نهادهای سپرده‌پذیر (Deposit-taking Institutions)
مفهوم:
والد:
بعد:
فرزند:
لید
مؤسسات سپرده‌پذیر از واحدهایی که مازاد دارند سپرده می‌پذیرند و به واحدهایی که کسری دارند اعتباراتی به شکل وام و خرید اوراق بهادار می‌دهند. آنها وجوه دریافتی از سپردهها را بسته‌بندی مجدد می‌کنند تا وام‌هایی با اندازه‌ها و سررسیدهای مطلوب واحدهای کسری‌دار فراهم کنند. آنها مؤسسات مالی محبوبی هستند. برای این که به ارزشمندی مزایای مؤسسات سپرده‌پذیر پی ببریم، جریان وجوه از واحدهای مازاددار به واحدهای کسری‌دار را در حالت نبود این مؤسسات در نظر بگیرید. هر واحد مازاددار باید یک واحد کسری‌دار را شناسایی می‌کرد که خواهان وام گرفتن مبلغ دقیق وجوه در دسترس برای دوره زمانی معین در دسترس بودن این وجوه، می‌بود. به علاوه هر واحد مازاددار باید راساً ارزشیابی اعتبار انجام می‌داد و ریسک نکول را متحمل می‌شد. در چنین شرایطی، بسیاری از واحدهای مازاددار احتمالا به جای این که وجوه خود را به سمت واحدهای کسری‌دار هدایت کنند، آنها را پیش خود نگه می‌داشتند. بنابراین، جریان وجوه از واحدهای مازاددار به واحدهای کسری‌دار گسسته می‌شد.
تعریف به حد
مؤسسات سپرده‌پذیر (یا مؤسسات سپرده‌گیر) واسطه‌های مالی هستند که سپردهها را از افراد و نهادها می‌پذیرند و وام می‌دهند. این نهادها شامل بانکهای تجاری و مؤسسات به اصطلاح قبول اندوخته مانند انجمن‌های پس‌انداز و وام، بانکهای پس‌انداز متقابل و اتحادیه‌های اعتباری هستند. مؤسسات سپرده‌پذیر با استفاده از وجوه گردآمده از محل سپردهها و دیگر منابع تامین وجوه، اقدام به دادن وام مستقیم به مؤسسات گوناگون و سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار می‌کنند.
وجوه افتراق یا شقوق مختلف
نهادهای سپرده‌پذیر از جمله مهم‌ترین نهادهای مالی هستند که خود در قالبهای مختلفی از بانکهای تجاری گرفته تا موسسات پس‌انداز و اتحادیه‌های اعتباری طبقه‌بندی می‌شوند. در یک برآورد کلی، بانکهای تجاری مسلط‌ترین مؤسسات سپرده‌پذیر هستند. آنها با ارائه طیف گسترده‌ای از حساب‌های سپرده به واحدهای مازاددار خدمت می‌کنند و وجوه سپرده‌‌شده را به شکل ارائه وام‌های مستقیم یا خرید اوراق بهادار بدهی در اختیار واحدهای کسری‌دار می‌گذارند. مؤسسات پس‌انداز، که برخی اوقات مؤسسات قبول اندوخته نیز نامیده می‌شوند نوع دیگری از مؤسسات سپرده‌پذیر هستند. مؤسسات پس‌انداز شامل انجمن‌های پس‌انداز و وام و بانکهای پس‌انداز هستند. مؤسسات پس‌انداز مانند بانکهای تجاری به واحدهای مازاددار حساب‌های سپرده ارایه می‌دهند و سپس این سپردهها را به سمت واحدهای کسری‌دار هدایت می‌کنند. درحالی که بانکهای تجاری تمرکز خود را بر وام‌های تجاری (کسب‌وکار) می‌گذارند، تمرکز مؤسسات پس‌انداز روی وام‌های رهنی مسکونی است. نوع دیگری از نهادهای سپرده‌پذیر اتحادیه‌های اعتباری هستند. اتحادیه‌های اعتباری با بانکهای تجاری و مؤسسات پس‌انداز تفاوت دارند چون اغلب غیرانتفاعی بوده و نیز دامنه کسب‌وکارشان تنها به اعضای اتحادیه اعتباری محدود می‌شود که پیوند مشترکی (از جمله یک کارفرمای مشترک یا عضویت در یک طبقه شغلی خاص) دارند.
فهرست مطالب
محتویات
تعریف
مؤسسات سپرده‌پذیر (یا مؤسسات سپرده‌گیر) واسطه‌های مالی هستند که سپردهها را از افراد و نهادها می‌پذیرند و وام می‌دهند. این نهادها شامل بانکهای تجاری و مؤسسات به اصطلاح قبول اندوخته مانند انجمن‌های پس‌انداز و وام، بانکهای پس‌انداز متقابل و اتحادیه‌های اعتباری هستند.
این سپردهها به معنای بدهی مؤسسه سپرده‌پذیر است. مؤسسات سپرده‌پذیر با استفاده از وجوه گردآمده از محل سپردهها و دیگر منابع تامین وجوه، اقدام به دادن وام مستقیم به مؤسسات گوناگون و سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار می‌کنند. درآمد آنها از دو منبع به دست می‌آید: (۱) درآمد حاصل از وام‌هایی که می‌دهند و اوراق بهاداری که می‌خرند، و (۲) درآمد حق‌الزحمه.
نقش مؤسسات سپرده‌پذیر
مؤسسات سپرده‌پذیر از واحدهایی که مازاد دارند سپرده می‌پذیرند و به واحدهایی که کسری دارند اعتباراتی به شکل وام و خرید اوراق بهادار می‌دهند. به دلایل زیر آنها مؤسسات مالی محبوبی هستند:
- آنها حساب‌های سپرده‌ای پیشنهاد می‌دهند که با ویژگی‌های گوناگون مبلغی و نقدینگی مطلوب واحدهای با بیشترین مازاد مطابقت داشته باشد.
- آنها وجوه دریافتی از سپردهها را بسته‌بندی مجدد می‌کنند تا وام‌هایی با اندازه‌ها و سررسیدهای مطلوب واحدهای کسری‌دار فراهم کنند.
- آنها ریسک وام‌های فراهم‌شده را می‌پذیرند.
- آنها نسبت به هر کدام از واحدهای مازاددار، تخصص بیشتری در ارزیابی درجه اعتباری واحدهای کسری‌دار دارند.
- آنها وام‌ها را بین بیشمار واحدهای کسری‌دار متنوع‌سازی می‌کنند و بنابراین وام‌های نکول‌شده را بهتر از واحدهای مازاددار می‌توانند تحمل کنند.
برای اینکه به ارزشمندی این مزایا پی ببریم، جریان وجوه از واحدهای مازاددار به واحدهای کسری‌دار را در حالت نبود مؤسسات سپرده‌پذیر در نظر بگیرید. هر واحد مازاددار باید یک واحد کسری‌دار را شناسایی می‌کرد که خواهان وام گرفتن مبلغ دقیق وجوه در دسترس برای دوره زمانی معین در دسترس بودن این وجوه می‌بود. به علاوه هر واحد مازاددار باید راساً ارزشیابی اعتبار انجام می‌داد و ریسک نکول را متحمل می‌شد. در چنین شرایطی، بسیاری از واحدهای مازاددار احتمالا به جای این که وجوه خود را به سمت واحدهای کسری‌دار هدایت کنند، آنها را پیش خود نگه می‌داشتند. بنابراین، جریان وجوه از واحدهای مازاددار به واحدهای کسری‌دار گسسته می‌شد.
مسئله دارایی/بدهی مؤسسات سپرده‌پذیر
تبیین مسئله دارایی/بدهی که مؤسسات سپرده‌پذیر با آن مواجه هستند کاملا ساده است- اگرچه حل کردن آن لزوما آسان نیست. یک مؤسسه سپرده‌پذیر درجستجوی کسب درآمد از محل تفاوت مثبت بین دارایی‌هایی که سرمایه‌گذاری می‌کند (وام‌ها و اوراق بهادار) و هزینه وجوه در اختیار (سپردهها و سایر منابع) است. به این تفاوت، درآمد یا حاشیه سود (اسپرد) گفته می‌شود. این حاشیه سود باید به اندازه‌ای باشد که به این مؤسسه اجازه دهد هزینه‌های عملیاتی خودش را تامین کند و سود عادلانه از سرمایه خویش کسب نماید.
یک مؤسسه سپرده‌پذیر برای ایجاد حاشیه سود با چندین ریسک مواجه است. این ریسک‌ها شامل ریسک اعتباری، ریسک نظارت و ریسک نرخ بهره است. ریسک اعتباری که ریسک نکول نیز نامیده می‌شود به ریسکی اشاره دارد که یک وام‌گیرنده، تعهد وام به مؤسسه سپرده‌پذیر را نکول کند یا انتشاردهنده اوراق بهاداری که مؤسسه سپرده‌پذیر آن را نگه می‌دارد تعهداتش را نکول نماید. ریسک نظارتی آن ریسکی است که مقام ناظر، قواعد را تغییر دهد به نحوی که تاثیر زیانباری بر درآمدهای این مؤسسه بگذارد.
انواع مؤسسات سپرده‌پذیر
بانکهای تجاری
در یک برآورد کلی، بانکهای تجاری مسلط‌ترین مؤسسات سپرده‌پذیر هستند. آنها با ارائه طیف گسترده‌ای از حساب‌های سپرده به واحدهای مازاددار خدمت می‌کنند و وجوه سپرده‌‌شده را به شکل ارائه وام‌های مستقیم یا خرید اوراق بهادار بدهی در اختیار واحدهای کسری‌دار می‌گذارند. عملیات بانکهای تجاری در معرض ریسک است چون وام‌های پرداختی آنها و بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های آنها در اوراق بهادار بدهی در معرض ریسک نکول از سوی وام‌گیرندگان است. بانکهای تجاری به هر دو بخش‌های خصوصی و عمومی خدمت می‌کنند؛ از خدمات سپرده و وام‌دهی آنها خانوارها، کسب‌وکارها و ارگان‌های دولتی بهره‌مند می‌شوند. برخی بانکهای تجاری میزان وجوه بیشتری از سپردهها نسبت به آنچه که آنها نیاز دارند تا وام بدهند یا در اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کنند، را در اختیار دارند. سایر بانکهای تجاری به وجوه بیشتری نسبت به مبلغی که آنها از سپردهها دریافت می‌کنند نیاز دارند تا به درخواست‌های مشتریان پاسخ دهند. بازار وجوه فدرال (بازار بین بانکی)، جریان وجوه بین مؤسسات سپرده‌پذیر (شامل بانک‌ها) را تسهیل می‌کند. بانکی که وجوه مازاد دارد می‌تواند به بانک دچار کسری وجوه، برای دوره کوتاه مدت، به عنوان مثال برای یک تا پنج روز، وام دهد. بازار وجوه فدرال با این شیوه، جریان وجوه را از بانک‌هایی که وجوه مازاد دارند به بانک‌هایی که نیاز به وجوه دارند تسهیل می‌کند. بانکهای تجاری تابع مقرراتی هستند که قصد محدود کردن ریسک ورشکستگی را دارند. به طور خاص، بانک‌ها ملزم به نگهداری یک سطح حداقلی سرمایه نسبت به اندازه خود هستند، به طوری که بتوانند محافظی برای جذب زیان‌های احتمالی ناشی از نکول برخی وام‌های اعطا شده به خانوارها یا کسب‌وکارها داشته باشند. بانکهای مرکزی در مقام تنظیم‌گر و ناظر بانک‌ها عمل می‌کنند.
مؤسسات پس‌انداز
مؤسسات پس‌انداز، که برخی اوقات مؤسسات قبول اندوخته نامیده می‌شوند نوع دیگری از مؤسسات سپرده‌پذیر هستند. مؤسسات پس‌انداز شامل انجمن‌های پس‌انداز و وام و بانکهای پس‌انداز هستند. مؤسسات پس‌انداز مانند بانکهای تجاری به واحدهای مازاددار حساب‌های سپرده ارایه می‌دهند و سپس این سپردهها را به سمت واحدهای کسری‌دار هدایت می‌کنند. بانکهای پس‌انداز مشابه انجمن‌های پس‌انداز و وام هستند به استثنای اینکه آنها استفاده‌های متنوع‌تری از وجوه می‌کنند. البته در طی زمان، این تفاوت کمتر شده است. مؤسسات پس‌انداز می¬توانند در مالکیت سهامداران باشند اما بیشترشان به شکل مشاع (در مالکیت سپرده‌گذار) هستند. مؤسسات پس‌انداز شبیه بانکهای تجاری، به بازار وجوه فدرال متکی هستند تا وجوه مازاد خود را وام بدهند یا وجوه را به شکل کوتاه‌مدت وام بگیرند.
درحالی که بانکهای تجاری تمرکز خود را بر وام‌های تجاری (کسب‌وکار) می‌گذارند، تمرکز مؤسسات پس‌انداز روی وام‌های رهنی مسکونی است. معمولا تصور می‌شود وام‌های رهنی از میزان ریسک نسبتا پایینی برخوردارند، اما بسیاری از وام‌های رهنی در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ نکول شدند. این مسئله به بحران اعتباری منجر شد و برای بیشتر مؤسسات پس‌انداز مشکلات مالی ایجاد کرد.
اتحادیه‌های اعتباری
اتحادیه‌های اعتباری با بانکهای تجاری و مؤسسات پس‌انداز تفاوت دارند چون آنها (۱) غیرانتفاعی هستند و (۲) دامنه کسب‌وکارشان به اعضای اتحادیه اعتباری محدود می‌شود که پیوند مشترکی دارند ( از قبیل کارفرما یا اتحادیه مشترک). آنها برای این که خودشان را از بانکهای تجاری متمایز کنند، مانند مؤسسات پس‌انداز برخی اوقات به عنوان مؤسسات قبول اندوخته طبقه‌بندی می‌شوند. به علت ویژگی «پیوند مشترک»، اتحادیه‌های اعتباری معمولاً بسیار کوچکتر از سایر مؤسسات سپرده‌پذیر هستند. آنها از بیشتر وجوه خود برای ارائه وام به اعضا استفاده می‌کنند.
جستارهای وابسته
- مؤسسه غیرسپرده‌ای
- بانک‌ها
- مؤسسه غیربانکی سپرده‌پذیر
پانویس/ پاورقی
منابع
- Fabozzi, F. J., Modigliani, F. P.& Jones, F. J. (2009). Foundations of Financial Markets and Institutions (4th edition). Prentice Hall.
- Madura, J. (2020). Financial markets & institutions. Cengage learning.
- Mishkin, F. S., & Eakins, S. G. (2011). Financial markets and institutions(7th edition). Pearson Education India.
پیوند به بیرون
الگوهای ناوبری
رده