نوشتار محتوا:برات ( Bill of Exchange )

مفهوم:

والد:

بعد:

فرزند:

---

لید

برات در واقع یکی از روش‌های پرداخت و تسویه حساب‌ها است و امروزه به طور متناوب در تجارت بین‌المللی و جهت پرداخت بابت کالاها و خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرد. برات‌ها ابزارهای مالی قابل مذاکره و قابل معامله هستند. برات در بردارنده سفارشی مکتوبی است که از یک شخص (فروشنده کالا) به فردی دیگر (خریدار) ارسال می‌شود و از خریدار خواسته می‌شود تا پرداخت را به صورت فوری (برات دیداری) یا در قالب مبلغ مشخصی در زمانی مشخص در آینده به شخص دیگر یا دریافت‌کننده برات صورت دهد. چهار طرف تجاری در برات درگیر هستند: صادرکننده برات، گیرنده برات، گیرنده وجه و پذیرنده. برات بر اساس سه مبنا قابل طبقه‌بندی است: الف) بر اساس دوره زمانی (برات دیداری)، ب) بر اساس هدف (برات تجاری و برات مساعده‌ای) و ج) بر اساس قلمرو جغرافیایی (برات درون مرزی و برات خارجی). برات مزایای زیادی از جمله استفاده به عنوان ابزار اعتباری آسان، قابلیت انتقال آسان و ایجاد چارچوبی برای روابط را همراه خود دارد.

تعریف به حد

برات به معنای ابزار مالی قابل مذاکره در کوتاه‌مدت است که در بردارنده سفارشی مکتوب بوده که از یک شخص (فروشنده کالا) به فردی دیگر (خریدار) ارسال می‌شود و از خریدار خواسته می‌شود تا پرداخت را به صورت فوری (برات دیداری) یا در قالب مبلغ مشخصی در زمانی مشخص در آینده به شخص دیگر یا دریافت‌کننده برات صورت دهد.

وجوه افتراق یا شقوق مختلف

برات‌ها در برخی مواقع تحت عنوان درفت (draft) خوانده می‌شوند، اما این اصطلاح تنها مربوط به مبادلات داخلی می‌شود. اصطلاح برات شاید در سطحی گسترده‌تر نسبت به سایر ابزارها، انتقالات کابلی و پستی، چک‌های مسافرتی، اعتبار اسنادی، سفارش پولی پستی و سفارش‌های فوری را شامل شوند. همچنین برات بر خلاف چک، یک سند مکتوب است که بیانگر بدهی بدهکار به بستانکار است. همچنین برات یک قرارداد نیست، اما طرف‌های تجاری دخیل در آن می‌توانند از آن برای انجام شرایط قرارداد استفاده کنند.

فهرست مطالب

مقدمه

برات که تحت عنوان درفت (draft) نیز نامیده می‌شود به معنای ابزار مالی قابل مذاکره در کوتاه‌مدت است که در بردارنده سفارشی مکتوب بوده که از یک شخص (فروشنده کالا) به فردی دیگر (خریدار) ارسال می‌شود و از خریدار خواسته می‌شود تا پرداخت را به صورت فوری (برات دیداری) یا در قالب مبلغ مشخصی در زمانی مشخص در آینده به شخص دیگر یا دریافت‌کننده برات صورت دهد.

برات از روش تسویه حساب‌ها در تجارت بین‌الملل منشا می‌گیرد. تاجران عرب از ابزار مشابهی در قرن هشتم استفاده می‌کردند و برات در شکل جاری خود در طی قرن 13 میلادی در میان اهالی سرزمین لمباردی شمال ایتالیا کاربرد زیادی پیدا کرد که براساس آن، تجارت خارجی در حجم قابل توجهی ادامه یافت. به خاطر اینکه تاجران (خریداران) معمولا دارایی‌های خود را در بانک‌های تعدادی از شهرها نگهداری می‌کردند، حمل‌کننده یا ارسال‌کننده کالا (فروشنده) می‌توانست پرداخت فوری را از بانکدار از طریق ارائه برات امضاء شده توسط خریدار (که بدهی یا تعهد پرداخت در زمان سررسید را پذیرفته است) دریافت کند. بانکدار، برات را با تخفیف قابل توجه از کل مبلغ پرداختی خریداری می‌کند زیرا پرداخت در تاریخی در آینده سررسید می‌شود و حساب تاجر (خریدار) زمانی بدهکار می‌شود که برات سررسید شود. برات‌ها همچنین به طور مستقیم به نام بانک‌ها صادر می‌شوند. بعد از این که فروشنده وجه پرداختی را دریافت نمود، برات مستقل از نقل و انتقال اصلی به عنوان ابزار اعتباری تا سررسید ایفاء نقش می‌کند. برات‌ها در برخی مواقع تحت عنوان درفت (draft) خوانده می‌شوند، اما این اصطلاح تنها مربوط به مبادلات داخلی می‌شود. اصطلاح برات شاید در سطحی گسترده‌تر نسبت به سایر ابزارها، انتقالات کابلی و پستی، چک‌های مسافرتی، اعتبار اسنادی، سفارش پولی پستی و سفارش‌های فوری را شامل شوند.

طرف‌های تجاری در برات

برات‌ها ابزارهای مالی قابل مذاکره هستند. به عبارت دیگر، برات‌ها، قابل معامله هستند. بنابراین، طرف‌های دخیل در برات می‌توانند پیچیده باشند اما در چارچوبی قرار بگیرند که اساسا در زمان صدور برات، دیگر پیچیده نخواهند بود. این مساله به طور ضمنی نشان می‌دهد که چهار طرف تجاری در چارچوب برات ممکن است دخیل باشند.

صادرکننده برات: صادرکننده برات شخصی است که برات را می‌نویسد و صادر می‌کند. وی باید فروشنده یا بستانکاری باشد که مبلغ موردنظر در برات در وجه او صادر می‌شود.

گیرنده برات: گیرنده برات شخصی است که برات برای وی کشیده می‌شود، که همان خریدار یا بدهکار است و توسط صادرکننده برات برای پرداخت وجه به وی سفارش داده می‌شود.

گیرنده وجه: شخصی است که دارای حق دریافت مبلغ تعیین شده بر روی برات می‌باشد. گیرنده وجه، ممکن است یک شخص ثالث یا صادرکننده برات باشد.

پذیرنده: پذیرنده، فرد بدهکاری است که موافقت کرده که برات را پرداخت نماید.

اگر برات ابزار مالی قابل مذاکره نباشد، تنها دو طرف تجاری در آن دخیل بوده که شامل صادرکننده برات و گیرنده برات می‌باشند. اما، به خاطر این که برات ممکن است مبادله (خریداری یا فروخته) شود، نوع طرف‌های تجاری درگیر به چهار طرف تجاری فوق تعمیم پیدا می‌کنند.

برات چگونه کار می‌کند؟

انتقال از طریق برات تا سه طرف تجاری را می‌تواند پوشش دهد. گیرنده برات، طرف تجاری است که ملزم است مبلغ معین شده از طریق برات را پرداخت نماید. گیرنده وجه، فردی است که آن مبلغ را دریافت می‌کند. صادرکننده برات، همان طرف تجاری است که گیرنده برات را ملزم به پرداخت به گیرنده وجه می‌کند. صادرکننده برات و گیرنده وجه دارای ماهیت مشابه بوده مگر آن که صادرکننده برات، برات مذکور را به گیرنده وجه یا شخص ثالث منتقل می‌کند.

برات بر خلاف چک، یک سند مکتوب است که بیانگر بدهی بدهکار به بستانکار است. برات به طور متناوب در تجارت بین‌المللی و جهت پرداخت بابت کالاها و خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حالی که برات یک قرارداد نیست، اما طرف‌های تجاری دخیل در آن می‌توانند از آن برای انجام شرایط قرارداد استفاده کنند. این مسئله می‌تواند تعیین کند که پرداخت فوری یا در یک تاریخ معین، سررسید می‌شود. این سررسید اغلب با شرایط اعتباری مشخص نظیر یک دوره 90 روزه تمدید می‌شود. برات نیز باید توسط گیرنده برات، معتبر شناخته شود و باید مورد پذیرش قرار گیرد.

برات عموما بهره پرداخت نمی‌کند، و کارکرد آن را اساسا به عنوان چک می‌توان تعبیر کرد و در صورتی، بهره را در یک تاریخ مشخص تعهد می‌کند که در آن نرخ، بهره مذکور باید بر روی ابزار تعیین شود. در مقابل، بروات می‌توانند با نرخ تخفیفی قبل از تاریخ تعیین شده برای پرداخت منتقل شوند. برات باید به طور واضح جزئیات مبلغ پول، تاریخ و طرف‌های درگیر شامل صادرکننده برات و دریافت‌کننده برات را در برگیرد.

انواع برات

برات طبق سه مبنای ذیل می‌تواند طبقه‌بندی شود:

الف) بر اساس دوره زمانی

برات دیداری: براتی است که هیچ تاریخ مشخصی برای پرداخت نداشته و در یک دوره مشخص، در زمانی که توسط دارنده ارائه می‌شود، قابل پرداخت است. روزهای بخشودگی بر روی برات دیداری مجاز نیستند. برات دیداری با عنوان Sight bill نیز شناخته می‌شود.

ب) بر اساس هدف

برات تجاری: برات تجاری صادر شده و در نتیجه فروش و خرید کالاها پذیرفته می‌شود. این نوع برات توسط بستانکار (فروشنده) صادر شده و توسط بدهکار (خریدار) پذیرفته می‌شود.

برات مساعده‌ای: براتی است که بدون فروش و خرید کالاها صادر شده و پذیرفته می‌شود. هدف اصلی این برات آن است که کمک مالی به یک یا چند طرف تجاری ارائه کند. این برات به واسطه وجود هر نوع فعالیت تجاری مطرح نمی‌شود.

ج) بر اساس قلمرو جغرافیایی

برات درون مرزی: براتی است که در همان کشور صادر شده، پذیرفته شده و قابل پرداخت می‌باشد. صادر‌کننده و پذیرنده این برات در واقع در یک کشور زندگی می‌کنند.

برات خارجی: براتی است که در یک کشور صادر شده و در کشور دیگر قابل پذیرش و قابل پرداخت می‌شود. صادرکننده و گیرنده این برات، افراد مقیم در دو کشور مختلف هستند.

مزایای برات

برات‌ها، ابزارهای اعتباری هستند که به طور متناوب به خاطر مزایای زیر در کسب و کار مورد استفاده قرار می‌گیرند:

چارچوبی برای روابط: برات، ابزاری را ارائه می‌کند که چارچوبی برای توانمندسازی انتقال اعتباری بین فروشنده/بستانکار و خریدار/بدهکار بر یک مبنای توافق شده ارائه می‌کند.

قطعیت شرایط: بستانکار، زمان دریافت پول را می‌داند و لذا بدهکار نیز به طور کامل آگاه از تاریخی است که در آن باید پول پرداخت نماید. این امر به خاطر این واقعیت است که شرایط روابط بین بدهکار و بستانکار نظیر مبلغ مورد نیاز برای پرداخت، تاریخ پرداخت، بهره پرداختی، و محل پرداخت در برات به طور واضح ذکر می‌شوند.

ابزارهای اعتباری آسان: برات توان خرید کالاها به خریدار را برای دریافت اعتبار و پرداخت بعد از دوره اعتبار می‌دهد. بنابراین، فروشنده کالاها حتی بعد از تمدید اعتبار می‌تواند فورا پرداخت را یا از طریق تنزیل برات نزد بانک یا به وسیله ظهرنویسی آن به نفع شخص ثالث و انتقال آن به غیر، دریافت کند.

اثبات قطعی: برات یک شاهد حقوقی از نقل و انتقال اعتباری است که نشان می‌دهد خریدار در طی دوره تجارت، اعتبار موردنیاز را از فروشنده کالا دریافت می‌کند بنابراین، او بابت پرداخت به فروشنده بدهکار می‌باشد. در دوره امتناع از پرداخت، قانون، بستانکار را ملزم به دریافت گواهی از دفتر اسناد رسمی برای ایجاد یک شاهد قطعی از اتفاقات رخ داده، می‌کند.

قابلیت انتقال آسان: بدهی می‌تواند با انتقال برات از طریق ظهرنویسی و تحویل آن تسویه شود.

جستارهای وابسته

• پرداخت‌های بین‌المللی
• حواله
• تجارت
• بدهی

پانویس/ پاورقی

منابع

• Camilleri, E., & Camilleri, R. (2017), Accounting for Financial Instruments: A Guide to Valuation and Risk Management. Taylor & Francis.
• https://www.investopedia.com/terms/b/billofexchange.asp
• https://www.britannica.com/topic/bill-of-exchange

پیوند به بیرون

الگوهای ناوبری

رده