بازنشستگان تاسیس می‌شود. برنامه‌ها و طرح‌های بازنشستگی، برنامه پس‌اندازی را به کارکنان ارائه می‌دهند که می‌تواند برای بازنشستگی مورد استفاده قرار گیرد. این برنامه ها معمولا مقدار پول در صندوق را به چهار طریق افزایش می‌دهند:

• مشارکت جدید از طریق کارکنان تحت حمایت برنامه بازنشستگی

• مشارکت جدید توسط کارفرما از طریق برنامه بازنشستگی به نفع کارکنان

• سود سهام یا سود حاصل از صندوق که به واسطه سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار یا اوراق بدهی است.

• ارتقاء ارزش (عایدی سرمایه) اوراق بهاداردر صندوقی که در آن سرمایه گذاری کرده است.

در کل، بیشتر مشارکت‌ها از کارفرما نشات می گیرد. صندوق‌های بازنشستگی به عنوان سرمایه گذاران عمده در سهام، اوراق قرضه و انواع مختلف بسته‌های تسهیلاتی نظیر اوراق بهادار با پشتوانه اوراق رهنی فعالیت داشته‌اند.

اهمیت صندوق‌های بازنشستگی

صندوق‌های بازنشستگی به دلایل مختلف از اهمیت برخوردار هستند. اول اینکه، درآمد و ثروت بعد از جنگ جهانی دوم به طور پیوسته رشد کرده‌ است که این امر باعث گردیده برای خانوارها در بلندمدت پول بیشتری برای سرمایه گذاری باقی بماند. دوم آن که طول عمر مردم بیشتر شده و متعاقبا انتظار نیازهای مالی برای دوره‌های بازنشستگی بیشتر شده‌است. سوم، دوران بازنشستگی، جبران کارکنان را بدون بدهی مالیاتی به کارکنان تا زمان بعد از بازنشستگی آنها در نظر گرفته زیرا درآمد آنها از اشتغال متوقف می گردد و سهم کارفرما به صورت کاهش مالیات به کارفرما لحاظ می گردد.

صندوق‌های بازنشستگی عمومی در برابر صندوق‌های بازنشستگی خصوصی

نهادهایی که برنامه‌های بازنشستگی را تهیه می‌کنند تحت عنوان حامیان برنامه بازنشستگی ممکن است به عنوان نهادهای تجاری خصوصی در راستای منافع کارکنان خود (تحت عنوان برنامه‌های شرکتی یا خصوصی)، نهادهای فدرال، دولتی و محلی به نفع کارمندان آنها (تحت عنوان برنامه عمومی)، اتحادیه‌هایی به نفع اعضاء آنها (تحت عنوان برنامه تافت هارتلی)  و افراد (تحت عنوان برنامه‌های پشتیبان) حرکت می‌کنند.

صندوق‌های بازنشستگی می‌توانند به صورت دولتی، محلی یا فدرال باشند. معروف ترین صندوق بازنشستگی دولتی ، بیمه تأمین اجتماعی است. علاوه بر آن، همه کارمندان دولت و تقریبا نیمی از کل کارمندان غیردولتی در سایر صندوق‌های بازنشستگی مشارکت دارند.

بسیاری از برنامه‌های بازنشستگی عمومی بر مبنا برنامه پرداخت براساس و حین مصرف تامین مالی می‌شوند. بنابراین، کارکنان موجود و کارفرمایان در اصل کارکنان سابق را حمایت می کنند. این استرانژی منافع آتی برای مشارکت‌ها را تا حدی مهمتر و ارزشمندتر جلوه می‌دهد که صندوق بازنشستگی قادر به انجام تعهداتی شود که مشارکت بیشتری را جلب کرده باشد.

برنامه‌های بازنشستگی خصوصی توسط نهادهای خصوصی شامل سازمان های صنعتی، نیروی کار، خدماتی، غیرانتفاعی، خیریه و آموزشی است. برخی صندوق‌های بازنشستگی نیز به اندازه‌ای بزرگ هستند که سرمایه گذاران عمده در اوراق بهادر شرکتی قلمداد می‌شوند.

انواع برنامه‌های بازنشستگی

دو برنامه اساسی و پرکاربرد بازنشستگی عبارتند از:

• طرح‌های مزایای تعیین شده (DB)  

• طرح‌های کسور تعریف شده (DC)   

علاوه بر موارد فوق، اخیرا یک نوع طرح هیبرید (پیوندی) تحت عنوان طرح مانده نقدی (cash balance plan) ایجاد شده است  که در آن ویژگی‌های هر دو نوع طرح مذکور با هم ترکیب شده است.

طرح‌ مزایای تعیین شده (DB)

براساس توافق با حامی و پشتیبان طرح‌ مزایای تعیین شده (DB)، پرداخت‌های معین دلاری به طور سالیانه برای احراز کیفیت خدمات کارکنان با شروع از بازنشستگی (و برخی پرداخت‌ها به ذینفعان در مورد فوت قبل از بازنشستگی) انجام می‌گیرد.این پرداخت‌ها معمولا به صورت ماهانه و با فرمولی مشخص انجام می‌شود و معمولا طول مدت خدمات ارائه شده توسط کارکنان و عایدی آنها را نیز در نظر می‌گیرد. طرح مزایای تعیین شده با محصولات بیمه عمر که اصطلاحا طرح‌های مزایای بیمه شده نامیده می‌شوند تضمین می‌گردد. پشتیبان و حامی این برنامه فرض می‌کند که ریسک داشتن وجوه ناکافی در برنامه برای تامین پرداخت‌های قراردادی منظم وجود دارد و مبالغ معینی باید به کارکنان بازنشسته پرداخت شود.

پشتیبان و حامی برنامه مذکور از پرداخت‌های انجام شده برای خرید سیاست سالانه شرکت بیمه عمر استفاده می‌کند باید توجه داشت که لزوما یک طرح بیمه شده مطمئن‌تر از طرح بیمه نشده نیست، زیرا این امر لزوما به توانایی شرکت بیمه عمر در انجام پرداخت‌های پیمانکاری مبتنی بر قرارداد بستگی دارد، در حالی که در طرح بیمه نشده این امر به توانایی حامی و پشتبان طرح بستگی دارد.

وقتی کارمندان به سن خاصی می‌رسند و سنوات خدمات خود را تکمیل می کنند به گونه‌ای که حداقل شرایط دریافت هنگام بازنشستگی را برآورده نمایند،  مزایا به آنها پرداخت خواهد شد.

طرح‌ کسور تعریف شده (DC)  

در یک طرح کسور تعریف شده، حامی برنامه فقط وظیفه دارد از طرف مشارکت‌کنندگان واجد شرایط، کمک‌های مشخصی را در این طرح انجام دهد و الزامی به پرداخت‌های مشخص شده به کارمند پس از بازنشستگی ندارد. میزان مشارکت  نوعا به عنوان درصدی از حقوق کارکنان و درصدی از سود کارفرمایان خواهد بود.  حامی و پشتیبان برنامه، مبلغ مذکور را در دوران بازنشستگی ضمانت نمی‌کند. پرداخت‌هایی که پس از بازنشستگی به شرکت‌کنندگان واجد شرایط خواهد شد بستگی به رشد دارایی‌های این طرح دارد. یعنی پرداخت سود بازنشستگی با عملکرد سرمایه‌گذاری صندوق‌هایی که دارایی‌ها در آن سرمایه گذاری می شود تعیین شده و توسط حامی و پشتیبان طرح تضمین نمی شود. پشتیبان برنامه، گزینه‌های متنوعی را در قالب ابزارهای سرمایه گذاری ارائه می‌دهد که در آن سرمایه گذاری صورت می‌پذیرد. برنامه‌های بازنشستگی طرح کسور تعریف شده در ابعاد قانونی متعدد همچون، برنامه های(k)  401، برنامه‌های بازنشستگی خرید پول، و برنامه‌های مالکیت سهم کارکنان (ESOPs) آورده شده است.

در برنامه‌های(k) 401، کارفرما مشارکت معینی ایجاد کرده و کارکنان فوت شده را انتخاب می کند تا چگونگی سرمایه گذاری را معین کند. برنامه مذکور برای کارکنان به این دلیل جذاب است که کنترل‌هایی بر رو نحوه مدیریت پول بازنشستگی اعمال می‌شوند. در واقع، حامیان برنامه به طور متناوب به مشارکت کنندگان فرصتی برای سرمایه گذاری در یک یا چند خانواده از صندوق‌های سرمایه گاری مشترک می‌دهند. بیش از نیمی از طرح‌های کسور تعریف شده (در موسسات دولتی نظیر دولت همراه با بنگاه های خصوصی) از صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک استفاده کرده و درصد شرکت‌های خصوصی که از این رویکرد استفاده می کنند بالاتر خواهد بود.

تفاوت های بنیادین متعددی بین دو طرح مذکور وجود دارند. در طرح‌ مزایای تعیین شده، پشتیبان برنامه این اقدامات را انجام می‌دهد:

1. منافع بازنشستگی را تضمین می کند

2. انتخاب‌های سرمایه‌گذاری را انجام می‌دهد

3. ریسک سرمایه گذاری را تحمل می کند. به عبارتی اگر سرمایه‌گذاری برای تامین وجه منافع بازنشستگی تضمین شده عایدی کافی به همراه نداشته باشد این امر را می‌پذیرد. در مقابل و در طرح کسور تعریف شده، کارفرما به هیچ وجه منفعت بازنشستگی را تضمین نمی‌کند.

برنامه های بازنشستگی هیبرید

طرح‌های مزایای تعیین شده برای حامی و پشتیبان برنامه از جهت اداره و مدیریت طاقت فرسا است و از یک شغل به شغل دیگر توسط کارکنان در فضایی آکنده از نقل و انتقال کارکنان قابل جابجایی نیست. طرح‌های کسور تعریف شده گزینه‌های سرمایه‌گذاری و ریسک سرمایه گذاری را بر عهده فرد شاغل می گذارد. لذا، اشکال جدیدی از طرح‌های بازنشستگی هیبریدی (پیوندی) در پاسخ به محدودیت‌های مختلف مطرح شده تدوین و ارائه شده است.

اگرچه انواع متعددی از برنامه‌های هیبرید شامل سرمایه بازنشستگی، طرح بازنشستگی كف- جبرانی و سایر موارد وجود دارد، اما طرح مانده نقدی رایج‌ترین شکل حالت هیبرید است. این برنامه به طور اساسی یک طرح مزایایی تعیین شده است که دارای ویژگی های طرح کسور تعریف شده می‌باشد. به عبارتی، طرح مانده نقدی، یک طرح مزایایی تعیین شده است که در آن منافع بازنشستگی آتی تعریف می‌شود در حالی که منافع بازنشستگی سهم کارفرما بر اساس یک مبلغ ثابت تعریف نشده و حداقل بازدهی سرمایه گذاری سالانه در آن تضمین نمی‌گردد. هر فرد مشارکت کننده در طرح مانده نقدی دارای حسابی است که با مقدار دلاری تایید اعتبار شده و شبیه به مشارکت کارفرما است و به طور کلی به عنوان درصدی از پرداخت به حساب می‌آید.

جستارهای وابسته

پانویس/ پاورقی

منابع

• : Fabozzi F. J., Modigliani F. P., Jones F. J. (2009) Foundations of Financial Markets and Institutions (4th edition), Prentice Hall.
• Madura J. (2014) Financial Markets and Institutions, Cengage Learning.
• Mishkin, F. S., & Eakins, S. G. (2011). Financial markets and institutions (7th edition). Pearson.

پیوند به بیرون

الگوهای ناوبری

رده