لایه‌بندی در پولشویی (Layering in money laundering)

مفهوم: لایه‌بندی در پولشویی

والد: پولشویی

بعد: مراحل

فرزند: ......

---

لید

در طرح‌های پیچیده‌تر لایه‌بندی به عنوان یکی از مراحل پولشویی، شخص مجرم وجوه را بین تعدادی حساب‌ها در کشورهای گوناگون و از طریق مجموعه‌ای از شرکت‌ها جابه‌جا می‌کند تا اطمینان یابد ردیابی پول پیچیدگی زیادی پیدا کرده است. این کار در اصل ردیابی حسابرسی را مبهم می‌کند و ارتباط با درآمدهای مجرمانه اولیه را قطع می‌کند. در موارد بسیار حرفه‌ای پولشویی، وجوه پیش از وارد شدن به نظام بانکی تا ده بار گردش پیدا می‌کند. واژه پولشویی برای توصيف فرایندی مورد استفاده قرار می‌گيرد که در آن پول غيرقانونی يا کثيفی که حاصل فعاليت‌های مجرمانه مانند قاچاق مواد مخدر، قاچاق اسلحه و کالا، قاچاق انسان، رشوه، اخاذی، کلاهبرداری و ... است، در چرخه‌ای از فعاليت‌ها و معاملات مالی و‌ با گذر از مراحلی، شسته شده و به عنوان پولی قانونی، موجه و مشروع جلوه داده می‌شود. هدف پولشویی نه‌ تنها پنهان کردن منشأ پول‌های غیرقانونی، بلکه تبدیل مقادیر زیادی پول به دارایی‌های دیگر است که با این کار رد‌پای فعالیتهای غیر‌قانونی در کسب وجوه اولیه پنهان شود. مرحله دوم در یک فرایند پولشویی، لایه‌بندی است.

تعریف به حد

پولشویی فرایندی برای پنهان کردن درآمدهای غیرقانونی بدون به خطر انداختن مجرمانی است که مایل به کسب انتفاع از درآمدهای حاصل هستند و لایه بندی بعد از جایگذاری، مرحله دوم فرایند پولشویی است که هدف از این مرحله، پنهان کردن درآمدهای غیرقانونی به‌گونه‌ای است که منشأ اولیه و وضعیت فعلی وجوه مشخص نباشد. این امر می‌تواند با استفاده از وجوه غیرقانونی برای سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های قانونی انجام شود، به‌گونه‌ای که وجوه سالم به نظر برسند یا از برخی معاملات پیچیده‌تر و چند مرحله‌ای استفاده شود.

وجوه افتراق یا شقوق مختلف

لایه‌بندی تنها بخشی از فرآیند پولشویی است در حالی که پولشویی یک فرآیند سه مرحله‌ای پویا است که این موارد در آن انجام می‌شود: در مرحله اول جایگذاری صورت می-گیرد که به معنی جدا‌سازی پول از ارتباط مستقیم آن با جرم است. مرحله بعدی در فرآیند پولشویی لایه‌بندی است که به پنهان کردن رد پول برای جلوگیری از تعقیب آن  گفته می‌شود و در مرحله آخر یکپارچه‌سازی صورت می‌گیرد که مرحله پایانی فرایند پولشویی است و در آن درآمدهای غیرقانونی در یک نظام مالی قانونی وارد می‌شود. لایه‌بندی به عنوان مرحله دوم پولشویی از طرق مختلفی از جمله استفاده از رمز‌ارزها، استفاده از شرکت‌های پوسته‌ای، روش‌های مبتنی بر معامله، تبدیل وجه نقد به ابزارهای پولی و نیز خرید دارایی‌های گرانبها به صورت نقدی و فروش آنها صورت می پذیرد.

فهرست مطالب

پیشینه

پولشویی فرایندی است برای پنهان کردن درآمدهای غیرقانونی بدون به خطر انداختن مجرمانی که مایل به کسب انتفاع از درآمدهای حاصل هستند. دو دلیل وجود دارد که مجرمان -اعم از قاچاقچیان مواد مخدر، اختلاس‌گران یا مقامات دولتی فاسد - پولشویی می‌کنند: اول این که رد پول نشانه‌ای از مجرمیت آنها است و دوم این که خود پول در معرض مصادره قرار دارد و باید از آن محافظت شود. صرف نظر از این که چه کسی از ابزار پولشویی استفاده می‌کند، اصول عملیاتی به کار گرفته شده در آن یکسان است. پولشویی یک فرآیند سه مرحله‌ای پویا است که موارد ذیل در آن انجام می‌شود:

• جایگذاری: جدا‌سازی پول از ارتباط مستقیم با جرم،

• لایه‌بندی: پنهان کردن رد پول برای جلوگیری از تعقیب آن، و

• یکپارچه‌سازی: مرحله پایانی فرایند پولشویی است که در آن درآمدهای غیرقانونی، در یک نظام مالی قانونی وارد می‌شود.

تشریح مرحله لایه‌بندی

پس از مرحله جایگذاری، گام بعدی در فرایند پولشویی، مرحله لایه‌بندی است. هدف از این مرحله، پنهان کردن درآمدهای غیرقانونی به‌گونه‌ای است که منشأ اولیه و وضعیت فعلی وجوه مشخص نباشد. این امر می‌تواند به آسانی با استفاده از وجوه غیرقانونی برای سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های قانونی انجام شود، به‌گونه‌ای که وجوه سالم به نظر برسند. در موارد دیگر، از برخی معاملات پیچیده‌تر استفاده می‌شود. در طرح‌های پیچیده‌تر، شخص مجرم وجوه را بین تعدادی حساب‌ها در کشورهای گوناگون و از طریق مجموعه‌ای از شرکت‌ها جابه‌جا می‌کند تا اطمینان یابد ردیابی پول پیچیدگی زیادی پیدا کرده است. این کار در اصل ردیابی حسابرسی را مبهم می‌کند و ارتباط با درآمدهای مجرمانه اولیه را قطع می‌کند. در موارد بسیار حرفه‌ای پولشویی، وجوه پیش از وارد شدن به نظام بانکی تا ده بار گردش پیدا می‌کنند. افراد مجرم بسته به روش انتخاب‌شده برای سرمایه‌گذاری با سطوح مختلفی از دشواری در مرحله لایه‌بندی مواجهند. برای مثال می‌توان عتیقه‌جات، تابلوهای نقاشی و تمبرها را به شکل قانونی تملک کرد، به‌گونه‌ای که سطح پایینی از ریسک برای مجرم به همراه داشته باشد. این موارد را می‌توان در بازارهای عتیقه‌فروشی، مغازه‌ها، حراجی‌ها یا حتی موزه‌های خودرو یا بازارهای محلی خریداری کرد. همچنین ممکن است از طریق وراثت، هدیه و مانند آن به دست آیند. در برخی از این موارد، سوابق رسمی خرید یا فروش باقی می‌ماند و در برخی دیگر این‌گونه نیست. فعالیت‌های قانونی که سوابق زیادی از آنها ثبت نمی‌شود، پوشش خوبی برای مجرم فراهم می‌کنند، زیرا شواهد کمی درباره منشأ دارایی وجود خواهد داشت. برای مثال می‌توانند ادعا کنند آن دارایی به آنها به ارث رسیده است، در حالی که آن را از یک بازار محلی خریده‌اند. اگر بررسی چندانی صورت نگیرد و مجرمان مورد سؤال قرار نگیرند، مزیت زیادی برای آنها ایجاد می‌شود.

روش‌های لایه‌بندی

هدف این مرحله، دشوار کردن کشف و آشکارسازی فعالیت پولشویی است به‌ گونه‌ای که دنبال کردن درآمدهای غیرقانونی برای دستگاه‌های قانونی سخت شود. برخی از رایج‌ترین شیوه‌های لایه‌بندی عبارتند از:

استفاده از رمزارزها

رمزارزها ابزار مناسبی برای انتقال درآمدهای غیرقانونی به خارج از کشور فراهم می‌سازند. همچنین عرضه اولیه پول‌های دیجیتالی (ICO ) فرصت خوبی برای لایه‌بندی در سطح کلان ایجاد می‌کند. اگر مجرمان کنترل آن پول را نیز به دست بگیرند، می‌توانند از افزایش سرمایه جعلی برای تبدیل رمزارزها به پول واقعی استفاده نمایند.

استفاده از شرکت‌های پوسته‌ای

شرکت‌های پوسته‌ای (که به آنها واسط با هدف خاص یا SPV  نیز گفته می‌شود) معمولاً شرکت‌های با مسئولیت محدود و دیگر شرکت‌هایی هستند که دارایی‌ها یا فعالیت‌های تجاری عمده‌ای ندارند. این شرکت‌ها که برای اهداف قانونی یا غیرقانونی تشکیل می‌شوند، معمولاً نمودی به جز در قالب نشانی الکترونیکی ندارند، کارمندی استخدام نمی‌کنند و ارزش اقتصادی مستقل آنها هیچ یا بسیار اندک است.

طبق گزارش ارائه شده در سال ۲۰۰۴ با عنوان «پولشویی درکانادا: تحلیل گزارش‌های پلیس کانادا » چهار دلیل تأسیس یا کنترل یک شرکت‌ پوسته‌ای برای اهداف پولشویی عبارتند از:

• شرکت‌های پوسته‌ای امکان تبدیل پول‌های کثیف به دیگر دارایی‌ها را فراهم می‌سازند.

• مجرمان با استفاده از شرکت‌های پوسته‌ای می‌توانند این تصور را ایجاد کنند که وجوه غیرقانونی از یک منبع قانونی تولید شده‌اند.

• با تأسیس شرکت پوسته‌ای، گستره وسیعی از معاملات تجاری غیرقانونی و/یا جعلی می‌تواند در فرایند لایه‌بندی به منظور پولشویی استفاده شود.

• شرکت‌های پوسته‌ای می‌توانند در پنهان کردن صاحب جرم نیز مؤثر باشند. غالباً از افراد داوطلب به عنوان مالکان، مدیران، کارمندان و سهامداران این‌گونه شرکت‌ها استفاده می‌شود.

روش‌های مبتنی بر معامله

پولشویی مبتنی بر معامله فرایندی برای پنهان کردن درآمدهای مجرمانه و انتقال آنها با استفاده از معاملات تجاری جهت مشروعیت بخشیدن به منشأ غیرقانونی آنها است. در واقع این روش از طریق ارائه نادرست قیمت، کمیت و کیفیت کالاهای وارداتی و صادراتی انجام می‌شود. در بسیاری از موارد نیز این کار شامل سوء استفاده از نظام مالی از طریق معاملات جعلی از جمله ابزارهای انتقال پول است. روش‌های اصلی پولشویی مبتنی بر معامله عبارتند از:

• بیش‌اظهاری یا کم‌اظهاری در صورتحساب کالاها و خدمات

• صورتحساب چندگانه در کالاها و خدمات

• بیش‌اظهاری یا کم‌اظهاری در محموله‌های کالاها و خدمات

• توصیف نادرست کالاها و خدمات

لازم به ذکر است لزوماً همه این روش‌ها در همه کشورها استفاده نمی‌شوند.

تبدیل وجه نقد به ابزارهای پولی

پس از آنکه جایگذاری در داخل سیستم مالی از طریق یک بانک یا مؤسسه مالی با موفقیت انجام شود، می‌توان درآمدهای حاصل را به ابزارهای پولی همانند پذیره‌های بانکی یا حواله‌های پولی تبدیل کرد.

خرید دارایی‌های گرانبها به صورت نقدی و فروش آنها

دارایی‌های خریداری‌شده با استفاده از وجوه غیرقانونی را می‌توان داخل کشور یا خارج از کشور به فروش رساند تا از این طریق، ردیابی و توقیف آنها دشوار باشد.

جستارهای وابسته

• جرایم بخش مالی

• تأمین مالی تروریسم

• اف‌ای‌تی‌اف

• پولشویی

• جایگذاری در پولشویی

• یکپارچه‌سازی در پولشویی

پانویس/ پاورقی

منابع

• https://www.cbi.ir/page/8086.aspx
• Boorman, J., & Ingves, S. (2001). Financial system abuse, financial crime and money laundering-background paper. Washington, IMF.
• Cox, D. (2014). Handbook of anti-money laundering. John Wiley & Sons.
• Irwin, A. S. M., Choo, K. K. R., & Liu, L. (2012). An analysis of money laundering and terrorism financing typologies. Journal of Money Laundering Control.
• Masciandaro, D., Takats, E., & Unger, B. (2007). Black finance: the economics of money laundering. Edward Elgar Publishing.

پیوند به بیرون

الگوهای ناوبری

رده