ابزارهای مستقیم سیاستگذاری پولی (Direct monetary policy instruments)
در سیاستگذاری پولی مستقیم بانکمرکزی به صورت مستقیم و طریق قدرت مقرراتی خود به کنترل عرضه پول و نقدینگی می پردازد. تمایز بین ابزارهای مستقیم و غیرمستقیم شامل دو مورد زیر است:
-ابزارهای مستقیم، قیمت ها (نرخ های بهره) یا مقادیر (اعتبار) را از طریق مقررات تنظیم و محدود می کنند در حالی که ابزارهای غیرمستقیم از طریق بازار و با اثرگذاری بر شرایط عرضه و تقاضا عمل می کنند.
-ابزارهای مستقیم به شکل سقف اعتباری اصولا با هدف قراردادن ترازنامه بانک های تجاری عمل می کنند، در حالی که اکثر ابزارهای غیر مستقیم، ترازنامه بانک مرکزی را هدف قرار می دهند.
English Definition 1: in implementing monetary policy, a central bank can act directly, using its regulatory powers, or indirectly, using its influence on money market conditions as the issuer of reserve money (currency in circulation and deposit balances with the central bank).
The term “direct” refers to the one-to-one correspondence between the instrument (such as a credit ceiling) and the policy objective (such as a specific amount of domestic credit outstanding). Direct instruments operate by setting or limiting either prices (interest rates) or quantities (amounts of credit outstanding) through regulations.
The most common direct instruments are interest rate controls, credit ceilings, and directed lending (lending at the behest of the authorities, rather than for commercial reasons).
English Definition 2: Direct instruments are the ones which enable the central bank to hit the target (money supply, liquidity) without the policy action by others. The direct instruments are:
•Cash Reserve Ratio (CRR)
•Statutory Liquidity Ratio (SLR) and
•Refinance Facilities
English Definition 3: The term “direct” refers to the one-to-one correspondence between the instrument (such as a credit ceiling) and the policy objective (such as domestic credit). This distinction between direct and indirect monetary instruments can operate in two ways:
- Direct instruments set or limit either prices (interest rates) or quantities (credit) through regulations, while indirect instruments operate through the market by influencing underlying demand and supply conditions;
- Direct instruments in the form of credit ceilings are mainly aimed at the balance sheets of the commercial banks, while most indirect instruments are aimed at the balance sheet of the central bank.
منبع اول: در پیاده سازی سیاست پولی، بانک مرکزی میتواند بهصورت مستقیم عمل کرده و از طریق قدرت مقرراتی خود استفاده کند و یا بهصورت غیرمستقیم و به کمک نفوذ خود بر شرایط بازار پول به عنوان ناشر پول (پول در گردش و ماندههای سپرده نزد بانک مرکزی) به ایفای نقش بپردازد. اصطلاح "مستقیم" به رابطه یک به یک بین ابزار (مانند سقف اعتباری) و اهداف سیاستی (نظیر مقدار مانده اعتبار تسویه نشده) بر می گردد. ابزارهای مستقیم با تنظیم یا اعمال محدودیت بر قیمت ها (نرخ های بهره) یا مقادیر (مقادیر مانده اعتبار تسویه نشده) از طریق مقررات عمل می کنند. رایج ترین ابزارهای مستقیم، کنترل نرخ بهره، سقف اعتباری و وام دهی مستقیم (وام دهی به دستور مقامات و نه دلایل تجاری) است.
منبع دوم: ابزارهای مستقیم بانک مرکزی را قادر می سازند تا به هدف (عرضه پول و نقدینگی) بدون اقدام سیاستی توسط دیگران دست پیدا کند. ابزارهای مستقیم عبارتند از:
-نسبت ذخایر نقد
-نسبت نقدینگی قانونی
-تسهیلات ریفاینانس
منبع سوم: اصطلاح "مستقیم " به رابطه یک به یک ابزار (نظیر سقف اعتباری) و هدف سیاستی (نظیر اعتبار داخلی) بر می گردد. تمایز بین ابزارهای مستقیم و غیرمستقیم با دو استدلال زیر بیان می شود:
-ابزارهای مستقیم، قیمت ها (نرخ های بهره) یا مقادیر (اعتبار) را از طریق مقررات تنظیم و محدود می کنند در حالی که ابزارهای غیرمستقیم از طریق بازار و با اثرگذاری بر شرایط عرضه و تقاضا عمل می کنند.
-ابزارهای مستقیم به شکل سقف اعتباری اصولا با هدف قراردادن ترازنامه بانک های تجاری عمل می کنند، در حالی که اکثر ابزارهای غیر مستقیم، ترازنامه بانک مرکزی را هدف قرار می دهند.
Reference Address 1: WILLIAM E. ALEXANDER, TOMAS J. T. B ALIÑO, AND CHARLES ENOCH (1995), The Adoption of Indirect Instruments of Monetary Policy, IMF Occasional Paper No. 126, Washington.
Reference Address 2: https://lms.indianeconomy.net/glossary/direct-instruments-of-monetary-policy/
Reference Address 3: https://asean.elibrary.imf.org/abstract/IMF084/06788-9781557754899/06788-9781557754899/P1C2.xml
تعریف فارسی اول: در اجرای سياست پولی، بانک مرکزی میتواند مستقيماً از قدرت تنظيمکنندگی خود استفاده نموده و يا به طور غيرمستقيم از اثرگذاری بر روی شرايط بازار پول به عنوان انتشار دهنده پول پرقدرت (اسکناس و مسکوک در جريان و سپردههای نزد بانک مرکزی) استفاده نمايد. بر همين اساس دو نوع ابزار سياست پولی قابل تفکيک میباشد که ابزارهای مستقيم (عدم اتکا بر شرايط بازار) و غيرمستقيم (مبتنی بر شرايط بازار) سياست پولی ناميده میشوند. ابزارهای مستقیم سیاست پولی در ایران عبارتست از کنترل نرخهای سود بانکی و سقف اعتباری.
آدرس منبع فارسی اول: تارنمای بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، https://www.cbi.ir/page/1512.aspx
این متن یک نوشتار تعریف است.