گزارشگری پایداری (Sustainability Reporting)

مفهوم:

والد:

بعد:

فرزند:

---

لید

گزارش پایداری، یک گزارش سازمانی است که اطلاعاتی را در خصوص عملکرد اقتصادی، زیست‌محیطی، اجتماعی و حکمرانی ارائه می‌کند. ‌ به عبارتی گزارشگری پایداری به سازمان‌ها کمک می‌کند تا عملکرد اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی و حکمرانی را اندازه‌گیری، استنباط و مورد تبادل‌نظر قرار داده و تغییرات مورد نیاز را به شکلی موثرتر مدیریت نماید. شرکت‌ها با استفاده از گزارشگری پایدار به فشارها و درخواست‌های جامعه برای انجام رفتار اجتماعی مسئولانه از سوی شرکت‌ها واکنش نشان داده و به وسیله محیط بیرونی ملزم بدان می‌شوند که به نحو مسئولانه‌پذیرتری فعالیت کنند. شرکت‌ها در انطباق با نظریه شفافیت داوطلبانه،‌ به ارائه اطلاعاتی که نشانگر ایفای مسئولیت‌های اجتماعی در بهبود عملکرد اقتصادی است اقدام کرده و با ارسال چنین داده‌هایی سعی در بهبود تصویر شرکت و کاهش اثر منفی فعالیت‌های خود می‌دارند. اثرات گزارشگری پایدار بر روی عملکرد شرکت، منجر بدان می‌شود که مسئولیت شرکت‌ها به ویژه در محیط جامعه و محیط کسب و کاری که در آن فعالیت می‌کنند، به نحو احسن تحقق یابد. استفاده از گزارشگری پایداری منافع فراوانی را برای شرکت‌ها اعم از مشروعیت بخشیدن به ‌فعالیت‌های آنها، افزایش شهرت، ایجاد امکانات لازم برای کسب مزیت‌های رقابتی، افزایش شفافیت و ایجاد امکانات بهتر برای محک زدن شرکت‌ها به وجود می‌آورد.‌ گزارشگری پایداری می‌تواند زبان مشترکی برای سازمان‌ها و سهامداران ایجاد کند تا به وسیله آن اثرات اقتصادی،‌ زیست‌محیطی و اجتماعی سازمان‌ها مورد مباحثه قرار گرفته و درک شوند. افراد آکادمیک،‌ نگرانی‌هایی دارند مبنی بر این نکته که گرچه گزارشگری پایداری اغلب به مرحله فصاحت علمی‌ رسیده است، اما تغییرات مورد نیاز در سطح عملیاتی و استراتژیک همچنان باقی است.

تعریف به حد

گزارشگری پایداری یکی از حوزه‌های اصلی گزارشگری کسب‌و کار است. گزارش پایداری، گزارشی است که توسط یک شرکت یا سازمان در خصوص اثرات اقتصادی،‌ زیست محیطی و اجتماعی فعالیت‌های روزانه آن شرکت یا سازمان منتشر می‌شود. این گزارش همچنین ارزش‌های سازمان و مدل حکمرانی را ارائه نموده و ارتباط بین استراتژی آن و تعهد برای اقتصاد پایدار جهانی را ارائه می‌کند. شرکت‌ها با استفاده از گزارشگری پایدار به فشارها و درخواست‌های جامعه برای انجام رفتار اجتماعی مسئولانه واکنش نشان داده و به وسیله محیط بیرونی ملزم بدان می‌شوند که به نحو مسئولانه‌پذیرتری فعالیت کنند.

وجوه افتراق یا شقوق مختلف

گزارشگری پایداری با اصطلاحات دیگری مربوط به گزارشگری غیرمالی،‌گزارشگری سه گانه مرحله آخر،‌گزارشگری مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتی و غیره مترادف است. این موضوع همچنین یک عنصر ذاتی برای گزارشگری یکپارچه بوده و به عنوان یک موضوع توسعه‌ای جدیدتر مطرح می‌شود و تحلیل عملکرد مالی و غیرمالی را ترکیب می‌کند. از مهمترین ابعاد گزارشگری پایداری می‌توان به ابعاد اقتصادی، بوم‌شناسی و اجتماعی اشاره کرد. برخلاف گزارشگری مالی،‌ گزارشگری پایداری به طور ذاتی کیفی است و برخی از سازمان‌ها که سنجه‌های مقداری از نتایج اقتصادی، زیست‌محیطی، و اجتماعی ارائه می‌کنند، این موضوع را معمولا با افشای کیفی، ‌اطلاعات روایی و تصاویر یا نمودارها تکمیل می‌نمایند.

فهرست مطالب

مقدمه

شروع استفاده از مفهوم «توسعه پایدار» در مقیاسی وسیع و به بعد از ارائه در گزارش براندلند با عنوان «آینده مشترک ما» برمی‌گردد. «توسعه پایدار به دنبال تامین نیازها و درخواست‌های جاری و بدون ایجاد قابلیت تامین نیازهای آتی است.» گزارشگری اطلاعات، مربوط به توسعه ابزاری است که به وسیله آن شرکت‌های بزرگ قادر به نشان دادن نگرانی خود برای افزایش شفافیت فعالیت‌های در حال انجام بوده و از آن نیز برای ارتقاء مسئولیت‌پذیری شرکتی بهره می‌برند. به عنوان بخشی از قرارداد اجتماعی بهبود یافته توسط نظریه مشروعیت، ‌شرکت‌ها با استفاده از گزارشگری پایدار به فشارهای جامعه برای انجام رفتار اجتماعی مسئولانه واکنش نشان داده و به وسیله محیط بیرونی ملزم بدان می‌شوند که به نحو مسئولانه‌پذیرتری فعالیت کنند. شرکت‌ها در انطباق با نظریه شفافیت داوطلبانه،‌ به ارائه اطلاعاتی که نشانگر ایفای مسئولیت‌های اجتماعی در بهبود عملکرد اقتصادی است اقدام کرده و با ارسال چنین داده‌هایی سعی در بهبود تصویر شرکت و کاهش اثر منفی فعالیت‌های خود می‌دارند. در مجموع، ارائه داوطلبانه اطلاعات مالی مانند اطلاعات حفاظت محیط زیست و مسئولیت پذیری اجتماعی یک روند جدید در گزارشگری شرکتی به حساب می‌آید  و این در حالیست که به رفتار مسئولانه شرکت‌ها در همه حوزه‌های اقتصادی به طور مساوی بها داده نمی‌شود. اثرات گزارشگری پایدار بر روی عملکرد شرکت، منجر بدان می‌شود که مسئولیت شرکت‌ها به ویژه در محیط جامعه و محیط کسب و کاری که در آن فعالیت می‌کنند، به نحو احسن تحقق یابد.

گزارش پایداری، یک گزارش سازمانی است که اطلاعاتی را در خصوص عملکرد اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی و حکمرانی ارائه می‌کند. به بیان دیگر، گزارش پایداری نوعی از گزارش کسب و کار است که توسط یک شرکت یا سازمان در خصوص اثرات اقتصادی،‌ زیست محیطی و اجتماعی فعالیت‌های روزانه آن شرکت یا سازمان منتشر می‌شود. این گزارش همچنین ارزش‌های سازمان و مدل حکمرانی را ارائه نموده و ارتباط بین استراتژی آن و تعهد برای اقتصاد پایدار جهانی را ارائه می‌کند.

گزارشگری پایداری به سازمان‌ها کمک می‌کند تا عملکرد اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی و حکمرانی را اندازه‌گیری، استنباط و مورد تبادل‌نظر قرار داده و تغییرات مورد نیاز را به شکلی موثرتر مدیریت نماید. گزارش پایداری به عنوان یک سکویی برای تبادل‌نظر در خصوص عملکرد و اثرات -خواه منفی یا خواه مثبت- می‌باشد. به نظر می‌رسد که گزارشگری پایداری با اصطلاحات دیگری مربوط به گزارشگری غیرمالی،‌گزارشگری سه گانه مرحله آخر،‌گزارشگری مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتی و غیره مترادف است. این موضوع همچنین یک عنصر ذاتی برای گزارشگری یکپارچه بوده و به عنوان یک موضوع توسعه‌ای جدیدتر مطرح می‌شود و تحلیل عملکرد مالی و غیرمالی را ترکیب می‌کند.

هدف از گزارش پایداری

اهداف و منافع انتظاری گزارش پایداری بسته به سهامداران مختلف متنوع می‌باشد. بین سه مقوله گروه‌های هدف تمایز وجود دارد (برای اطلاعات بیشتر نمودار ۱ را ملاحظه نمایید). دریافت کننده اطلاعاتِ دربردارنده گزارش پایداری بیرونی در اولین نمونه عموما جامعه می‌باشد. تمرکز در اینجا بر حصول اطمینان از مشروع و قانونی بودن فعالیت‌های شرکت است و مشروعیت و قانونی بودن به این شکل تعریف می‌شود: «آگاهی‌ یا فرض کلی که اقدامات شرکت در برخی از سیستم‌های هنجارها، ارزش‌ها، مزایا و تعاریف مطلوب، مناسب یا متناسب است». شرکت‌ها باید فعالیت‌های خود را به جامعه از طریق اقدامات مسئولانه برای اطمینان از این موضوع توجیه کنند که مجوزی مشابه با «گواهی عملیاتی» دریافت نمایند. «جامعه» به عنوان سهامدار یک شرکت چندوجهی محسوب شده و یک طیف وسیع از سهامداران با انتظارات و نیازهای متفاوت بین نهادهای تصمیم‌گیرنده سیاسی و فعالان زیست‌محیطی پیگیر وجود دارد. این امر برای طیفی از توصیه‌های قانونی از جانب عموم مردم الزام‌آور بوده و بکار می‌رود. گزارشگری زیست محیطی صحیح و قابل اتکاء باعث تقویت اعتماد جامعه شده و بنابراین شهرت شرکت را افزایش می‌دهد و به نوبه خود می‌توانند مزیت‌های رقابتی ایجاد کند.

یکی دیگر از دریافت‌کنندگان بیرونی اطلاعات از گزارشگری پایداری، بازار سرمایه است. هرچه موقعیت اقتصادی، اکولوژیکی و اجتماعی شرکت شفاف‌تر باشد، اعتماد سرمایه‌گذاران به موجودیت آن شرکت، بلندمدت و پایدار خواهد بود. افزایش شفافیت می‌تواند دسترسی به سرمایه را بهبود بخشیده و هزینه تامین سرمایه را کاهش دهد.

یکی دیگر از اهداف گزارشگری پایداری به جهت‌گیری فرآیند مدیریت برنامه‌ریزی و عملکرد مرتبط می‌شود. این گزارشگری برای بهبود توسعه پایدار از نظر اقتضائات داخلی شرکت مفید است و از این نظر منافع فراوانی را برای شرکت‌ها اعم از مشروعیت بخشیدن به ‌فعالیت‌های آنها، افزایش شهرت، ایجاد امکانات لازم برای کسب مزیت‌های رقابتی، افزایش شفافیت و ایجاد امکانات بهتر برای محک زدن شرکت‌ها به وجود خواهد آورد.‌ چالش بزرگ برای شرکت‌ها در تامین انتظارات متفاوت و بعضا متنقاض سهامداران داخلی و بیرونی متنوع در کل سیستم هدف شرکت می‌باشد.

چه مواردی باید گزارش شوند؟

هنگامی‌که تصمیمی ‌برای تبیین پایداری به عنوان جزئی از گزارشگری،‌ اتخاذ می‌شود نکته مهم شفاف کردن این موضوع است که عناصر انفرادی نیز باید لحاظ شوند. به منظور استفاده از پایداری به عنوان جنبه‌ای در تصمیم‌گیری،‌ توسعه سنجه‌های مناسب نیز ضروری به نظر می‌رسد. تعداد مقررات قانونی،‌ دستورالعمل‌ها،‌ استانداردها و غیره در مقیاس بین‌المللی گسترده بوده و تبیین همه آن رویکردها غیرممکن می‌باشد. تفاوت مفید در این زمینه آن است که از شکل قانونی موسسه استفاده کرده و بین مقامات سازمان‌های خصوصی و دولت تمایز قائل شوند. برمبنای این تمایز،‌ می‌توان بر روی توصیه‌ها یا الزامات قانونی الزام‌آور صحبت کرده و سپس هر شرکت منحصربفرد از این الزامات به عنوان مبنایی برای توسعه مفهوم خود از گزارشگری پایداری استفاده خواهد کرد. تعاریف متفاوت محدود و یا گسترده در عمل و در ادبیات محتواهای واقعی گزارشگری پایداری وجود دارند. یکی از پیشنهادها «سه گانه مرحله آخر» (اقتصاد،‌ بوم شناسی، اجتماعی) است که اغلب برای لحاظ موضوعات مربوط به حاکمیت شرکتی و علم اخلاق توسعه پیدا می‌کند (نمودار ۲ را ملاحظه کنید). اگر چنانچه معیارهای بیشتر در زمینه تعریف محتوا لحاظ شوند، ‌به یک تاریخچه پیچیده از گزارش‌های پایداری دست پیدا می‌کنیم (نمودار ۳ را ملاحظه نمایید).

ویژگی‌های گزارشگری پایداری

مفهوم اجتماعی از نظر ساختاری و تنوع

هیچ تعریف منحصربفردی از پایداری و نحوه کاربرد مفهوم آن در گزارشگری شرکتی و متون مدیریت وجود ندارد. اقدام گزارشگری جهانی (GRI) از مدل سه بعدی بر مبنای اثر اقتصادی،‌ زیست‌محیطی و اجتماعی استفاده می‌کند. بر اساس این مدل، گزارشگری پایداری می‌تواند زبان مشترکی برای سازمان‌ها و سهامداران ایجاد کند تا به وسیله آن اثرات اقتصادی،‌ زیست محیطی و اجتماعی سازمان‌ها مورد مباحثه قرار گرفته و درک شوند. استانداردها برای افزایش مقایسه‌پذیری جهانی و کیفیت اطلاعات بر روی این اثرات طراحی می‌شوند و بنابراین شفافیت بیشتر و پاسخگویی سازمان‌ها را به وجود خواهد آورد. در طرف دیگر، افراد آکادمیک نیز پایداری را در سطح اکولوژیک مدنظر قرار داده و پتانسیل ‌گزارشگری پایداری را به عنوان بخشی از یک فلسفه کسب و کار در سطح وسیع‌تری مورد توجه قرار می‌دهند.

شاخص‌محور بودن

پایداری هر سازمان نمی‌تواند به صورت مستقیم اندازه‌گیری شود. در نتیجه، گزارشگری پایداری نیازمند افشاءهایی بر روی شاخص‌ها یا سنجه‌های متنوع بوده که تصویر دقیقی از اثرات اقتصادی، ‌زیست‌محیطی و اجتماعی سازمان را نشان بدهد. دقیقا با توجه به این که شاخص‌ها نیازمند گزارشگری هستند،‌ تاکید بر هریک از این شاخص‌ها و نحوه تعامل بین شاخص‌هایی که توضیح داده می‌شوند،‌ جزء موارد مهم و مورد بحث تلقی می‌شوند.

مبناهای اندازه‌گیری چندگانه

برخلاف گزارشگری مالی،‌ گزارشگری پایداری به طور ذاتی کیفی هستند و برخی از سازمان‌ها که سنجه‌های مقداری از نتایج اقتصادی، زیست‌محیطی، و اجتماعی ارائه می‌کنند، این موضوع را معمولا با افشاءهای کیفی، ‌اطلاعات روایی و تصاویر یا نمودارها تکمیل می‌نمایند.

تجربه میان‌رشته‌ای

گزارشگری بر روی سنجه‌های مالی و غیرمالی نیازمند چشم‌انداز میان رشته‌ای از هر بنگاه است و به طور خاص،‌گزارشگری جزء‌ به جزء بر روی سنجه‌های اجتماعی و زیست‌محیطی می‌تواند نیازمند دانش و تجربه تخصصی باشد.

وابستگی به اصول و تجربیات حسابداری

گزارشگری با کیفیت بالا از سازمان می‌خواهد تا شاخص‌های پایداری را شناسایی کرده و داده‌ها را جمع آوری نماید و داده‌های مذکور را جهت آماده‌سازی گزارش پایداری تحلیل نماید. این موضوع نیازمند زیرساخت گزارشگری موثر به همراه‌ کنترل‌ها و پروتکل‌های گزارشگری شبیه به سیستم گزارشگری مالی متعارف می‌باشد.

به طور ذاتی محدود شده

گزارشگری پایداری بدون محدودیت نیست. افراد آکادمیک،‌ نگرانی‌هایی دارند مبنی بر این نکته که گرچه گزارشگری پایداری اغلب به مرحله فصاحت علمی‌ رسیده است، اما تغییرات مورد نیاز در سطح عملیاتی و استراتژیک همچنان باقی است.

جستارهای وابسته

• گزارشگری کسب و کار
• گزارشگری ادغام شده
• گزارشگری مالی

پانویس/ پاورقی

منابع

• Arvidsson, Susanne, ed (2018). Challenges in Managing Sustainable Business, Reporting, Taxation, Ethics and Governance. Springer.
• Carp, M., Păvăloaia, L., Afrăsinei, M. B., & Georgescu, I. E. (2019). Is sustainability reporting a business strategy for firm’s growth? Empirical study on the Romanian capital market. Sustainability, 11(3), 658.
• De Villiers, C., & Maroun, W. (Eds.) (2018). Sustainability accounting and integrated reporting, Routledge.
• Horváth, Péter, et al. (2017). Sustainability reporting in Central and Eastern European companies: Results of an international and empirical study. Sustainability Reporting in Central and Eastern European Companies. Springer, Cham, 11-49.

پیوند به بیرون

الگوهای ناوبری

رده