بانکداری شرکتی (Corporate Banking)
مفهوم:
والد:
بعد:
فرزند:
لید
بانکداری شرکتی معمولا به مشتریان عمده خدمات مالی ارائه می‌کند. اگرچه بسیاری از آنها، شرکت‌های بزرگ هستند، اما خدمات این بانکداری شامل سایر نهادها مانند صندوق‌های بازنشستگی، دولت‌ها و سایر موجودیت‌های عمومی (شبه عمومی) نیز می‌شود. خدماتی که بخش‌های شرکتی بانک‌ها ارائه می‌کنند شامل (الف) فعالیت‌های بانکداری تجاری کل و (ب) خدمات ویژه سفارش‌شده برای مشتریان بزرگ اعم از خدمات انجام معاملات بین‌الملل، بانکداری سرمایه‌گذاری، تامین مالی پروژه، خدمات بیمه‌ای، خدمات مشاوره‌ای و سهام‌داری است. تامین مالی سوداگرانه «تامین مالی پانزی» و تعارض منافع از جمله روند‌هایی است که باید در بانکداری شرکتی مورد مراقبت قرار گیرند.
تعریف به حد
بانکداری شرکتی معمولا به خدمات مالی ارائه‌شده به مشتریان بزرگ (مشتریان عمده) اشاره دارد. بانکداری شرکتی روی آن دسته از مشتریان شرکتی تمرکز دارد که از تشکیلات قانونی کاملی برخوردار بوده و تمایز روشنی بین مالک و افراد عهده‌دار مدیریت امور مالی شرکت وجود داشته باشد. خدماتی که بخش‌های شرکتی بانک‌ها ارائه می‌کنند شامل (الف) فعالیت‌های بانکداری تجاری کل و (ب) خدمات ویژه سفارش‌شده برای مشتریان بزرگ ازقبیل شرکت‌های چندملیتی است.
وجوه افتراق یا شقوق مختلف
بانکداری شرکتی یک شاخه خیلی سودآور برای بانک‌ها بوده که بسیار سودآورتر از بانکداری خرده‌فروشی‌ای است که هدفگذاری آن به سمت خانوارها و بنگاه‌های کوچک و متوسط می‌باشد. بانکداری شرکتی (برخلاف بانکداری خرد) معمولا به خدمات مالی ارائه‌شده به مشتریان بزرگ (مشتریان عمده) اشتغال دارد.
فهرست مطالب
محتویات
۱. مقدمه
بانکداری شرکتی معمولا به خدمات مالی ارائه‌شده به مشتریان بزرگ («مشتریان عمده») اشاره دارد. اگرچه بسیاری از مشتریان عمده شرکت‌های بزرگ هستند، آنها سایر نهادها مانند صندوق‌های بازنشستگی، دولت‌ها و سایر موجودیت‌های عمومی (شبه عمومی) را نیز شامل می‌شود. بانکداری شرکتی یک شاخه خیلی سودآور برای بانک‌ها، بسیار سودآورتر از بانکداری خرده‌فروشی است که هدفگذاری آن به سمت خانوارها و بنگاه‌های کوچک و متوسط است.
تعریف ما از بانکداری شرکتی، کسب‌وکاری را پوشش می‌دهد که بانک‌ها وجوه مالی (مثلا وام دادن محصولات و خطوط نقدینگی)، خدمات معاملاتی (مثلا پرداخت‌ها، مدیریت پول نقد و تامین مالی تجاری)، محصولات مدیریت ریسک (مثلا سواپ نرخ بهره، ارز یا کالاها) و خدمات تامین مالی شرکتی (مثلا واسطه‌گری به بازارها و سرمایه‌گذارها برای محصولات بازار سرمایه از سهام و بازار سرمایه از بدهی و ادغام و تملک) را عرضه می‌دارند. بانکداری شرکتی روی آن دسته از مشتریان شرکتی تمرکز دارد که تشکیلات قانونی کاملی دارند و اینکه تمایز روشنی بین مالک و افراد عهده‌دار مدیریت امور مالی شرکت وجود دارد. به این جهت، بانکداری برای کسب‌وکارهای کوچکتر، ازقبیل مغازه‌ها و شرکت‌های کوچک، را مدل کسب‌وکار جداگانه‌ای در نظر می‌گیریم که اغلب خارج از واحد بانکداری خرده‌فروشی بانک هستند و بنابراین در این گزارش پوشش داده نمی‌شوند.
بانکداری شرکتی فعالیت اصلی برای بانک‌ها است و در اقتصادهایی که آنها خدمت می‌کنند نقش محوری برعهده دارند. تقریبا یک سوم وام‌دهی کل بانک و 20 درصد از پایه دارایی کل به فعالیت‌های بانکداری شرکتی اختصاص یافته است. به طور مشابه، فعالیت‌های بانک‌های شرکتی سنگ‌بنای اقتصادهایی هستند که آنها فعالیت می‌کنند.
۲. خدمات ارائه‌شده در بانکداری شرکتی
خدماتی که بخش‌های شرکتی بانک‌ها ارائه می‌کنند شامل (الف) فعالیت‌های بانکداری تجاری کل و (ب) خدمات ویژه سفارش‌شده برای مشتریان بزرگ ازقبیل شرکت‌های چندملیتی است.
الف) فعالیت‌های بانکداری تجاری شامل خدمات بانکداری سنتی مانند سپرده‌پذیری، وام‌دهی، خطوط اعتباری، و تسهیل انواع گوناگون معاملات مالی (بانکداری الکترونیکی، کارت‌های اعتباری و غیر آن) می‌شود. خانوارها و بنگاه‌های کوچک و متوسط همچنین روی این طیف از خدمات برای نیازهای مالی خود متکی هستند.
ب) اما برای مشتریان عمده خدمات مالی اضافی بسیاری دردسترس است ازقبیل:
معاملات بین‌الملل: خدمات بانکداری بین‌الملل شامل تامین مالی تجاری و معاملات ارزی می‌شود. بانک‌ها همچنین خدماتی ارائه می‌دهند که از بنگاه‌ها در برابر نوسانات ارزی و قیمت‌ها حمایت می‌کنند.
بانکداری سرمایه‌گذاری: شرکت‌های بزرگ و نهادهای عمومی نه فقط از طریق وام‌ها بلکه از طریق فروش اوراق بهادار (سهام و اوراق قرضه) به عموم تامین مالی می‌شوند. خدمات مرتبط با انتشار اوراق بهادار را «بانکداری سرمایه‌گذاری» می‌نامند، که کسب‌وکاری کاملا جدا از بانکداری تجاری سنتی محسوب می‌شود. در دهه‌های اخیر این تمایز بین بانک‌های تجاری و سرمایه‌گذاری مخدوش شده است و این روزها بسیاری از بانک‌ها هر دو نوع خدمت را ارائه می‌دهند. بانک‌های سرمایه‌گذاری پذیره‌نویسی انجام می‌دهند که به شرکت‌ها یاری می‌رساند تا اوراق قرضه یا سهام منتشر کنند و پیشنهادهای اولیه را با قیمت ثابت می‌خرند. بانکداری سرمایه‌گذاری همچنین شامل توصیه دادن و تامین مالی برای ادغام‌ها و تملک‌ها (M&A's) است.
تامین مالی پروژه: برای زیرساخت‌ها و سایر پروژه‌های بزرگ، بانک‌ها وام‌های معینی ارائه می‌کنند که براساس درآمد ایجادشده توسط پروژه بازپرداخت می‌شود. برای برخی از پروژه‌های بزرگ و بالقوه پرریسک، بانک می‌تواند یک سندیکای بانکی ترتیب دهد، جایی که گروهی از بانک‌ها هر کدام به یک مشتری یک بخش از وام بزرگ را وام می‌دهند. تامین مالی پروژه همچنین می‌تواند شامل فروش اوراق قرضه خاص پروژه باشد.
بیمه: بانک‌ها همچنین محصولات بیمه می‌فروشند اگرچه بیمه به‌طور سنتی یک فعالیت بانکداری نیست. یکپارچه‌سازی در صنعت خدمات مالی، بسیاری از خدمات مالی متفاوت را گرد هم آورده است. این خدمات به مشتریان شرکتی اجازه می‌دهد تا بسیاری از خدمات مختلف درون یک موسسه مالی واحد را گرد آورند. درحالی که بانک‌ها محصولات بیمه خرد را به افراد ارائه می‌دهند بیمه شرکتی فعالیت‌های شرکت، کارکنان و مدیریت را پوشش می‌دهد.
خدمات مشاوره‌ای: فعالیت‌های بانکداری عمده همچنین شامل توصیه‌دهی مالی برای همه انواع خدمات شرکتی و مالی ازقبیل ادغام و تملک، مدیریت دارایی، و مالیات‌دهی (مثلا استفاده از گریزگاه‌های مالیاتی) است
سهام‌داری: بانک‌ها همچنین در مدیریت و مالکیت سهام شرکت‌ها مشارکت می‌کنند. برای مثال بانک می‌تواند سهام یک شرکت را خریداری کند تا اگر این شرکت دچار مشکلات مالی باشد، با ارائه نقدینگی اضافی به این شرکت کمک کند.
۳. تهدیدها برای بانک‌های شرکتی
بزرگترین تهدیدها برای بانک‌های شرکتی احتمالا در سه حوزه پدیدار می‌شود:
نخست در تعامل مشتری، جایی که کانال‌های جدید دیجیتال می‌تواند دسترسی مستقیم بانک‌ها به مشتریان را عقب براند. در بانکداری خرد به بازآرایی گستردۀ مجموعه کانال کلی در میان رابطه مشتری و همه محصولات منجر می‌شود. در بانکداری شرکتی، این پدیده در حال حاضر هنوز به بخش‌های معینی از کسب‌وکار ازقبیل پورتال‌های بانکداری شرکتی برای معاملات ارزی، خدمات مدیریت نقد یا تامین مالی تجاری با هدفگیری نوعا مشتریان کوچکتر است.
دوم اینکه پیدایش خدمات جدید تک‌منظوره در ترکیب با کاهش تنظیم‌گری در سودآوری برای محصولات بانکداری شرکتی می‌تواند پیشنهادهای «یک‌جای» سنتی بانک‌ها را تهدید کند، بسیار شبیه شرکت‌های تامین مالی مصرف‌کننده که سهم بازار را از میان مشتریان خرد از بانک‌های خدمات کامل می‌گیرد.
سوم اینکه وام‌دهی غیربانکی، اگرچه از مبنای خیلی کوچکی شروع شد، ولی به سرعت رشد می‌کند. اگر بانک‌ها این لنگر را از دست می‌دادند می‌توانست به واسطه‌زدایی بسیار گسترده‌تری منجر شود. اما در عمل، بازیگران غیربانکی ارائه راه‌حل‌های تامین مالی در مقیاس بزرگ را هنوز پرچالش می‌بینند، خصوصا اگر که آنها ویژه/ساختاری باشند. اما برخی عوامل که این تهدیدها را فرومی‌نشانند عبارتند از:
- بانک‌ها از دسترسی بی‌نظیر به مشتریان شرکتی بهره می‌برند و دانش و اطلاعات خصوصی درباره مشتریان خود دارند؛ این یک دارایی است که طی ده‌ها سال ساخته شده و تقلید از آن دشوار است.
- بانک‌ها تجربه بی‌رقیبی در قیمت‌گذاری، ساختارمند کردن و توزیع دارایی‌ها به سرمایه‌گذاران و در مدیریت ریسک مرتبط با پیوند دادن به عرضه و تقاضای وجوه دارند.
- بانک‌ها توانایی امکان دادن به مشتریان جهت دسترسی به دسته‌های محصولات گوناگون، بازارها و سرمایه‌گذاران و انجام وظیفه مشورتی را در اختیار دارند.
- بانک‌ها قابلیت‌های پردازش بنیادی و زیرساخت پرداخت و حساب ارائه می‌کنند که نیازهای اساسی شرکت‌ها را برآورده می‌کند. نتیجه اینکه، کش‌وقوس ارائه‌کنندگان جایگزین خدمات بانکداری شرکتی و درجه گسست و انقطاع نسبت به دیگر بخش‌های خدمات مالی ازقبیل بانکداری خرده‌فروشی پایین‌تر بوده است چه برسد به دیگر صنایع ازقبیل رسانه‌ها.
۴. روندها و موضوعات حیاتی
۴-۱. تامین مالی سوداگرانه/ «تامین مالی پانزی»
به تازگی یک روند به سوی روش‌های سفته‌بازانه‌تر تامین مالی به‌وجود آمده است. پیش از این، مشتریان عادت به این داشتند که هم اصل و هم بهره وام‌ها را از محل جریان نقدی خود بپردازند؛ این‌روزها جریان نقدی بیشتر شرکت‌ها فقط برای پوشش دادن هزینه بهره آنها کافی است. ایجاد شرایط نامساعد مانند افزایش کوچک در نرخ بهره یا کاهش درآمد شرکت، می‌تواند منجر به این شود که شرکت اصلا قادر به پرداخت بدهی خود نباشد. این وضعیت می‌تواند به «تامین مالی پانزی» منجر شود که شرکت دائما وجوه مالی جدیدی، اغلب از طریق سامانه‌های پنهانی یا نوآورانه، تهیه می‌کند تا به سایر اعتباردهندگان بپردازد. این عمل اغلب به وسیله بانک‌ها و سایر بنگاه‌های مالی تسهیل می‌شود که در جستجوی کسب سود از سازوکارهای تامین مالی دائما پیچیده هستند.
بدیهی است اقتصاد تحت تسلط چنین «تامین مالی پانزی» سوداگرانه‌ای چه بسا شکننده و مستعد بحران باشد، همان گونه که مداوم به تورم قیمت دارایی و مقادیر بزرگتر بدهی وابسته می‌شود. نمونه‌های هر چه بیشتری از شرکت‌هایی وجود دارد که در نتیجه استفاده از تامین مالی پانزی دچار مشکل می‌شوند و شاید حتی ورشکست شوند. مقامات می‌توانند دخالت کنند اما چنین دخالتی شاید فقط «تامین مالی پانزیوارتر» را تشویق کند تا جایی که از میزان فزاینده بدهی امکان گریز نباشد.
۴-۲. تعارض منافع
همان‌طور که در بالا ذکر شد، بانک‌ها قلمرو دائما گسترده‌تری از خدمات مالی را به مشتریان شرکتی خود ارائه می‌دهند. می‌توان استدلال آورد که اینها به تدارک جامع‌تر خدمات مالی می‌انجامد. اما از طرف دیگر، در زمانی که بانک‌ها و شرکت‌ها به هم بیشتر گره می‌خورند خطر رخ دادن تعارض منافع نیز افزایش می‌یابد. برای نمونه، اگر بانک‌ها اوراق قرضه برای شرکتی معین با قیمتی خاص را پذیره‌نویسی کنند آنها شاید وسوسه شوند این اوراق قرضه را به سرمایه‌گذارانی بفروشند که در جستجوی کسب مشورت بانک در تصمیمات مدیریت دارایی خود هستند. ریسک دیگری که در سال‌های اخیر آشکار شد ناشی از استفاده طرح‌های پونزی (اشاره شده در بالا) است. وقتی شرکت شروع به انباشت بدهی می‌کند و قادر به تامین تعهدات بهره‌ای خود نیست، بنگاه‌های مالی شاید به توسعه همه انواع سازوکارهای «خلاقانه» کمک کنند که وجوه را به این شرکت هدایت می‌کند و بدهی شرکت را پنهان می‌سازد. احتمال بیشتری می‌رود بانک‌ها در رویه‌های متقلبانه درگیر شوند، به ویژه اگر نمایندگان بانک در هیئت مدیره شرکت یک کرسی داشته باشند یا مالک سهام آن باشند.
جستارهای وابسته
- بانکداری خرد
- بانک
- نهاد سپرده‌ای
- نهاد مالی
پانویس/ پاورقی
منابع
- LUZ, M. A. (2019). Targets of Digitization in the Credit Process of Corporate Banking (Doctoral dissertation, SIAM UNIVERSITY).
- Schnarr, T., & Pfeiffer, M. (2015). Delivering Excellence in Corporate Banking: How to protect the business model and improve performance, p. 4-26.
- The centre for research on multinational corporations (SOMO), What is CORPORATE banking?, BankTrack, in https://www.banktrack.org/download/what_is_corporate_banking_/what_is_corporate_banking.pdf
پیوند به بیرون
الگوهای ناوبری
رده