معرفی بانکی پدیا

برای دست‌اندرکاران و متخصصینی که در حوزه مالی و بانکی به فعالیت‌های حرفه‌ای و پژوهشی اشتغال دارند بسیار اهمیت دارد که درک مشترک و برداشت یکسانی از عبارات، واژگان و مفاهیم خاص این حوزه فراهم بوده و مرجع قابل اتکایی به این منظور وجود داشته باشد. اما برای حصول به درک مشترک لازم است تا محیطی برای هم‌اندیشی و هم‌افزایی دانش تخصصی و به اشتراک‌گذاری یافته‌های ایشان ایجاد گردد. این نیاز خصوصاً در پروژه مدرن‌سازی نظام بانکی (مبنا) که با همکاری پژوهشکده پولی و بانکی و شرکت خدمات انفورماتیک انجام گرفت احساس شد و این سرآغازی بر شکل‌گیری پروژه ایجاد دانشنامه تخصصی پولی و بانکی بانکی‌پدیا گردید.

از آنجا که هدف  بانکی پدیا تهیهٔ یک دانشنامهٔ تخصصی است، وجود تعاریف دقیق و رعایت حدود و ثغور مفاهیم بسیار اهمیت دارد. بر این اساس برای درک درست ساختار سلسله‌مراتبی مفاهیم، در پروژهٔ  بانکی پدیا ارتباط مفاهیم به کمک خوشه‌های مفهو‌می تعریف می‌شود. براین‌اساس در بانکی پدیا هر مفهوم نه به‌عنوان مفهومی جداگانه، بلکه به‌صورت یک بلوک مفهو‌می مشتمل بر والد - که بیانگر مفهو‌می است که واژهٔ موردنظر از آن نشئت گرفته و عام‌تر است - و فرزندان که بر حالت‌های مختلف و صورت‌های متنوع در ذیل مفهوم موردنظر دلالت دارد، تعریف می‌شود. از ویژگی های مهم بانکی پدیا نمایش روابط سلسه مراتبی بین مفاهیم به صورت تصویری است.

با نگاهی به مباحثی که اخیرا در عرصه وب معنایی  Semantic Web  مطرح می‌شود می توان ادعا کرد که برای ارتباط بین مفاهیم دو رویکرد وجود دارد. نخست رویکرد متمایل به تاکسونومی Taxonomy است که در آن تاکید بر روابط سلسه مراتبی است. دوم رویکرد تیساروس Thesaurus است که در آن فارغ از روابط سلسله مراتبی هدف برشمردن همه گونه ارتباطات ممکن به صورت جامع و فراگیر می باشد.

واقعیت آن است که هر دو این رویکردها در حوزه مالی و بانکی قابل استفاده می‌باشند. به عنوان مثال در زمینه تبادل اطلاعات مالی بر بستر وب از زبان توسعه پذیر کسب و کار یا XBRL استفاده می‌شود که مبتنی بر تاکسونومی مفاهیم مالی است، حال آن که برای تعریف خصوصا ابزارها و محصولات مالی چارچوبی که اخیرا تعریف شده و در حال گسترش می‌باشد آنتولوژی صنعت مالی یا FIBO می‌باشد که عمدتا مبتنی بر رویکرد تیساروس است. در این دانشنامه رویکرد ما تمرکز بر رابطه سلسله مراتبی بین مفاهیم است و از این رو رویکرد حاکم بر بانکی پدیا به روش تاکسونومی نزدیک‌تر است.