ضمانتنامهها (Letter of Guarantees)
مفهوم:
والد:
بعد:
فرزند:
لید
ضمانتنامه به تعهد مکتوبی مربوط می‌شود که از سوی بانک و بنا به درخواست مشتری صادر شده و مربوط به قرارداد فروش جهت خرید کالا از عرضه کننده می‌شود و اطمینان خاطری را فراهم می‌کند که مشتری در آن، الزامات قرارداد را در مناسبات خود با عرضه کننده کالا تامین نماید. فارغ از موضوع خرید کالا، ضمانتنامه نیز ممکن است در زمینه تجارت فنآوری، تنظیم قرارداد و ساخت و ساز، تامین مالی موسسه مالی، اجاره تجهیزات بزرگ و اظهار نمودن صادرات و واردات کالا مورد استفاده قرار گیرد. ضمانتنامه همچنین ممکن است بنا به درخواست متقاضی برای اعطای ضمانتی انجام شود که به موجب آن مالکیت بر دارایی وجود داشته و نیز توسط بانک تحویل داده می‌شود و این در صورتی است که احضار و اعلان تحویل ضمانتنامه صورت بپذیرد. ضمانت‌نامه‌های بانکی درست مانند سایر ابزارهای مالی بوده و شکل‌های مختلفی دارند. به عنوان مثال، ضمانت‌نامه‌های مستقیم توسط بانک‌ها در هر دو کسب و کار داخلی و خارجی صادر می‌شوند. ضمانت‌نامه‌های غیرمستقیم معمولا زمانی صادر می‌شوند که موضوع ضمانت مربوط به یک نهاد یا شرکت دولتی شود. کلیه ضمانتنامهها در راستای کاهش ریسک حرکت کرده و منجر به ادامه تراکنش‌ها می‌شود.
تعریف به حد
یکی از انواع دفاتر معاملاتی بانک، ضمانتنامهها می‌باشد. ضمانتنامه به تعهد مکتوبی مربوط می‌شود که از سوی بانک و بنا به درخواست مشتری صادر شده و مربوط به قرارداد فروش جهت خرید کالا از عرضه کننده می‌شود و اطمینان خاطری را فراهم می‌کند که مشتری در آن، الزامات قرارداد را در مناسبات خود با عرضه کننده کالا تامین نماید. ضمانتنامهها به دسته‌های ضمانت‌نامه‌های گمرکی، ضمانتنامهها تعهد پرداخت، ضمانت‌نامه‌های پیش‌پرداخت، ضمانت‌نامه‌های حسن انجام کار و تعهدات و ضمانت‌نامه‌های شرکت در مناقصه‌ها و مزایده‌‌ها تقسیم می‌شوند.
وجوه افتراق یا شقوق مختلف
هر دو ضمانتنامه بانکی و اعتبار اسنادی، تعهداتی از موسسه مالی هستند که قرض گیرنده به موجب آن قادر به بازپرداخت بدهی به طرف دیگر بوده فارغ از این که شرایط مالی فرد بدهکار یا متعهد چه باشد. در حالی که هر دو سند ضمانتنامه و اعتبار اسنادی متفاوت از یکدیگر هستند اما به شخص ثالث اطمینان می‌دهند در صورتی که طرف تجاری قرض گیرنده، نتواند وجوهی را که بدهکار است بازپرداخت نماید، موسسه مالی از طرف قرض گیرنده وارد میدان می‌شود. اعتبار اسنادی به طور خاص در تجارت بین الملل و به واسطه فاصله مکانی که وجود دارد، مهم می‌باشد و تفاوت اصلی، به طور بالقوه، در قوانین مختلف در کشورهای موضوع کسب وکار و مشکل ملاقات حضوری طرف‌های تجاری می‌باشد؛ همچنین اعتبارات اسنادی اکثرا در مبادلات جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، در حالیکه ضمانت‌نامه‌های بانکی اغلب در قراردادهای املاک و مستغلات و پروژه‌های زیرساختی مورد استفاده قرار دارند.
فهرست مطالب
محتویات
ضمانتنامه چیست؟
ضمانتنامه به تعهد مکتوبی مربوط می‌شود که از سوی بانک و بنا به درخواست مشتری صادر شده و مربوط به قرارداد فروش جهت خرید کالا از عرضه کننده می‌شود و اطمینان خاطری را فراهم می‌کند که مشتری در آن، الزامات قرارداد را در مناسبات خود با عرضه کننده کالا تامین نماید. فارغ از موضوع خرید کالا، ضمانتنامه نیز ممکن است در زمینه تجارت فنآوری، تنظیم قرارداد و ساخت و ساز، تامین مالی موسسه مالی، اجاره تجهیزات بزرگ و اظهار نمودن صادرات و واردات کالا مورد استفاده قرار گیرد. ضمانتنامه همچنین ممکن است بنا به درخواست متقاضی برای اعطای ضمانتی انجام شود که به موجب آن مالکیت بر دارایی وجود داشته و نیز توسط بانک تحویل داده می‌شود و این در صورتی است که احضار و اعلان تحویل ضمانتنامه صورت بپذیرد.
موارد کاربرد ضمانت نامه
تامین‌کننده (عرضه‌کننده) جدید
مشتری اغلب ضمانتنامه را به تامین کننده جدید ارائه می‌کند زیرا تامین کننده جدید فاقد هرگونه تاریخچه تراکنش با مشتری بوده و بنابراین نااطمینانی فراوانی بین دو طرف تجاری به وجود می‌آورد. اقدامات لازم در این زمینه زمانی به بیشترین شکل ممکن رایج می‌باشد که مشتری بخواهد ماشین آلات و تجهیزات هزینه‌بر یا گران قیمت را خریداری نماید و تامین‌کننده خواهان ارائه اعتبار تجاری نیست.
شرکت‌های استارت آپ
شرکت‌های تازه تاسیس ممکن است از نقدینگی کافی برای تامین مالی خرید کالاها در نقطه شروع برخوردار نباشند و ممکن است از بانک تقاضا کنند تا در زمان خرید کالا ضمانت‌نامه‌ای را ارائه کنند. همچنین، از آنجایی که هیچ تاریخچه اعتباری از تامین کننده وجود ندارد، برای وی غیرممکن است که قابلیت و صلاحیت شرکت را برای پرداخت مورد قضاوت و ارزیابی قرار دهد.
تعامل با تامین‌کننده خارج از حوزه تجاری معمول
شرکت‌هایی که به تجارت در خارج از مرزهای جغرافیایی هر کشور مشغول به فعالیت هستند ممکن است ملزم به ارائه ضمانتنامه به وسیله تامین کننده به منظور نمایش تعهدات آنان جهت پرداخت بهای محصول باشند. این مساله به این دلیل اتفاق می‌افتد که تامین کنندگان ممکن است هزینه‌های اضافی را برای عرضه کالا در خارج از کشور متحمل شوند و ضمانتی را از بانک مطالبه کنند که به موجب آن و در صورت ناکامی مشتری در پرداخت، وجوه مربوطه اخذ گردد.
انواع ضمانت‌های بانکی
ضمانت‌نامه‌های بانکی مانند سایر ابزارهای مالی بوده و شکل‌های مختلفی دارند. به عنوان مثال، ضمانت‌نامه‌های مستقیم توسط بانک‌ها در هر دو کسب و کار داخلی و خارجی صادر می‌شوند. ضمانت‌نامه‌های غیرمستقیم معمولا زمانی صادر می‌شوند که موضوع ضمانت مربوط به یک نهاد یا شرکت دولتی شود.
رایج ترین نوع ضمانتنامهها عبارتند از:
الف) ضمانتنامه بارگیری و حمل بار:
این نوع از ضمانتنامه به شرکت حمل برای انجام بارگیری داده می‌شود و قبل از آن، هر نوع اسناد دیگر مورد نیاز را دریافت می‌کنند.
ب) ضمانت‌نامه‌های تسهیلات:
موسسه ای که ضمانت‌نامه‌های تسهیلات را صادر می‌کند برای عهده‌دار شدن الزامات مالی (در صورت نکول قرض گیرنده) تعهد می‌دهد.
ج) ضمانت‌نامه‌های پیش‌پرداخت:
این نوع ضمانتنامه برای پشتیبانی از اجرای قرارداد صادر می‌شود و اساسا نوعی وثیقه برای بازپرداخت مبلغ پیش‌پرداخت است چنانچه فروشنده کالای مشخص شده در قرارداد را عرضه یا تامین نکند.
د) ضمانت‌نامه‌های تایید شده:
در این نوع ضمانتنامه، یک مبلغ معین توسط بانک به نفع فرد ذینفع و از طرف مشتری در یک تاریخ مشخص با الزام برگشت ناپذیری، پرداخت می‌شود.
ه) ضمانت‌نامه‌های مناقصه یا مزایده:
سازمان‌ها یا موسسات دولتی، شرکت‌ها و غیره عموما اقدام به دعوت برای برگزاری مناقصه جهت تکمیل پروژه‌های خود نظیر ساختن جاده، ساختن پل، ساختمان، و استفاده از تسهیلات، اجرای هر نوع خدمات و فروش کالاهای ناخواسته یا بدون طرفدار می‌باشد. طرف‌های تجاری که برای مناقصه فراخوان می‌دهند باید برای مناقصه یا مزایده خود، ضمانت‌نامه‌ای را برای ذینفع یا صادرکننده مناقصه (سازمان و موسسات دولتی، شرکت‌ها و غیره) ارائه کنند.
و) ضمانتنامه حسن انجام کار:
این نوع ضمانتنامه، اجرای کامل و طبق سررسید قرارداد را در راستای قرارداد اصلی تضمین می‌کند.
فرآیند صدور ضمانتنامه
هر شرکت ممکن است زمانی ضمانتنامه را از بانک درخواست کند که بر مبنای تقاضای تامین کننده بوده و یا اطمینان کافی از قابلیت شرکت برای پرداخت وجه کالای عرضه شده وجود ندارد. هر بانک در زمان صدور ضمانتنامه، فرآیند زیر را طی می‌کند:
بررسی و صدور ضمانتنامه
وقتی بانک تقاضایی برای ضمانتنامه دریافت می‌کند، باید تعیین کند که آیا مشتری از کفایت لازم برای آن برخوردار است یا خیر. بانک این اقدام را از طریق بررسی مبادلات مبنا، تاریخچه مبادلات، و سایر موارد مرتبط انجام می‌دهد. بانک ممکن است اطلاعات اضافی یا مستندات بیشتری را از مشتری در صورت نیاز مطالبه کند.
کارمزدها
کارمزدها با استفاده از اصول و نرخ‌های بیان شده در مقررات بانکِ صادر کننده تعیین می‌شوند.
اصلاح ضمانتنامه
پیش از این که بانک ضمانت‌نامه‌ای را صادر کند، ممکن است در صورت درخواست از سوی مشتری یا ذینفع مورد اصلاح قرار گیرد. موضوع اصلاح ممکن است دارایی‌های مبنا، دوره اعتبار ضمانتنامه، و غیره را شامل شود.
جبران در قبال ضمانتنامه
بعد از آن که عرضه کننده کالاهایی را برای مشتری فراهم کرد و مطالباتی را برای جبران از بانک ضمانت کننده در دوره اعتبار مطرح نمود، بانک باید درخواست مشتری را مورد توجه قرار دهد. سپس بانک اسناد مطالبات مذکور را مورد بررسی قرار داده و گواهی می‌کند که موارد مطرح شده با بندهای ضمانتنامه مطابقت دارد یا خیر. اگر از سوی بانک در خصوص مطالبات مطرح شده رضایت حاصل شود، آن گاه پرداخت مربوطه را به تامین کننده به مبلغی معادل با مقدار کار انجام شده صورت می‌دهد.
مدیریت بعد از ضمانتنامه
بعد از انجام پرداخت‌ها به تامین کننده، بانک اطلاعات و مشخصات ثبت شده مشتری را برای انعکاس تغییرات، به‌روزرسانی می‌کند. بانک همچنین ضمانتنامه را ذخیره‌سازی نموده و بازبینی می‌کند تا اینکه تغییرات مذکور مبادلات واقعی را منعکس کند. بعد از این که بانک، تسویه بدهی ضمانتنامه را تایید کرد، ضمانتنامه را فسخ نموده و خط اعتباری مشتری را اصلاح می‌کند و یا در صورت وجود مازاد، به مشتری بر می‌گرداند.
ضمانتنامه بانک در مقابل اعتبار اسنادی
هر دو ضمانتنامه بانکی و اعتبار اسنادی تعهداتی از موسسه مالی هستند که قرض گیرنده به موجب آن قادر به بازپرداخت بدهی به طرف دیگر بوده فارغ از این که شرایط مالی فرد بدهکار یا متعهد چه باشد. در حالی که هر دو سند ضمانتنامه و اعتبار اسنادی متفاوت هستند اما به شخص ثالث اطمینان می‌دهند در صورتی که طرف تجاری قرض گیرنده، نتواند وجوهی را که بدهکار است بازپرداخت نماید، موسسه مالی از طرف قرض گیرنده وارد میدان می‌شود. با ارائه پشتوانه مالی برای طرف قرض گیرنده (اغلب به درخواست طرف تجاری دیگر) این تعهدات در راستای کاهش ریسک حرکت کرده و منجر به ادامه تراکنش‌ها می‌شود، اما به روش‌ها و در موقعیت‌های مختلف عمل می‌کنند.
اعتبار اسنادی به طور خاص در تجارت بین الملل و به واسطه فاصله مکانی که وجود دارد، مهم می‌باشد و تفاوت اصلی، به طور بالقوه، در قوانین مختلف در کشورهای موضوع کسب وکار و مشکل ملاقات حضوری طرف‌های تجاری می‌باشد. لازم به ذکر است که در شرایطی که اعتبارات اسنادی اکثرا در مبادلات جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، ضمانت‌نامه‌های بانکی اغلب در قراردادهای املاک و مستغلات و پروژه‌های زیرساختی مورد استفاده قرار دارند.
ضمانت نامه بانکی در ایران
در سال 1390 بانک مرکزی آیین‌نامه‌ای با عنوان «آیین نامه صدور ضمانتنامه و ظهرنویسی از طرف بانک» منتشر و به بانک‌ها ابلاغ کرد. طی این آیین‌نامه انواع وثایق موردنظر برای صدور ضمانتنامه به شرح زیر اعلام شده است:
الف- وجه نقد یا طلا یا اسناد خزانه یا اوراق قرضه دولتی یا اوراق مشارکت منتشره براسـاس مجوز بانک مرکزی یا سپرده سـرمایه‌گـذاری مـدت‌دار، یـا حـساب‌هـای پـس‌انـداز قرض‌الحسنه نزد آن بانک یا حساب سپرده سرمایه‌گذاری مدت‌دار متقاضی نزد سـایر بانک‌ها یا گواهی‌های سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار ویژه عام و خـاص یـا اوراق قرض‌الحسنه یا حساب‌های ارزی شامل حساب‌های سپرده سـرمایه‌گـذاری مـدت‌دار ارزی و قرض‌الحسنه جاری و پس‌انداز ارزی نزد بانک صادرکننده ضمانتنامه.
ب- تضمین بانک‌ها یا مؤسسات اعتباری غیربانکی مجاز داخلی.
پ- تضمین بانک‌ها یا مؤسسات اعتباری غیربانکی معتبر خارجی.
ج- ضمانت‌نامه‌های اعتباری (ارزی – ریالی) صادره توسط «صندوق ضمانت صادرات ایران»
جستارهای وابسته
- محصولات و خدمات بانکی
- دفتر معاملاتی
- مشتقات و معاملات تامینی
پانویس/ پاورقی
منابع
- https://www.cbi.ir/page/9552.aspx
- https://www.cbi.ir/showitem/17061.aspx
- https://www.investopedia.com/ask/answers/difference-between-bank-guarantee-and-letter-of-credit/
- https://corporatefinanceinstitute.com/resources/knowledge/finance/letter-of-guarantee/
پیوند به بیرون
الگوهای ناوبری
رده