نقدینه (پول نقد) (Cash)

مفهوم:

والد:

بعد:

فرزند:

---

لید

پول نقد معمولا به شکل اسکناس و سکه است که به سرعت برای تسویه بدهی‌ها قابل پذیرش است. پول نقد یا نقدینه می‌تواند به صورت اسکناس و مسکوک در صندوق، مانده حساب‌ها نزد بانک، چک‌ها و حوالجات بانکی که به سهولت قابل نقد شدن هستند، درنظر گرفته شود. نقدینه می‌تواند برای مبادله کالاها و خدمات استفاده شود و با توجه به اینکه عایدی یا سودی به آن تعلق نمی‌گیرد، بنگاه‌ها معمولاً تلاش می‌کنند سطح موجودی نقد خود را در حداقل سطح مورد نیاز جهت پشتیبانی از عملیات حفظ کنند. پول نقد و معادل پول نقد از اشکال مختلف نقدینه به شمار می‌رود که به سطری از اقلام ترازنامه اشاره دارد که میزان دارایی‌های شرکت را که به شکل پول نقد هستند یا دارایی که به سرعت قابل نقدشدن است را نشان می‌دهد. پول نقد، نقدشونده‌ترین دارایی به شمار می‌روند و مجموع این دارایی‌ها همیشه در خط بالایی ترازنامه ذکر می‌گردد.

تعریف به حد

نقدینه یکی از انواع دارایی‌های نقد تلقی می‌گردد که به مفهوم پول یا مسکوکات در دسترس، مانده حساب‌های بانکی، حوالجات و چک‌های پولی قابل انتقال است. در حسابداری نیز در تعریف دقیق‌‌تر نقدینه، تنخواه‌گردان، اوراق بهادار بازارپذیر و بخش‌های استفاده نشده از تسهیلات اضافه برداشت یا خط اعتباری به موارد فوق اضافه می‌شوند. در این میان، اسکناس و مسکوک مهم‌ترین اشکال پول نقد را تشکیل می‌دهند.

وجوه افتراق یا شقوق مختلف

نقدینه در کنار اوراق بازارپذیر از انواع دارایی‌های نقد تلقی می‌گردد که از لحاظ ویژگی‌ها، منابع و موارد مورد استفاده با یکدیگر متفاوت می‌باشد. وجه نقد، پول یا سکه رایج قانونی، مانده حساب‌های بانکی، حوالجات و چک‌های پولی قابل انتقال است که می‌تواند برای مبادله و خرید کالاها، پرداخت بدهی یا بهره‌مندی از خدمات مورداستفاده قرار گیرد. وجه‌نقد بعضی‌اوقات شامل ارزش دارایی‌هایی است که می‌توانند به سرعت به وجه نقد تبدیل شوند، آن‌چنان‌که شرکت‌ها معمولاً این دارایی‌ها را به‌عنوان دارایی‌های نقد یا معادل نقد در صورت‌حساب‌های مالی گزارش می‌کنند.  

فهرست مطالب

مقدمه

پول نقد پول رایج قانونی (اسکناس یا مسکوک) است که در مبادله کالاها، بدهی یا خدمات استفاده می‌شود. برخی اوقات ارزش دارایی‌هایی که  به آسانی می‌توان به پول نقد تبدیل کرد و به سرعت برای تسویه بدهی‌ها قابل پذیرش است را نیز شامل می‌شود. پول نقد به شکل فیزیکی آن ساده‌ترین، پذیرفته ترین و قابل اعتمادترین شکل پرداخت است، به همین دلیل بسیاری از کسب و کارها و فروشگاه‌ها فقط پول نقد می‌پذیرند. چک‌های بانکی ممکن است برگشت بخورند و کارت‌های اعتباری هم گاهی در برخی فروشگاه‌ها پذیرفته نمی‌شوند؛ اما پول نقد فیزیکی به هیچ کار اضافی نیاز ندارد. همچنین پول نقد و معادل پول نقد به سطری از اقلام ترازنامه اشاره دارد که میزان دارایی‌های شرکت را که به شکل پول نقد هستند یا دارایی که به سرعت قابل نقدشدن است را نشان می‌دهد.

اجزای نقدینه

اجزای نقدینه را می‌توان در موارد زیر برشمرد:

• اسکناس و مسکوک: اسکناس و مسکوک مهم‌ترین شکل پول هستند.

• اضافه برداشت بانکی معمولا به عنوان فعالیت‌های تامین مالی تلقی می‌شود.

• پول نقد در حساب پس‌انداز معمولا برای مقاصد پس‌اندازی است و از آنها برای هزینه‌های روزمره استفاده نمی‌شود.

• پول نقد در حساب جاری می‌تواند معیاری برای نوشتن چک‌های پولی باشد و از کارت بدهی الکترونیکی برای دستیابی به وجوه در آن حساب استفاده می‌شود.

• حواله پولی یک ابزار مالی است که دولت یا نهادهای مالی منتشر می‌کنند و مشتری برای دریافت پول نقد خود در صورت نیاز از آن استفاده می‌کند. مزیت حواله پولی نسبت به چک در اعتمادتر بودنش است چون همیشه پیش‌پرداخت می‌شود. حوالجات برای پرداخت بدهی‌های شخصی یا کسب و کارهای کوچک قابل پذیرش هستند و می‌توان در ازای پرداخت کارمزد اندک در بسیاری مکان‌ها از قبیل دفتر پست یا خواربارفروشی خریداری کرد.

• پول خرد نقد مبلغ کوچک پول نقد است که برای پرداخت هزینه‌های ناچیز استفاده می‌شود و مبلغ آن با توجه به هر سازمانی متفاوت عمل می‌کند.

• معادل نقد: معادل‌های نقد، سرمایه‌گذاری‌ها در اوراق بهادار هستند که با هدف سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت صورت می‌گیرند؛ آنها کیفیت اعتباری بالایی دارند و کاملا نقدپذیر هستند. معادل‌های نقدی همچنین مشهور به «نقد و معادل‌های آن» یکی از سه بخش اصلی دارایی در سرمایه‌گذاری مالی در کنار سهام و اوراق بهادار هستند.

نقدینه در بخش شرکتی

به اوراق بهادار کوتاه‌مدت بهره تعلق می‌گیرد، این در حالی است که پول نقد این ویژگی را ندارد. پس چرا شرکت‌ها و افراد، میلیاردها دلار را به شکل نقد و سپرده‌های دیداری نگه می‌دارند. درواقع می‌توان گفت که از آنجاییکه پول نقد نسبت به اوراق بهادار نقدینگی بیشتری به افراد می‌دهد، لذا نگهداری به شکل نقدینه مطلبوبیت بیشتری خواهد داشت.

مدیر مالی همواره به دنبال پیش‌بینی منابع آینده و موارد استفاده از پول نقد است. این پیش‌بینی‌ها دو هدف را دربرمی‌گیرند. نخست به مدیر مالی درباره پول نقد آینده هشدار می‌دهند. دوم، پیش‌بینی‌های جریان پول نقد یک استاندارد یا بودجه‌ای فراهم می‌کند که در برابر آن می‌توان عملکرد آتی را قضاوت و پیش‌بینی کرد.

برای تهیه بودجه نقدینه فصلی چندین روش وجود دارد. بیشتر بنگاه‌های بزرگ «مدل‌های شرکتی» پیچیده‌ای را ایجاد کرده‌اند؛ دیگران از برنامه صفحه گسترده برای برنامه‌ریزی نیازهای پول نقد خود استفاده می‌کنند. رویه‌های بنگاه‌های کوچک‌تر شاید کمتر رسمیت داشته باشد. به طور کلی، صرف‌نظر از نوع روش انتخابی، سه گام رایج برای آماده‌کردن و تهیه بودجه پول نقد وجود دارد: گام 1. پیش‌بینی منابع پول نقد، گام 2. پیش‌بینی استفاده از پول نقد. گام 3. محاسبه اینکه آیا بنگاه با کمبود نقدینگی یا مازاد پول نقد مواجه است. بیشتر مدیران مالی، مانده نقدی برنامه‌ریزی شده صفر را به منزله خیلی نزدیک‌شدن به لبه صخره تلقی می‌کنند. آنها یک کمینه مانده نقدی عملیاتی ایجاد می‌کنند تا ورودی‌ها و خروجی‌های نقدی غیرمنتظره را جذب کنند.

پیش‌بینی منابع نقدی

بزرگ‌ترین جریان نقدی ورودی از محل مبالغ پرداختی مشتریان بنگاه است. اما اگر مشتریان به محض تحویل کالا پول را نقدی نپردازند، فروش‌ها پیش از اینکه نقد بشوند در ردیف حساب‌های دریافتنی قرار می‌گیرند. جریان نقدی از محل وصول حساب‌های دریافتنی نیز حاصل می‌شود. بیشتر بنگاه‌ها میانگین زمانی که طول می‌کشد تا مشتریان صورت‌ حساب‌های خود را بپردازند مورد رصد قرار می‌دهند. آنها با این کار می‌توانند پیش‌بینی کنند چه نسبتی از فروش یک فصل احتمالا در آن فصل به پول نقد تبدیل شود و چه نسبتی احتمالا به فصل بعد و به حساب‌های دریافتنی انتقال می‌یابد.

پیش‌بینی استفاده از پول نقد

موارد استفاده زیادی برای پول نقد وجود دارد که در ادامه به تقسیم‌بندی آنها خواهیم پرداخت.

۱- پرداخت حساب‌های پرداختنی: شرکت «داینامیک» باید صورت‌حساب مواد خام، قطعات، برق و غیره را بپردازد. با پیش‌بینی گردش وجوه نقد، فرض بر این است که همه این قبوض به موقع پرداخت شود. اگرچه داینامیک احتمالا می‌تواند پرداخت را تا مدتی به تاخیر بیندازد. پرداخت باتاخیر معمولا تحت عنوان تمدید مبالغ پرداختنی شناخته می‌شود. تمدید کردن، یک منبع تامین مالی کوتاه‌مدت است، اما برای بیشتر بنگاه‌ها منبع گرانی است چون آنها با تمدید کردن، تخفیف‌های داده شده به بنگاه‌هایی که به سرعت پرداخت می‌کنند را از دست می‌دهند.

۲- هزینه‌های نیروی کار، اداری و سایر: این دسته‌بندی کلیه هزینه‌های منظم کسب وکار را شامل می‌شود.

3. مخارج سرمایه: فرض کنید شرکت داینامیک برای پرداخت یک دارایی با دوام طولانی مدت، مبلغ زیادی پول نقد در سه ماهه اول در نظر گرفته است.

4. پرداختی مالیات‌ها، بهره و سود سهام: این بخش شامل بهره بدهی بلندمدت تصفیه نشده و پرداخت سود سهام به سهامداران است.

جریانات نقدی شرکت میزان وجه نقدی را که یک شرکت دارد بعد از در نظرگرفتن درآمد و وجه نقد و دارایی‌های خارج شده، نشان می‌دهد و می‌تواند منبع خوبی برای سرمایه‌گذاران احتمالی باشد. صورت‌حساب جریانات نقدی یک شرکت همه پول‌های نقد دریافتی، همچون سود و همه پول‌های نقد خارج شده که برای پرداخت هزینههای چون تجهیزات و سرمایه‌گذاریها خرج شده، به نمایش می‌گذارد.

جریان نقدی شرکت یکی از تمهیدات مالی کلیدی است که سرمایه‌گذار باید درک درستی از آنها داشته باشد. زیرا جریان نقدی به ارزیابی توانایی شرکت در اجرای تعهدات قراردادی خود و حفظ سود سهام جاری و سیاست مخارج سرمایه جاری بدون اتکا به تامین مالی بیرونی کمک می‌کند. به علاوه، سرمایه‌گذار باید درک کند چرا این سنجه برای طرف‌های بیرونی، مشخصا تحلیل‌گران سهام که اخبار شرکت را پوشش می‌دهند، مهم است. عمده دلیل آن به اصل ارزشیابی اساسی مربوط می‌شود که ارزش یک شرکت در امروز برابر با ارزش حال جریان‌های نقد آتی انتظاری آن است.

اقتصاد بدون نقدینه

در سال‌های اخیر شاهد روند فزاینده معاملات بدون نقد، همچنین محصولات و خدماتی هستیم که منحصرا به این شیوه فروخته می‌شوند. همچنین پس از شروع بحران مالی جهانی، رمزارزهای خصوصی ظاهر شده‌اند که نگرانی‌هایی را ایجاد کردند. همه این تغییرات این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا جوامع مدرن به سمت جامعه بدون نقدینه حرکت می‌کنند. این تغییرات همچنین شماری از معضلات دیگر را مطرح می‌کند از قبیل اینکه آیا جوامع بدون نقد پیامدهای منفی دارند و یا آیا پاسخ سیاستگذاران اقتصادی و مواردی از این قبیل را می‌تواند پاسخ دهند.  

مفهوم اصلی اقتصاد بدون نقدینه یعنی اقدامی صورت گیرد که مردم در معاملات پولی خود برای خرید کالاها و خدمات به طور کامل از روش‌های پرداخت دیجیتالی استفاده کنند، بدون اینکه پول نقد فیزیکی از بازار اقتصادی به طور کامل حذف شود. پول نقد محدودی در گردش است تا از کنترل نرخ رشد و تورم حمایت کند. منافع جوامع بدون نقدینه شامل کاهش جرایم و پولشویی، ابزارهای راحت پرداخت، کاهش اقتصاد سایه‌ای، توسعه سریع فن‌آوری‌های اطلاعات، تلفن‌های هوشمند و اپلیکیشن‌های الکترونیکی که پرداخت الکترونیکی را پشتیبانی می‌کنند، ایمنی شخصی و هزینه‌های مبادلاتی کمتر می‌باشد. درعین حال، جامعه بدون نقدینه هزینه‌هایی را به همراه دارد و سالمندان و بی‌سوادان همواره در سمت بازندگان این اقدام قرار می‌گیرند. درواقع، سطح پایین سواد مالی و فن‌آوری اطلاعات به بخشی از جمعیت اجازه نمی‌دهد تا از ابزارهای پرداخت بدون نقد استفاده کنند و همچنین تهدیدات به حریم خصوصی و ریسک فن‌آوری اطلاعات نیز وجود دارد.

جستارهای وابسته

• دارایی‌های نقدی

• اوراق بازارپذیر

• پول رایج

• معادل پول نقد

پانویس/ پاورقی

منابع

• Brealey, R. A., Myers, S. C., & Marcus, A. J. (2012). Fundamentals of corporate finance. McGraw Hill.
• Brealey, R. A., Myers, S. C., Allen, F., & Mohanty, P. (2012). Principles of corporate finance. Tata McGraw-Hill Education.
• Drake, P. P., & Fabozzi, F. J. (2010). The basics of finance: An introduction to financial markets, business finance, and portfolio management (Vol. 192). John Wiley & Sons.

پیوند به بیرون

الگوهای ناوبری

رده