تأمین مالی تروریسم (Financing of terrorism)

مفهوم:

والد:

بعد:

فرزند:

---

لید

سازمان‌های تروریستی نیازمند تأمین مالی عمده برای انجام اقدامات تروریستی و دیگر امور مشتمل بر مواردی همچون حفظ کارکرد سازمان، فراهم کردن نیازهای فنی اولیه و پوشش هزینه‌های گسترش ایدئولوژی‌های خود هستند. اشکال تأمین مالی تروریسم متنوع است و نه تنها متشکل از تأمین مالی عملیات تروریستی بلکه هرگونه پشتیبانی از شبکه مجرمانه است. تأمین مالی تروریسم به مفهوم فراهم کردن وجوه مورد نیاز یا حمایت مالی افراد تروریست برای تحقق اهداف مجرمانه، برنامه‌ریزی، آماده‌سازی یا شرکت در فعالیت‌های تروریستی همراه با آموزش‌های تروریستی است.گروه ویژه اقدام مالی (FATF) در کنار توجه به پولشویی، تأمین مالی تروریسم را نیز در برنامه خود قرار داده است و در سال ۲۰۱۲ میلادی، ۴۹ توصیه خود را که ۹ توصیه آن مختص به تأمین مالی تروریسم بود و ۴۰ توصیه دیگر که مختص به پولشویی بود را ادغام و به ۴۰ توصیه جامع تبدیل نمود.

تعریف به حد

تأمین مالی تروریسم یکی از انواع ابزارهای جرایم مالی است و به فعالیت‌هایی که منجر به فراهم نمودن حمایت مالی برای افراد یا گروه‌های تروریستی می‌گردد، گفته می‌شود. دولتی که لیستی برای سازمان‌های تروریستی دارد معمولاً قوانینی نیز برای جلوگیری از پولشویی پولی که صرف تأمین مالی این سازمان‌ها می‌شود تصویب می‌کند. کارگروه ویژه اقدام مالی، کنوانسیون‌های سازمان ملل و اتحادیه اروپا، سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار و کمیته نظارت بانکی بال از مهم‌ترین ابزارهای بین‌المللی مبارزه با تأمین مالی تروریسم به شمار می‌روند.

وجوه افتراق یا شقوق مختلف

تأمین مالی تروریسم در کنار پولشویی ابزارهای تسهیل فعالیت‌های مجرمانه به شمار می‌رود که در واقع دو مفهوم متضاد هستند. تأمین مالی تروریسم به مفهوم فراهم کردن وجوه مورد نیاز یا حمایت مالی افراد تروریست برای تحقق اهداف مجرمانه، برنامه‌ریزی، آماده‌سازی یا شرکت در فعالیت‌های تروریستی همراه با آموزش‌های تروریستی است. در تأمین مالی تروریسم اینکه منابع پولی صرف چه کاری می‌شود، حایز اهمیت است در حالیکه پولشویی فرایندی است که در آن پول به دست آمده از فعالیت‌های مجرمانه با ظاهری قانونی وارد سیستم مالی می‌گردد. قوانینی علیه پولشویی و تأمین مالی تروریسم در سرتاسر دنیا برای خنثی‌سازی این عملیات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فهرست مطالب

مقدمه

کارگروه ویژه اقدام مالی۱، تأمین مالی تروریسم را این‌گونه تعریف می‌کند: «تأمین مالی اقدامات تروریستی و سازمان‌های تروریستی به معنای تأمین مالی تروریسم است.» همچنین این تعریف در بردارنده تجهیز اقدامات تروریستی با استفاده از سایر دارایی‌ها یا ذخایر ارزشی (نظیر نفت و منابع طبیعی، اموال، اسناد قانونی، ابزارهای مالی و غیره) است. تأمین مالی همچنین می‌تواند به طور غیرمستقیم از طریق ذخیره ارزش در انواع مختلف دارایی‌های غیرمالی مشهود و غیرمشهود اتفاق افتد.

تروریسم بر مبنای تعریف سازمان ملل به اقدامات مجرمانه هدفمند یا محاسبه شده به منظور ایجاد حالت رعب و وحشت در عموم مردم، گروهی از اشخاص یا اشخاص خاص برای تأمین اهداف سیاسی، مذهبی یا ایدئولوژیک گفته می‌شود. این مکتب به هرگونه ملاحظات سیاسی، فلسفی، ایدئووژیک، نژاد پرستی، قومی، مذهبی و یا هر ماهیت دیگری برای توجیه کردن اقدامات مجرمانه خود ممکن است متوسل می‌شوند.

حملات تروریستی باعث از بین‌رفتن زندگی انسان‌ها، خسارت بر اموال و ایجاد فضای ترس، ریشه‌کن‌کردن ایمنی و امنیت شهروندان هر کشور خواهد شد. حملات تروریستی در مقیاس‌های بزرگ و کوچک با مشارکت گروهی و یا اقدامات انفرادی افراد به تنهایی رخ می‌دهد.گسترش فعالیت‌های تروریستی می‌تواند به وسیله ابزارهای برخط با هدف رادیکالی کردن و افراط‌گرایی خشن در داخل هر کشور تجهیز شود که منجر به حملات تروریستی با استفاده از ابزارهای انفجاری انتهاری، سلاح گرم، چاقو و وسایل نقلیه گردد.

افزایش چشمگیر ایده‌های رادیکالی در عرصه سیاسی بسیاری از کشورها اتفاق افتاده است. این موضوع، تهدیدی در رابطه با تمایل آنها برای انجام حملات تروریستی است. علاوه براین، تحرکات ملی‌گرایانه افراطی همچنین ممکن است تهدیدی برای زندگی افراد و ثبات کشورها و فرآیندهای دموکراتیک به حساب آید. گروه‌هایی که اقدامات تروریستی را در نظر گرفته یا هدایت می‌کنند نیز برای دستیابی به اهداف خود نیاز به تامین وجه (بودجه) دارند که در ادامه به فرآیند تأمین مالی تروریسم می‌پردازیم.

فرآیند تأمین مالی تروریسم

فرآیند تأمین مالی تروریسم عبارتند از:

جمع‌آوری وجوه و روش‌های تأمین مالی

منابع مربوط به حمایت‌های مالی جهت تأمین مالی تروریسم عبارتند از

(1) کمک‌های مستقیم توسط افراد و سازمان‌ها

(2) استفاده از خیریه ها و سازمان های غیر انتفاعی

(3) فعالیت‌های مجرمانه.

کمک‌های مستقیم: منابع این حمایت مالی اساسا وجوه قانونی در مقادیر کوچک یا بزرگ بوده که توسط افراد، سازمان‌های غیرانتفاعی یا کسب‌و کارها و در برخی موارد توسط کشورهای خارجی تأمین می‌شود. این منابع شامل حقوق و دستمزد، منافع رفاهی، کمک‌های شخصی و سود حاصل از کسب و کارهای مختلف می‌باشد.

خیریه‌ها و سازمان‌های غیرانتفاعی: در حالی که اکثر فعالیت‌های خیریه‌ها قانونی هستند و کارهای مهمی انجام می‌دهند، اما کارگروه ویژه اقدام مالی دریافته است که این بخش به طور خاص ممکن است از سوء‌استفاده‌های احتمالی با اهداف تأمین مالی تروریسم آسیب‌پذیر باشند. خیریه‌ها و سازمان‌های غیرانتفاعی و مشابه مبتنی بر پشتیبانی از «افراد نیازمند» به طور ویژه برای بازیگران تأمین مالی تروریسم جذاب به نظر می‌رسند.

فعالیت مجرمان: برخی سازمان‌های تروریستی دارای شبکه‌های تروریستی مجرمانه هستند تا وجوه را جمع آوری کنند. قاچاق مواد مخدر، تقلب، جرایم سایبری و جرایم اشخاص اداری (یقه سفیدها) نمونه‌هایی از فعالیت‌های غیرقانونی رایج  برای تأمین مالی تروریسم به حساب می‌آیند. برای افرادی نظیر مبارزان خارجی و افراط گرایان خشونت طلب پرورش یافته در داخل کشورها، سوء رفتارها و برنامه‌های حمایتی و خلق تأمین اعتبار مجدد و ساختگی به عنوان گونه‌های شناخته شده به حساب می‌آیند.

نگهداری و ذخیره‌سازی وجوه

ذخیره‌سازی وجوه می‌تواند از طریق روش‌های زیر صورت پذیرد:

• بانک و سایر حساب‌ها

• کارت‌های پیش‌پرداخت

• نگهداری حجم بالای وجه نقد

• نگهداری در قالب کالاهای با ارزش نظیر نفت، کارهای هنری یا عتیقه، محصولات کشاورزی، فلزات گرانبها و جواهر و وسایل نقلیه دست دوم

• رمزارزها

جابجایی وجوه

مکانیزم‌های شناخته شده برای جابجایی ارزش وجوه عبارتند از:

• بخش بانکداری و مالی

• بخش معافیت‌ها مانند کسب و کار خدمات پولی۲(MSB) دارای مجوز

• سیستم‌های انتقال ارزش غیررسمی (مانند حواله) یا مراکز تخصیص و توزیع ارزی

• قاچاق وجوه نقد در حجم بالا

• کالاهای با ارزش نظیر نفت، کارهای هنری یا عتیقه، محصولات کشاورزی، فلزات گرانبها و جواهر و وسایل نقلیه دست دوم

• رمزارزها

• استفاده از وجوه نقد

• برخی نمونه های استفاده از وجوه نقد در تروریسم عبارتند از:

موارد استفاده از وجوه

برخی نمونه‌های استفاده از وجوه نقد در تروریسم عبارتند از:

• سازمان‌های تروریستی: سلاح و ادوات، اهداف اداری و هزینه‌های سربار، رسانه و ارسال پیام، اشتغال و آموزش، پشتیبانی مالی برای پرسنل و خانواده‌ها، تجهیزات ارتباطی، حمل و نقل، رشوه، برنامه‌ریزی و آمادگی برای عملیات جهت انجام اقدامات تروریستی

• مبارزان خارجی: خدمات مسافرتی، هزینه‌های ویزا/پاسپورت، تجهیزات بیرون از خانه، سلاح و آموزش‌های رزمی.

• عاملان تروریستی منفرد و سلول‌های تروریستی کوچک: سلاح و ادوات، وسایل نقلیه (خریداری شده یا اجاره‌ای)، ابزارهای مالی حداقلی برای فراهم‌کردن مواد خوراکی، پناهگاه، ابزارهای ارتباطی، حمل و نقل و هر نوع الزامات برای تهیه مایحتاج جهت اجرای طرح‌ها و نقشه‌های تروریستی.

روندهای تأمین مالی تروریسم

تعداد قابل توجهی از مبارزان خارجی وجود دارند که هم برای مبارزه آموزش دیده‌اند و هم شاید در مناطق درگیری، بیشتر به صورت افراطی فعالیت کرده باشند. پس از پایان درگیری‌ها، افرادی که زنده ماندند، از میدان نبرد خارج شده و به کشور مبدا خود باز می‌گردند. لذا نگرانی در خصوص مبارزان خارجی بازگشته، این است که تعهدات اقدامات تروریستی را در خانه خود یا کشورهای همسایه ادامه دهند. با مراجعه به رفتار و معاملات مشکوک برای مقامات ذیربط، اداره مالیاتی نقش مهمی در کاهش توانایی تروریست‌ها و تأمین مالی آنها برای اجرای این جرائم خشن در اختیار دارند.

روند دیگر مربوط به تروریست‌ «بازیگران تنها» است که کشف و شناسایی آن‌ها کار بسیار دشواری به نظر می‌رسد. تحلیل انجام شده بعد از حملات نشان داده است که علائم ضعیف و رهگیری مالی کوچکی را می‌توان مشاهده کرد. ممیزان و حسابرسان مالیاتی باید از این پدیده و شرایط ویژه پیرامون آن آگاه باشند. شناسایی و پیش بینی فرآیند افراطی‌شدن می‌تواند بسیار دشوار باشد. افراد افراطی به دو گروه اصلی قابل تقسیم هستند. گروه اول، افرادی که در ارتباط با محیط افراطی، شناخته شده هستند و گروه دوم افرادی هستند که از ایده‌های افراطی‌گری الهام می‌گیرند. به عنوان مثال از طریق سازمان‌های تروریستی بین‌المللی ترویج داده می‌شوند. از این‌رو، به ندرت می‌توان نشانه‌هایی از این دست را مشاهده کرد مگر آن که ارتباط مستقیم با فردی پیدا کرد که در تلاش برای پنهان کردن روابط افراطی‌گرایی خودشان هستند.

تروریست بازیگران تنها، خود به دنبال کنترل کل فرآیند و روند کار است. هدف از این فرآیند معمولا برای دستیابی به منابع لازم جهت اقدام برای حمله می‌باشد. در جایی که حملات در مقیاس کوچک به عنوان گزینه تاکتیکی انتخاب می‌شود، علامت‌های مخصوص به آن معمولا در داده‌های آماری آشکار نمی‌شوند و بازرسان مالیاتی امکان تحلیل و حسابرسی را پیدا نخواهند کرد. اما جایی که حمله سطح پیچیده‌ای پیدا می‌کند و استفاده از منابع تا حدودی بیشتر است، شاخص‌هایی وجود داردکه قابل مشاهده هستند.

یک تروریست در قالب بازیگران تنها ممکن است از تلاش‌های پیچیده مانند تقلب مالیاتی و مالیات بر ارزش افزوده برای ایجاد سرمایه لازم جهت تهیه املاک و مستغلات استفاده کند. این تقلب اغلب از یک شرکت ثبت شده به عنوان خط مقدم استفاده می‌کند. این شرکت همچنین ممکن است برای خرید کالاها (به عنوان مثال تأمین کننده کود شیمیایی یا سایر شکل‌های مواد شیمیایی یا کالاهایی که نگرانی‌هایی را ایجاد کرده یا حتی ممکن است در معرض گزارش‌گری توسط خرده‌فروشان قرار بگیرد) بکار رود. شرکت یا شرکت‌های متعددی ممکن است برای پوشش بیشتر جابجایی کالاها برای حمله به سایت مورد استفاده قرار گیرند و بازرسان را در خصوص مقاصد ممکن بعد از حمله پوشش داده یا دچار سردرگمی کنند و از حضور نیروهای بیشتر برای پنهان‌کاری استفاده نمایند. از طریق درک پدیده تروریست‌ها یا بازیگران تنهای افراطی، اداره مالیاتی می‌تواند پرونده را به مقامات ذیربط یا ذیصلاح ارجاع دهد.

ابزارهای بین‌المللی برای مبارزه با تأمین مالی تروریسم

در این بخش، ابزارهای قانونی و مهم بین‌المللی برای مبارزه با تأمین مالی تروریسم نظیر کنوانسیون‌های سازمان ملل و قطع نامه‌های شورای امنیت را با توجه به استانداردها و بهترین شیوه‌های تهیه‌شده توسط نهادهایی مانند گروه ویژه اقدام مالی و گروه اگمونت متشکل از واحدهای اطلاعات مالی فهرست شده‌اند.

1-کارگروه ویژه اقدام مالی: کارگروه ویژه اقدام مالی یک نهاد بین دولتی است که هدف از آن توسعه و ارتقاء سیاست‌های ملی و بین‌المللی برای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم است.

-توصیه‌های 9 گانه در خصوص تأمین مالی تروریسم

-یادداشت توضیحی برای توصیه‌های ویژه در خصوص تأمین مالی تروریسم

-تجربیات موفق بین‌المللی

-روش‌شناسی برای ارزیابی انطباق با توصیه‌های ۹+۴۰  FATF

2-ابزارها یا کنوانسیون‌های سازمان ملل

-کنوانسیون بین‌المللی برای ممانعت از تأمین مالی تروریسم 1999

-قطع‌نامه‌های شورای امنیت سازمان ملل

3-کنوانسیون‌ها یا ابزارهای اتحادیه اروپا

-موضع مشترک شورا در زمینه مبارزه با تروریسم (2001/930/CFSP) 27 دسامبر 2001

- موضع مشترک شورا در مورد اعمال اقدامات ویژه برای مبارزه با تروریسم (2001/931/CFSP)، 27 دسامبر 2001

4-سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار (IOSCO)

-اهداف و اصول مربوط به مقررات اوراق بهادار

5-کمیته نظارت بانکی بال (BCBS)

-دستورالعمل‌های BCBS در خصوص مدیریت ریسک تأمین مالی تروریسم و مبارزه با پولشویی

جستارهای وابسته

• پولشویی
• جرایم بخش مالی
• گروه ویژه اقدام مالی

پانویس/ پاورقی

منابع

• OECD (2019), Money Laundering and Terrorist Financing Awareness Handbook for Tax Examiners and Tax Auditors, OECD, Paris. www.oecd.org/tax/crime/money-laundering-and-terrorist-financing-awareness-handbook-for-tax-examiners-and-taxauditors. pdf.
• Schott, P. A. (2006). Reference guide to anti-money laundering and combating the financing of terrorism. The World Bank. https://www.imf.org/external/np/leg/amlcft/eng/aml4.htm

پیوند به بیرون

الگوهای ناوبری

رده