فرار مالیاتی (Tax Evasion)
مفهوم:
والد:
بعد:
فرزند:
لید
فرار مالیاتی شامل هر گونه تلاش قانونی و غیرقانونی در عدم پرداخت مالیات است. فرار مالیاتی از طبقه فعالیت‌های کلاهبرداری محسوب می‌شود. اجتناب از پرداخت مالیات نیز روشی قانونی برای کمتر کردن مبلغ صورت‌حساب مالیاتی از طریق استفاده از بندهای قانون مالیاتی به صورت کاربردی است. فرار مالیاتی اغلب از طریق روش‌هایی که باعث کاهش درآمد مشمول مالیات همچون پناهگاه‌های مالیاتی، بهشت مالیاتی و کشورها و مراجع قضائی که دارای محرمانگی هستند، صورت می‌گیرد. این اصطلاحات به کشور یا مناطقی اطلاق می‌شود که سرمایه‌گذاران با داشتن حساب بانکی و شرکت، از مالیات معاف بوده و یا مالیات بسیار ناچیزی پرداخت می‌کنند. انواع مختلفی از طرح‌های فرار مالیاتی وجود دارند و این موارد بسته به نوع مالیات موجود در کشورها و مراجع قضایی متفاوت خواهد بود. فرار مالیاتی درآمد و ثروت، جعل کردن کاهش مالیات، طرح‌های اعتبار مالیاتی، طرح‌های مالیات بر مصرف از انواع طرح‌های فرار مالیاتی محسوب می‌شوند.
تعریف به حد
فرار مالیاتی در کنار رشوه از انواع جرایم مالی محسوب می‌شوند. همچنین این مفهوم با «اجتناب مالیاتی» که یک نوع سؤاستفاده مالی به شمار می‌رود تفاوت دارد.
وجوه افتراق یا شقوق مختلف
فرار مالیاتی نسبت به بخش‌هایی که مشمول معافیت مالیاتی هستند و نسبت به حفره‌های مالیاتی یعنی بخش‌هایی که پایه مالیاتی برای آنها تعریف نشده است، متفاوت می‌باشد. فرار مالیاتی از جمله جرایم مالی محسوب مشود ولی با دیگر جرایم مالی همچون رشوه متفاوت است.
فهرست مطالب
محتویات
تعریف
فرار مالیاتی یکی از طبقه‌های فعالیت‌های شیادی یا کلاهبرداری در تقابل با دولت است که نوعا مربوط به اعلام نادرست یا اطلاعات پنهان شده می‌باشد. فرار مالیاتی به فعالیت‌های شیادی یا کلاهبرداری اطلاق می‌گردد که مالیات دهنده بر اجتناب از پرداخت مالیات، تاکید می‌کند. اجتناب از پرداخت مالیات روشی قانونی برای کمتر کردن مبلغ صورت‌حساب مالیاتی از طریق استفاده کاربردی از بندهای قانونی مالیات است. نیت مالیات دهنده برای گمراه کردن دولت، تفاوت بین اجتناب از پرداخت مالیات و فرار مالیاتی را بیان می‌کند.
شناسایی فرار مالیاتی
بسیاری از کشورها و مراجع قضایی تلاش هدفمندی در زمینه فرار یا مبارزه با مالیات به شکلی غیرقانونی دارند. برای اهداف قانون مالیات، یک نیت خاص یا سوءبرداشت‌های مجاز از قانون با تکیه بر پیچیدگی‌های قانونی، معمولا امکان اعمال غیرعمد را خنثی می‌کند. دادگاه‌ها نیز درمی‌یابند که سوءبرداشت یک فرد از قانون غیرمنطقی بوده و همچنان در این راستا تلاش هدفمند دارند. تلاش هدفمند و عامدانه به رفتارهایی نظیر موارد ذیل مربوط می‌شود:
- داشتن دو نوع دفتر حساب (نیاز به دفاتر مستقل و جداگانه و ثبت‌های مالیاتی که نیازمند تکنیک‌های ثبت متفاوت هستند تا مخلوط نشوند).
- ورود اطلاعات غلط یا ایجاد فاکتورها یا اسناد جعلی و غیرواقعی.
- از بین بردن دفاتر یا ثبت‌ها
- پنهان کردن دارایی‌ها
- پوشاندن منابع درآمدها
- اجتناب از عادی‌سازی ثبت‌ها در مبادلات
- رفتارهای گمراه‌کننده
فرار مالیاتی اغلب از مرزهای سرزمینی و ملی به واسطه محدودیت‌های رسیدگی و قضایی در حوزه اختیارات مقامات احراز درآمد در کشورها، فراتر می‌رود. فرار مالیاتی اغلب از طریق روش‌هایی که باعث کاهش درآمد مالیات‌پذیر همچون پناهگاه‌های مالیاتی، بهشت مالیاتی و کشورها و مراجع قضائی که دارای محرمانگی هستند، به سرانجام می‌رسد.
پناهگاه‌های مالیاتی سرمایه گذاری‌هایی هستند که برای ایجاد یک منفعت مالیاتی برای سرمایه‌گذار طراحی می‌شوند. چنین سرمایه‌گذاری‌هایی برای پایین آوردن یا کاهش مالیاتی و تبدیل درآمد عادی به عایدی سرمایه در نرخی مالیاتی پایین‌تر را شامل می‌شود. پناهگاه‌های مالیاتی ممکن است قانونی یا غیرقانونی باشد و عموما با هدف اجتناب از پرداخت مالیات تهیه می‌شوند. اگرچه ممکن است در صورتی که شکل نامربوط گرفته باشد برحسب موقعیت از مرز فرار مالیاتی نیز عبور کنند. پناهگاه نامربوط، نوعی از پناهگاه است که به تراکنش‌های مصنوعی متناسب با عدم وجود حقایق اقتصادی یا حقایق اقتصادی ناچیز مربوط می‌شود. به عنوان مثال، پناهگاه‌های مالیاتی نامربوط ممکن است به طور مصنوعی ارزش کمک‌های خیرخواهانه به خیریه‌ها را بالاتر نشان دهد، به غلط دارایی را برای استفاده کسب‌وکارهایی شناسایی می‌کند که در اصل با نیت انبساط خاطر مورد استفاده قرار گرفته است، استهلاک مازاد را مطالبه کند، یا در لیزینگ موارد لوکس نظیر اتومبیل، قایق، منازل تفریحی و صنعت هوایی بکار گرفته شود.
در مقابل بهشت مالیاتی کشورهایی هستند که پیشنهادهای مالیاتی مطلوبی را برای سرمایه‌گذاری ارائه می‌کنند. بهشت مالیاتی می‌تواند قانونی یا غیرقانونی باشند و این بستگی به ملیت، اقامت افراد و کد مالیاتی آن کشوری دارد که فعالیت مذکور در آن اتفاق می‌افتد.
افراد اغلب تلاش می‌کنند تا مسئولیت‌های مالیاتی خود را به وسیله پنهان کردن دارایی‌ها در خارج و در کشورهایی با محیط و مراجع قضایی محرمانه، انجام ندهند. یک مرجع قضایی، محیط محرمانه کشوری است که قوانینی را وضع کرده که امکان و استطاعت پوشش مالی را فراهم می‌کند. چنین مراجع قضایی ممکن است پوشش مالی را از طریق قانون محرمانگی بانکی فراهم کنند که دیدگاه‌ها و رویکردهایی را از طریق خارجی‌ها منع کرده یا از طریق مسدود کردن قوانین از افشاء، کپی‌برداری، بازرسی یا حذف اسناد در کشور میزبان ممانعت به عمل آورد. علاوه بر این، در برخی مراجع قضایی محرمانه، گواهی‌های قانونی ممکن است بر مبنای قلمرو ملی و در ارتباط با اقدامات حقوقی اتخاذ شده در خارج انجام نشود. محرمانگی مراجع قضایی اغلب در کشورهای نسبتا کوچکی وجود داشته و مشتریان آن به طور عمده افراد خارجی هستند.
انواع طرح‌های فرار مالیاتی
انواع مختلفی از طرح‌های فرار مالیاتی وجود دارند و این موارد بسته به نوع مالیات موجود در کشورها و مراجع قضایی متفاوت و متنوع خواهد بود.
فرار مالیاتی درآمد و ثروت
مالیات بر درآمد یا ثروت دوره‌ای (به طور مثال مالیات‌های اموال حقیقی) منبع درآمد برای بسیاری از دولت‌ها به شمار می‌روند، اما شیادان و کلاهبرداران اغلب بر فرار مالیاتی از طریق ارائه اطلاعات نادرست و غلط یا حذف اطلاعات مهم پافشاری می‌کنند. شکل‌های رایج فرار مالیاتی ثروت و درآمد مجرمانه شامل موارد ذیل می‌باشد:
- ناکامی در ارسال گزارش درآمد مالیاتی یک فرد در صورتی که چنین گزارشی مورد نیاز بوده باشد.
- ارائه نادرست و عامدانه از درآمد یا ثروت یک فرد.
- تظاهر به انتقال اطلاعات به شخص یا نهاد دیگر برای کاهش بدهی مالیاتی.
- ناکامی عمدی در حفظ سهم قابل وصول مالیات از درآمد هر فرد در صورت نیاز.
- ناکامی در ارائه گزارش حساب‌های بانکی خارجی یا سایر دارایی‌های قابل وصولی برای مالیات در صورت نیاز.
- اعلام نادرست درآمدی که در حوزه قضایی دیگری بدست آمده، در جهت کاهش بدهی مالیاتی.
جعل کردن کاهش مالیات
در چارچوب مالیات بر درآمد و ثروت، کاهش مالیات به مفهوم هزینه‌های کسر شده از درآمد یا دارایی‌ها برای کاهش کل بدهی‌های مالیات دهنده است. به عنوان مثال، شرکتی که برحسب درصدی از فروش ناخالص برای آن مالیات تعیین می‌شود ممکن است اجازه داشته باشد که هزینه ساخت محصول (مواد اولیه، هزینه پرسنلی و غیره) را کاهش دهد. کاهش مالیات برای منصفانه‌تر شدن مالیات پرداختی طراحی شده اما همچنین ممکن است به طور نامناسب توسط فرار کنندگان مالیاتی مورد استفاده قرار گیرد. نمونه‌هایی از استفاده شیادانه از کاهش مالیات عبارت‌اند از :
- جعل کردن هزینه‌ها نظیر ثبت حقوق جعلی برای کارکنان غیرواقعی (که عملا در محل کار حضور ندارند).
- افزایش شیادی و کلاهبرداری هزینه‌ها نظیر رشوه دادن به عرضه‌کننده محصول برای افزایش مبلغ فاکتور.
- ارسال اطلاعات غلط برای ایجاد شرایط لازم برای کاهش نامناسب مالیات، نظیر تظاهر برای واجد شرایط بودن کاهش مالیاتی به دلیل داشتن فرزندانی که در منزل زندگی می‌کنند.
- طبقه‌بندی نادرست هزینه‌های غیر قابل کاهش مالیاتی در قالب هزینه‌های مالیات پذیر.
طرح‌های اعتبار مالیاتی
مشابه کاهش مالیات، اعتبارات مالیاتی مقادیر کسر شده از بدهی مالیاتی شخص یا شرکت هستند که الزاما به یک هزینه گره خورده نمی‌شوند. علاوه براین، در صورتی که اعتبارت بیش از کل بدهی مالیاتی یک فرد باشد، برخی از اعتبارات مالیاتی ممکن است منجر به بازگشت مبلغ مالیاتی شوند. به عنوان مثال، دولت ممکن است اعتبار مالیاتی به افراد با درآمد مالیاتی پایین، جهت کاهش بدهی مالیاتی آنها، ارائه کند. اعتبارات مالیاتی اغلب برای تشویق نوعی رفتار مشخص، نظیر وضع مالیات بر انتشار آلاینده‌های کربنی از طریق شرکت‌های صنعتی، می‌باشد. مالیات دهندگان نیز ممکن است از طریق ارائه نادرست شرایط خود برای دریافت اینگونه اعتبارات مالیاتی، از این امتیازات بهره ببرند. (به عنوان مثال شرکت فعال در حوزه انرژی که آمار پایین‌تری از سطح انتشار آلاینده‌های کربنی در گزارش‌های خود ارائه می‌کند.
طرح‌های مالیات بر مصرف
مالیات بر مصرف یکی از انواع مالیات هستند که از فروش کالاها و خدمات جمع‌آوری می‌شوند. روش‌های متعددی برای اخذ مالیات از مصرف وجود دارد. برخی از مالیات‌های رایج عبارت‌اند از : مالیات بر فروش، مالیات بر ارزش افزوده، و مالیات غیرمستقیم. در خصوص هر یک از انواع مالیات، طرح‌های رایجی وجود دارند که شیادان یا کلاهبرداران برای فرار از مالیات بر مصرف از آنها بهره می‌برند و این طرح‌ها عبارت‌اند از :
- حذف تراکنش‌ها از رکوردهای مالیاتی برای فرار از مالیات بر مصرف.
- کاهش ارزش تراکنش‌ها در رکوردهای مالیاتی (به عنوان مثال ثبت سهمی از تراکنش که با کارت اعتباری پرداخت می‌گردد و نه ثبت موجودی نقدی که برای همان تراکنش دریافت می‌گردد).
- پنهان کردن یک تراکنش که باید به مالیات بر مصرف داخلی مقید باشد به عنوان تراکنش خارجی بدون مالیات در نظر گرفته می‌شود.
- طرح حذف معامله واقعی که در آن متهم پرداخت مالیات بر ارزش افزوده را از تراکنش‌های عظیم جمع‌آوری کرده و به جای پرداخت مالیات به دولت، ناپدید می‌شود.
- بکاربردن بازپرداخت مبلغ مالیات بر ارزش افزوده از سوی تبانی کننده در زنجیره تراکنش که هرگز به دولت پرداخت نمی‌شود (طرح چرخ فلک نامیده می‌شود زیرا کالاها اغلب و به دفعات زیاد در میان تبانی کننده‌ها جابجا می‌شوند).
- قاچاق کالاها به کشورها و مراجع قضایی برای اجتناب از پرداخت مبلغ دقیق مالیاتی.
عوامل تعیین‌کننده فرار مالیاتی
پدیده فرار مالیاتی تحت تاثیر عوامل متفاوتی می‌باشد و جهانی شدن تاثیر بسزایی بر آن داشته است. سیپک (2015) عوامل فرارهای مالیاتی و اجتناب مالیاتی را در شش حوزه انتشار آن ذکر می‌کند:
- عوامل اقتصادی: موقعیت مالی و اقتصادی نهاد مالیاتی، شرایط عمومی کسب‌وکار، میزان بار مالیاتی، احتمال آشکارسازی فرار مالیاتی، میزان تحریم‌ها، رکود کسب‌وکارهای تجاری.
- عوامل قانونی: بی‌اعتمادی در موسسات عمومی و دولتی، آزادی تاثیرگذاری بر وضعیت واقعی رویدادهای اقتصادی، ماهیت بار مالیاتی ثبت مسئولیت‌ها، پیچیدگی و ناسازگاری مقرراتی مالیاتی.
- عوامل اجتماعی: عدالت مرتبط با مبادله در پرداخت‌های مالیاتی و منافع مالیاتی، جامعه، عدالت افقی، عمودی و روندی
- عوامل وابسته به آمار نفوس: شامل سن، جنسیت، آموزش، وضعیت تأهل
- عامل ذهنی: باور استانداردهای قانونی، حس ملی‌گرایی، محل اقامت مالیات دهنده.
- عوامل اخلاقی: باور در تعهدات مدنی، باور مالیات ستانی، اخلاق، مذهب، عادت.
دفاعیه‌های رایج برای فرار مالیاتی
- دفاعیه یک متهم یا مجرم ممکن است از انواع مختلف دفاعیه فرار مالیاتی باشد، و این که آیا این دفاعیه‌ها قانونی بوده یا خیر، بستگی به قوانین مرجع قضایی دارد. موارد زیر دفاعیه رایج برای فرار مالیاتی است:
- نبود هرگونه نقص: مدعی‌علیه می‌تواند مشخص کند که هیچ نقصی در پرداخت مالیات او وجود نداشته است. اگر هیچ نقصی وجود نداشته باشد، بدهی مالیاتی نیز وجود ندارد. در صورتی که این نوع دفاعیه در دسترس باشد، به طور کلی یکی از بهترین نوع دفاعیه به حساب می‌آید. در سایر موارد دفاعیه ممکن است لزوما بدهی مالیاتی را همراه با بهره و جریمه‌ها حذف نکنند.
- عدم پرداخت عمدی: اکثر جرائم مالیاتی مجرمانه نیازمند نقض عهد در عدم پرداخت عمدی مالیات است اما حتی اگر به طور موفقیت‌آمیز تامین شود، این دفاعیه ممکن است خوانده را در معرض جریمه‌های غیرکیفری قرار دهد.
- اجتناب مالیاتی، نه فرار مالیاتی: مالیات دهنده ممکن است استدلال کند که با روش‌های قانونی اقدام به کاهش صورت‌حساب مالیاتی از طریق کاهش قانونی، اعتبارات، و پناهگاه‌ها کرده است. تعیین این که مالیات دهنده درگیر در اجتناب مالیاتی و نه فرار مالیاتی بوده است دفاعیه‌ای برای تقلب مالیاتی به حساب می‌آید.
- اتکاء بر وکیل یا حسابدار: اگر مالیات دهنده به طور مناسب بر توصیه‌های کارشناسی تکیه کند، مرجع قضایی ممکن است هیچ بدهی مجرمانه‌ای را پیدا نکند.
- بیماری ذهنی: بیماری‌های ذهنی معین و شرایط سلب صلاحیت، نیت مجرم را خنثی خواهد کرد.
- به طور کلی، برخی از دفاعیه‌ها برای جرائم مالیاتی مجرمانه غیرموثر بوده است. بدهی مالیاتی در نتیجه فرار مالیاتی نوعا بعد از مرگ مالیات دهنده باقی خواهد ماند و ممکن است در مراحل اعلام ورشکستگی تایید نشود. اگر شخصی هریک از اجزاء جرائم تقلب مالیاتی را مرتکب شود، اصلاح اطلاعات کلاهبرداری نزد دولت به طور کلی خیال مالیات دهنده را از بدهی مجرمانه راحت نمی‌کند.
- علاوه براین بسیاری از مراجع قضایی قوانین مربوط به محدودیت‌ها را تمدید یا حذف می‌کنند.
جستارهای وابسته
- سایر جرائم مالی
- اجتناب مالیاتی
- رشوه
- فساد
پانویس/ پاورقی
منابع
- Association of Certified Fraud Examiners. (2014). Fraud examiners manual. Association of certified Fraud Examiners.
- Slemrod, J., & Yitzhaki, S. (2002). Tax avoidance, evasion, and administration. In Handbook of public economics (Vol. 3, pp. 1423-1470). Elsevier.
پیوند به بیرون
الگوهای ناوبری
رده