گزارشگری یکپارچه (Integrated Reporting)

مفهوم:

والد:

بعد:

فرزند:

---

لید

گزارشگری یکپارچه ابزاری برای افزایش ثبات مالی و بازیابی اعتماد در بازار سرمایه و خدمت به بخش حقیقی اقتصاد است. این گزارشگری فرآیندی است که برمبنای تفکر یکپارچه استوار بوده و منجر به یک گزارش دوره‌‌ای یکپارچه توسط هر سازمان در خصوص خلق ارزش در طول زمان و ارتباطات مربوط به جنبه‌های خلق ارزش می‌باشد. هدف از گزارشگری یکپارچه بهبود کیفیت اطلاعات در دسترس ارائه‌کنندگان سرمایه مالی جهت بهبود و تقویت تخصیص سرمایه به‌نحو کاراتر و مولدتر است. گرچه گزارشگری یکپارچه توسط شرکت‌ها در کل جهان مورد پذیرش است اما هنوز هم به عنوان یک تجربه در مراحل اولیه آن مدنظر قرار دارد. پیش‌نویس منتشر شده توسط شورای گزارشگری یکپارچه ‌‌بین‌المللی تعدادی از مفاهیم بنیادین، عناصر محتوایی و اصول هدایت‌کننده برای پیاده‌سازی گزارشگری یکپارچه را معرفی می‌کند. مفاهیم بنیادین گزارشگری یکپارچه توسط سرمایه‌هایی ارائه می‌شوند که هر سازمان مورد استفاده قرار می‌دهد که به نحو ملموسی بر مدل کسب و کار سازمان و خلق ارزش در طول زمان اثرگذار می‌باشد. هر گزارش یکپارچه بر مبنای هفت عنصر ساخته می‌شود که محتوای آن را شکل می‌دهد. این عناصر مطابق پیش‌نویس مشورتی شامل دیدگاه کلی سازمانی و محیط بیرونی، حکمرانی، فرصت‌ها و ریسک‌ها، استراتژی و تخصیص منابع، مدل کسب و کار، عملکرد و چشم‌انداز آتی می‌باشد.

تعریف به حد

یکی از حوزه‌‌های مهم گزارشگری کسب‌وکار مرتبط به گزارشگری یکپارچه می‌شود. گزارشگری یکپارچه فرآیندی است که برمبنای تفکر یکپارچه بوده و منجر به یک گزارش دوره‌‌ای یکپارچه توسط هر سازمان در خصوص خلق ارزش در طول زمان و ارتباطات مربوط به جنبه‌های خلق ارزش می‌باشد. گزارش یکپارچه ارتباط دقیق درباره نحوه استراتژی، حاکمیت، عملکرد و چشم‌اندازهای سازمانی در چارچوب محیط بیرونی بوده و منجر به خلق ارزش در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت می‌شود.

وجوه افتراق یا شقوق مختلف

چارچوب گزارشگری یکپارچه بر قواعدی جهت اندازه‌گیری، افشای موضوعات فردی یا حتی شناسایی متغیرهای کلیدی و عملکردی مشخص متمرکز نمی‌شود بلکه چارچوب مذکور از تفکر یکپارچه اقتباس شده که در پیش‌نویس مشورتی توضیح داده می‌شود و باید منجر به تصمیم‌سازی و اقدام یکپارچه به سمت خلق ارزش شود. گزارشگری یکپارچه به عنوان آخرین تلاش برای مقابله با نقد «گزارشگری مالی معاصر» است که استدلال می‌کند حسابداری به هیچ عنوان الزامات اطلاعاتی سهامداران و به خصوص ارائه‌کنندگان سرمایه مالی (به طور مثال سرمایه گذاران و بانک‌ها) را تامین نمی‌کند

فهرست مطالب

گزارشگری یکپارچه چیست؟

بحران مالی جهانی 2007-2009 به عنوان عامل تسریع‌کننده در ایجاد شورای گزارشگری یکپارچه ‌‌بین‌المللی، عامل توسعه گزارشگری یکپارچه به عنوان ابزاری برای افزایش ثبات مالی و بازیابی اعتماد در بازار سرمایه و خدمت به بخش حقیقی اقتصاد مطرح می‌باشد. شورای مذکور به عنوان ائتلاف برآمده از جوامع گسترده جهانی مطرح بوده که بیانگر وضعیت آن جوامع با وجود علاقه‌مندی به تکامل گزارشگری شرکتی هستند. این ائتلاف، ارتباطاتی را در خصوص خلق ارزش در طی یک دوره کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت به عنوان گام بعدی در تکامل گزارشگری شرکتی ارتقاء می‌دهد. گزارشگری یکپارچه فرآیندی است که برمبنای تفکر یکپارچه بوده و منجر به یک گزارش دوره‌‌ای یکپارچه توسط هر سازمان در خصوص خلق ارزش در طول زمان و ارتباطات مربوط به جنبه‌های خلق ارزش می‌باشد.

شورای گزارشگری یکپارچه ‌‌بین‌المللی (IIRC)، گزارشگری یکپارچه را به عنوان فرآیندی که مبتنی بر تفکر یکپارچه معرفی می‌‌کند که منجر به تولید گزارش یکپارچه توسط آن سازمان درباره خلق ارزش در طول زمان و ارتباطات مربوط به جنبه‌های خلق ارزش می‌شود. گزارش یکپارچه "ارتباط دقیق درباره نحوه استراتژی، حاکمیت، عملکرد و چشم اندازهای سازمانی در چارچوب محیط بیرونی بوده و منجر به خلق ارزش در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت می‌شود."

گزارشگری یکپارچه توسط شرکت‌ها در کل جهان مورد پذیرش است اما هنوز هم به عنوان یک تجربه در مراحل اولیه آن مدنظر قرار دارد. بنابراین، تشخیص این نکته مهم است که گزارشگری یکپارچه چگونه تکامل پیدا کرده است؟ هزینه‌های آن در برابر منافع آن چه بوده؟ موانعِ پذیرش گسترده آن و چگونگی چیرگی بر آن‌ها کدام است؟ و اینکه راه‌هایی که به وسیله آن، شتاب در پیاده‌سازی گزارشگری یکپارچه می‌تواند ایجاد شود، چیست؟

به خاطر این که گزارشگری یکپارچه هنوز یک تجربه مدیریتی جدید است، این صورت وضعیت در خصوص حسابداری مدیریت، هر دو اصل هدایت کننده گزارشگری یکپارچه و عناصر محتوایی گزارش یکپارچه را به اختصار طرح‌ریزی می‌کند. در مجموع نمونه‌های معینی ارائه شده تا توضیح دهند که چگونه کشورهای پیشرو، اصول راهنما را در عمل پیاده‌سازی نموده و اطلاعاتی را در خصوص عناصر محتوایی متنوع ارائه می‌کنند. انواع مختلف سرمایه مورد بحث قرار می‌گیرند و نمونه‌های معینی برای توضیح نحوه ایجاد انواع مختلف سرمایه توسط سنجه‌ها ارائه می‌شوند. وضعیت مذکور با بحث در خصوص نحوه بهینه شدن گزارشگری یکپارچه از طریق فناوری‌های برخط (آنلاین) و تجربیات ارتباطی در ارتباطات کنفرانسی به نتیجه می‌رسد.

گزارشگری یکپارچه به عنوان آخرین تلاش برای مقابله با نقد «گزارشگری مالی معاصر» است که استدلال می‌کند حسابداری به هیچ عنوان الزامات اطلاعاتی سهامداران و به خصوص ارائه‌کنندگان سرمایه مالی (به طور مثال سرمایه گذاران و بانک‌ها) را تامین نمی‌کند (شورای گزارشگری یکپارچه ‌‌بین‌المللی 2013، لو و گو 2016). از آنجا که شورای گزارشگری یکپارچه ‌‌بین‌المللی (IIRC،  2013: ص 2) بیان می‌کند که هدف از گزارشگری یکپارچه "بهبود کیفیت اطلاعات در دسترس ارائه‌کنندگان سرمایه مالی جهت بهبود تخصیص سرمایه به‌نحو کاراتر و مولدتر" است. علاوه براین، تفکر یکپارچه به این دلیل ضروری است که چشم‌انداز بلندمدت شورای گزارشگری یکپارچه ‌‌بین‌المللی دنیایی است که در آن تفکر یکپارچه در تجربه کسب و کار جریان اصلی و در بخش خصوصی و عمومی قرار گرفته و جاسازی شده است و به عنوان یک هنجار گزارشگری شرکتی توسط گزارشگری یکپارچه تسهیل شده است."(شورای گزارشگری یکپارچه ‌‌بین‌المللی2013، ص 2). بنابراین، موفقیت گزارشگری یکپارچه به عنوان چارچوب گزارشگری بر قرار گرفتن تفکر یکپارچه در سازمان‌ها، با توجه به گزارش یکپارچه به عنوان ستانده نهایی فرآیند، اتکاء دارد.

شورای گزارشگری یکپارچه ‌‌بین‌المللی

با توجه به اینکه مسیر حرکت گزارشگری یکپارچه بسیار زودتر از بعد از سال 2010 شروع شد، تعدادی از سازمان‌های پیشرو، شامل سازمان حسابداری پرینس (Prince) برای پروژه پایداری و پیشگام در تهیه گزارشگری جهانی، تشکیل شورای گزارشگری یکپارچه ‌‌بین‌المللی را اعلام کردند. شورای گزارشگری یکپارچه ‌‌بین‌المللی، ائتلاف جهانی مقررات‌گذاران، سرمایه‌گذاران، شرکت‌ها، تعیین‌کنندگان استانداردها، سازمان‌های حرفه حسابداری و غیردولتی در طی سال‌های اخیر به طور فعال برای طراحی مجدد چشم‌انداز گزارشگری شرکتی اقداماتی انجام داده‌اند. شورای گزارشگری یکپارچه ‌‌بین‌المللی در ماه آوریل سال 2013 یک پیش‌نویس مشورتی از اولین چارچوب گزارشگری یکپارچه منتشر کرد و پیش‌نویس مذکور بر روی نحوه آماده سازی و ارائه گزارش یکپارچه و هر آنچه باید در آن گنجانده شود، متمرکز شده است.

اجزاء سازنده و تجربیات موفق تا کنون چه مواردی را شامل می‌شوند؟

پیش‌نویس منتشر شده توسط شورای گزارشگری یکپارچه ‌‌بین‌المللی تعدادی از مفاهیم بنیادین، عناصر محتوایی و اصول هدایت‌کننده برای پیاده سازی گزارشگری یکپارچه را معرفی کرده و مورد بحث قرار می‌دهد. مفاهیم بنیادین گزارشگری یکپارچه توسط سرمایه‌هایی ارائه می‌شوند که هر سازمان مورد استفاده قرار می‌دهد که به نحو ملموسی بر مدل کسب و کار سازمان و خلق ارزش در طول زمان اثرگذار می‌باشد. مدل کسب و کار محملی است که سازمان از آن طریق، خلق ارزش می‌کند. ارزش مذکور در سرمایه‌هایی قرار داده می‌شود -و در برخی مواقع نیز به منابع و روابط باز می‌گردد- که سازمان مورد استفاده قرار داده و بر آن اثرگذار می‌باشد. ارزیابی توانمندی سازمان برای خلق ارزش در دوره‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت بستگی به درک ارتباط بین مدل کسب و کار آن و طیف گسترده‌‌ای از عوامل درونی و بیرونی دارد.

این عوامل، عناصر محتوایی گزارش یکپارچه را ارائه می‌کنند. هر گزارش یکپارچه بر مبنای هفت عنصر ساخته می‌شود که محتوای آن را شکل می‌دهد و داستان خلق ارزش منحصربفرد سازمان را مخابره می‌کند. این عناصر مطابق پیش‌نویس مشورتی شامل دیدگاه کلی سازمانی و محیط بیرونی، حکمرانی، فرصت‌ها و ریسک‌ها، استراتژی و تخصیص منابع، مدل کسب و کار، عملکرد و چشم‌انداز آتی می‌باشد.گزارش یکپارچه با مرتبط کردن این محتوا در این عناصر می‌تواند چارچوب کسب و کار از یک توصیف پایه مدل کسب و کار را از طریق عوامل بیرونی موثر بر استراتژی کسب و کار و مدیریت به منظور برقراری تعامل بین آنها و توسعه کسب و کار موثر نماید. این موضوع مبنایی ایجاد می‌کند که از آن برای بحث در خصوص عملکرد، چشم اندازها، و حاکمیت کسب و کار به شیوه‌‌ای ارائه کند که بر مهمترین جنبه‌های آن متمرکز شود.

به خاطر این که قصد چارچوب گزارشگری یکپارچه برای ایجاد توازن بین انعطاف‌پذیری و صدور فرمان است، این چارچوب بیشتر مبتنی بر اصول بوده تا اینکه بر مبنای رویکرد قاعده‌محور با غیرانعطاف‌پذیری بالا باشد. ایده اصل شناسایی، تغییرات گسترده‌‌ای در شرایط فردی سازمان‌های مختلف به وجود آورده و به طور همزمان درجه کافی از مقایسه‌پذیری در میان سازمان‌ها را برای تامین نیازهای اطلاعاتی مربوطه امکان‌پذیر می‌سازد. به همین دلیل، چارچوب گزارشگری یکپارچه بر قواعدی جهت اندازه‌گیری، افشای موضوعات فردی یا حتی شناسایی متغیرهای کلیدی عملکردی مشخص متمرکز نمی‌شود بلکه چارچوب مذکور از تفکر یکپارچه اقتباس شده که در پیش‌نویس مشورتی توضیح داده می‌شود و باید منجر به تصمیم‌سازی و اقدام یکپارچه به سمت خلق ارزش شود. هدف از این رویکرد، ترغیب جهت ملاحظه و توجه فعال‌تر سازمان‌ها به روابط بین واحدهای عملیاتی و مالی متنوع و انواع سرمایه‌هایی است که مورد استفاده قرار گرفته و موثر واقع می‌شوند. پیش‌نویس مشورتی شش اصل راهنما را معرفی و توصیه می‌کند و آماده‌سازی یک گزارش یکپارچه را تایید می‌کند و در مورد محتوای خود اطلا‌ع‌رسانی نموده و بر نحوه ارائه اطلاعات اثرگذار می‌باشد. شش اصل مذکور تمرکز استراتژیک و جهت گیری آتی، ارتباط اطلاعات، پاسخ‌دهی سهامدار، ضرورت و دقت، قابل اعتماد بودن و کامل بودن، سازگاری و مقایسه‌پذیری است.

اصول راهنما

• تمرکز استراتژیک و جهت گیری آتی: توصیف استراتژی شرکت و ارتباط آن با خلق ارزش و سرمایه؛

• ارتباط اطلاعات: مربوط به رابطه بین عوامل بوده که بر قابلیت سازمان جهت خلق ارزش در طی زمان اثرگذار باشد؛

• روابط سهامداری: توصیف سهامداران کلیدی، شامل نحوه توجه به منافع سهامداران؛

• بدنه: مربوط به تعداد موارد افشاء در خصوص موضوعاتی است که بر قابلیت سازمان جهت خلق ارزش اثرگذار می‌باشد؛

• دقت: مربوط به شکل دقیق گزارش می‌شود؛

• قابل اعتماد بودن و کامل بودن: مربوط به ویژگی متوازن یا کامل گزارش می‌شود که نباید شامل اشتباهات اساسی شود.

• سازگاری و مقایسه پذیری: مربوط به سازگاری و مقایسه‌پذیری اطلاعات در درون گزارش می‌شود.

عناصر محتوایی

• دیدگاه کلی سازمانی و محیط بیرونی: توصیف سازمان و محیط بیرونی (مانند رقابت(

• حکمرانی: توصیف ساختار حکمرانی و رابطه آن با خلق ارزش

• مدل کسب و کار: توصیف مدل کسب و کار با داده، ستانده و سرمایه‌های لحاظ شده

• ریسک‌ها و فرصت‌ها: توصیف ریسک‌ها و فرصت‌ها و سیستم کاهش ریسک

• استراتژی و تخصیص منابع: توصیف استراتژی به هم‌پیوسته شرکت با تمرکز بر دوره کوتاه‌مدت و بلندمدت

• عملکرد: توصیف نتایج، در مقایسه با اهداف، سال‌های قبل و سرمایه‌ها

• چشم‌انداز: توصیف چالش‌های آتی در رابطه با شرکت

• مبنای آماده‌سازی و ارائه: توصیف فرآیند تعیین ضرورت، مرزهای گزارشگری و چارچوب‌های مورد استفاده.

منافع کلیدی

• تمرکز بر فرآیند، به جای محصول نهایی: شرکت‌ها با لحاظ کردن اصول گزارشگری، کمتر بر خود گزارش متمرکز می‌شوند بلکه بر کارکرد درونی کسب و کار تمرکز پیدا می‌کنند؛

• درک بهتر خلق ارزش: گزارشگری یکپارچه نیازمند تغییراتی برای سیستم‌ها و فرآیندهاست و این امر شرکت‌ها را قادر خواهد ساخت تا درک بهتری از نحوه خلق و نگهداری ارزش داشته باشند؛

• از بین بردن تک‌روی: گزارشگری یکپارچه منجر به تفکر یکپارچه می‌شود و به از بین رفتن تک‌روی کمک کرده و تیم‌های بیشتر مرتبط را در میان سازمان‌ها خلق می‌کند.

• تصویر (درونی) کامل‌تر از شرکت‌ها: با مشغول شدن در مسائلی مربوط به پایداری بلندمدت شرکت‌ها، مدیریت ارشد تشویق به ترک رویکرد کوتاه‌مدت شده و دید کامل‌تر و جامع‌تری از شرکت خود به دست می‌آورد؛

• تصویر (بیرونی) کامل‌تر از شرکت: گزارش یکپارچه به سرمایه‌گذاران کمک خواهد کرد تا فراتر از قابلیت‌های کوتاه‌مدت یک شرکت نگاه کرده و پتانسیل‌های بلندمدت‌تر را درک کنند؛

• پایداری که در درون مدل کسب و کار قرار داده شده: از طریق فرآیند یکپارچه‌سازی، شرکت‌های می‌توانند نشان دهند که توسعه پایدار در قلب و مدل کسب و کار آن‌ها قرار بگیرد؛

• افزایش اطمینان سرمایه گذار: نمایش یک رویکرد استراتژیک سالم و تجربیات کسب و کاری مسئولانه می‌تواند به جذب و ایجاد اطمینان در میان سرمایه‌گذاران کمک کند؛

• افزایش گستره سرمایه: با تمرکز بر خلق ارزش در گسترده‌ترین مفهوم خود و نه فقط مالی، شرکت‌ها می‌توانند بر سرمایه‌های متعدد مرتبط با فعالیت‌های کسب و کار یعنی سرمایه انسانی، سرمایه روشنفکری، سرمایه طبیعی و اجتماعی متمرکز شوند؛

• ایجاد استانداردها: در حال حاضر هیچ استاندارد یا چارچوب پذیرفته شده ‌‌بین‌المللی برای گزارشگری یکپارچه وجود ندارد. شورای گزارشگری یکپارچه ‌‌بین‌المللی برنامه‌‌ای را بر عهده گرفته بود تا  گزارشی را در رابطه با گزارشگری یکپارچه در میانه سال 2011 جهت مشورت عمومی منتشر کند اما هنور منتشر نشده است؛

• حسابرسی و تعهد: بزرگترین چالش در مواجهه با گزارشگری یکپارچه طرح سوال مربوط به ارائه حسابرسی و تعهد برای داده‌های گزارش شده است؛

• پیچیدگی: اندازه‌گیری و شمارش سنجه‌های غیرمالی و سپس یکپارچگی آن‌ها با عملکرد مالی، وظایف پیچیده و دلهره‌آوری هستند. گزارشگری مالی بسیار کامل‌تر و به طور نسبی آسان‌تر برای کنترل اوضاع بوده اما منابع داده‌ها برای گزارشگریِ پایداری، بسیار متنوع، غیرسازگار و دارای سیستم‌هایی برای تلفیق هستند و در واقع، گزارشگری کمتر به صورت خودکار بیان می‌شود. علاوه براین، پرسنل آموزش دیده برای آماده‌سازی گزارش مورد نیاز می‌باشد”

• ذینفعان متنوع: هر دو گزارشگری مالی و پایداری به سهامداران متعدد و متنوع نظیر سرمایه‌گذار، افراد شاغل، دولت، جامعه و غیره مربوط هستند. اگرچه برخی از این سهامداران با یکدیگر همپوشانی دارند، اما ممکن است گزارشگری یکپارچه برای همه سهامداران جذابیت نداشته باشد؛

• ضرورت: همه متغیرهای افشاء ممکن است به طور مساوی برای همه نهادها ضروری نباشد. این ضرورت بسته به صنعت و شرکتی که در آن صنعت فعالیت می‌کند، متفاوت خواهد بود؛

• بسط بیش از حد: در میانه تلاطم‌های اقتصادی، مدیران اجرایی ارشد قبلا به خوبی موقعیت خود را بسط داده‌اند. انتظار می‌رود گزارشگری یکپارچه وظایف خود را سنگین‌تر می‌کند. علاوه براین، رویکرد گزارشگری یکپارچه، این موضوع را پیش فرض می‌کند که بنگاه دارای استراتژی یکپارچه بوده اما استراتژی یکپارچه برای پایداری، هنوز هم برای همه به جز تعدادی از رهبران کمیاب می‌باشد.

جستارهای وابسته

• گزارشگری کسب و کار

• گزارشگری پایداری

• گزارشگری مالی

• گزارش شرکتی

• گزارش عملکرد

• گزارش چشم انداز

پانویس/ پاورقی

منابع

• Arvidsson, Susanne, ed. (2018), Challenges in Managing Sustainable Business: Reporting, Taxation, Ethics and Governance. Springer.
• Bhasin, M. (2017), Integrated Reporting: The Future of Corporate Reporting. International Journal of Management and Social Sciences Research, 6(2), 17-31.
• Cristiano Busco, Mark L. Frigo, Angelo Riccaboni, Paolo Quattrone (eds.) (2013), Integrated Reporting: Concepts and Cases that Redefine Corporate Accountability, Springer International Publishing, Year.

پیوند به بیرون

الگوهای ناوبری

رده