نوشتار_محتوا
۳ سال، ۵۸ روز، ۱۴ ساعت و ۴۶ دقیقه - Wikibadmin

نوشتار محتوا:پول دیجیتال بانک مرکزی (CBDC): تفاوت بین نسخه‌ها
 
(۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
  <div id="DiagramDivBase" data-chartdimaid="2181" style="display:none;border: solid 1px black; width:100%; height:600px"></div>
+
  <div id="DiagramDivBase" data-chartdimaid="2178" style="display:none;border: solid 1px black; width:100%; height:600px"></div>
−
'''مفهوم:''' پول دیجیتال بانک مرکزی
+
'''مفهوم:'''
  
−
'''والد:''' رمز ارز        
+
'''والد:'''         
  
−
'''بعد:''' مالکیت
+
'''بعد:'''  
  
−
'''فرزند:''' رمز ارز پرداخت کلان بانکی، رمز ارز پرداخت کلان بانکی
+
'''فرزند:'''
 
----
 
----
−
{{عنوان|title=لید|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}'''ارز دیجیتال [https://www.cbi.ir/ بانک مرکزی] (CBDC) رمزارزی است که توسط بانک مرکزی یک کشور ایجاد می‌شود و می‌توان آن را شکل دیجیتال پول فیات نامید. CBDC یک ابزار دیجیتال با امنیت بالاست. مانند اسکناس یک وسیله پرداخت، یک واحد حساب و یک انباره ارزش است و هر واحد از آن برای جلوگیری از جعل به طور جداگانه قابل‌شناسایی است. ارزهای دیجیتال بانک مرکزی واکنشی در برابر محبوبیت روزافزون رمزارزهایی نظیر بیت‌کوین هستند که در محدوده‌ نظارت نهادهای ناظر قرار نمی‌گیرند. در نتیجه بانک‌های مرکزی در تلاش هستند تا با توسعه CBDCها از رمزارزها، به لحاظ راحتی و امنیت، پیشی بگیرند و این ویژگی‌ها را با ویژگی‌های قدیمی و کارآمد سیستم بانکی تلفیق کنند.'''{{عنوان|title=تعریف به حد|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}ارز دیجیتال بانک مرکزی از رمزارزهای عمومی و رمزارزهای خصوصی متفاوت است. {{عنوان|title=وجوه افتراق یا شقوق مختلف|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}نقطه اصلی تمایز ارز دیجیتال بانک مرکزی با رمزارزهای عمومی و خصوصی این است که این نوع ارز توسط بانک مرکزی یک دولت صادر شده و نماینده دیجیتال پول رسمی یک کشور است. از این رو با رمزارزهای عمومی و خصوصی که هیچ پشتوانه دولتی ندارند، تفاوت دارد. همچنین ارز دیجیتال بانک مرکزی بر خلاف رمزارزهای عمومی و خصوصی کاملاً متمرکز و تحت نظارت بانک مرکزی یک کشور است. {{عنوان|title=فهرست مطالب|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}
+
{{عنوان|title=لید|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}پول دیجیتال بانک مرکزی شکل دیجیتالی از پول است که توسط بانک مرکزی منتشر شده و همانند پول قانونی و رایج کشور به خدمت گرفته می‌شود. اما این پول با انواع دیگر پول‌ها که توسط بانک مرکزی (شامل موجودی نقد و ذخایر) منتشر می‌شود متفاوت است. پول دیجیتال بانک مرکزی قابل استفاده در پرداخت‌های خرد بوده و به طور گسترده در دسترس قرار می‌گیرد. پول دیجیتال بانک مرکزی ممکن است مبتنی بر حساب یا توکن باشند. تراکنش‌های پول دیجیتال بانک مرکزی مبتنی بر حساب، شبیه به نقل و انتقالات رایج بین سپرده گذاران بانک‌های تجاری بوده،‌ با این تفاوت که حساب‌های آنها نزد بانک مرکزی نگه داشته می‌شوند. تراکنش‌های پول دیجیتال بانک مرکزی مبتنی بر توکن، گام‌های بزرگتری در مقایسه با تبادل پول نقد بین افراد خواهد برداشت و شرایط بهتری در مبادلات با امکان عدم ملاقات حضوری فراهم می‌کند. بانک‌های مرکزی به دو دلیل اصلی به پول دیجیتال بانک مرکزی توجه دارند: کاهش بکارگیری وجه نقد در اقتصادهای پیشرفته و شمولی مالی در بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه. پول دیجیتال بانک مرکزی مزایایی از جمله تقویت سیستم پرداخت و کاهش برخی هزینه‌ها و ریسک‌ها در سیستم پرداخت را دارد و حتی می‌تواند به تشویق شمول مالی نیز کمک نماید. با این حال تقاضا برای این پول‌ها بستگی به میزان جذابیت شکل‌های مختلف این پول‌های جایگزین دارد. پول دیجیتال بانک مرکزی با ریسک‌های عملیاتی برخواسته از انحرافات و حملات سایبری نیز همراه می‌باشد. در مجموع، نتیجه گیری قطعی و محکم در بیان منافع خالص پول دیجیتال بانک مرکزی، بسیار زود است. بانک‌های مرکزی باید شرایط کشور خود را در نظر گرفته و به ریسک‌ها و شایستگی‌های مربوطه از محل روش‌های جایگزین توجه دقیق نمایند. تحلیل‌های بیشتر در امکان سنجی این فن‌آوری و هزینه‌های عملیاتی در این زمینه مورد نیاز است.{{عنوان|title=تعریف به حد|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}پول دیجیتال بانک مرکزی از انواع پول الکترونیک محسوب می‌شود. در تقسیم بندی پول‌های الکترونیک، پول دیجیتال بانک مرکزی در سطح ذخایر بانک مرکزی و سپرده‌های بانکی که به صورت الکترونیکی هستند، قرار می‌گیرد. انواع اصلی پول دیجیتال بانک مرکزی شامل عمده پول دیجیتال بانک مرکزی و خرده پول دیجیتال بانک مرکزی می‌باشد. هر کدام از این اشکال دارای خصوصیات و کاربرد‌های متفاوتی می‌باشند.{{عنوان|title=وجوه افتراق یا شقوق مختلف|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}پول دیجیتال بانک مرکزی از زیر مجموعه‌های پول الکترونیک می‌باشد ولی با دیگر انواع آن که شامل سپرده‌های بانکی و ذخایر بانک مرکزی می‌باشد از لحاظ نوع کاربری، سطح و چگونگی دسترسی متفاوت می‌باشد. پول دیجیتال بانک مرکزی خود دارای اشکال متفاوت است. یکی از  انواع آن در سطح گسترده در عملیات‌های خرده فروشی برای عموم مردم در دسترس می‌باشد. نوع دیگر آن برای مبادلات عمده و در سطح بین بانکی در دسترس می‌باشد. {{عنوان|title=فهرست مطالب|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}
  
−
===تاریخچه===
+
=== پول دیجیتال بانک مرکزی چیست؟ ===
−
با گذشت سال‌ها، مراجع رگولاتوری بانکداری سنتی در سراسر جهان تلاش کرده‌اند که بر رشد فزاینده رمزارزهای محبوبی مانند بیت‌کوین و اتریوم که بر روی شبکه بلاکچین عمل می‌کنند، کنترل داشته باشند. ارزهای مجازی به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و فارغ از مقررات خود، محبوبیت زیادی به دست آورده‌اند و برای سیستم بانکداری سنتی کنونی که تحت نظارت و کنترل مقام رگولاتوری یک کشور (مانند یک بانک مرکزی) عمل می‌کنند، تبدیل به یک تهدید شده‌اند. هیچ شفافیتی و تضمینی در مورد ارزش ارزهای رمزنگاری شده وجود ندارد. به علاوه، ایجاد رمزارزهای جدید نگرانی‌هایی را در مورد احتمال کلاه‌برداری‌، سرقت‌ و هک‌های گسترده را بالا برده است. به جهت ناتوانی در کنترل رشد و تأثیر چنین رمزارزهایی، بسیاری از بانک‌های مرکزی پیشرو در سراسر جهان در حال کار یا در فکر راه‌اندازی نسخه‌های رمزارز مختص خود هستند. این رمزارزهای رگوله شده، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (Central bank digital currency) نامیده می‌شوند و توسط مراجع مالی یا بانک‌های مرکزی یک کشور به خصوص به کار گرفته خواهند شد. CBDC که ارزهای فیات دیجیتال  یا پول پایه دیجیتال  نیز نامیده می‌شود، به عنوان نماینده‌ای برای ارز فیات یک کشور عمل خواهد کرد و توسط میزان قابل قبولی از ذخایر پولی مانند طلا یا فارکس پشتیبانی می‌شود.
+
پول دیجیتال بانک مرکزی شکل جدیدی از پول است که به طور دیجیتالی توسط بانک مرکزی منتشر شده و به دنبال پول قانونی و رایج کشور به خدمت گرفته می‌شود. اما این پول با انواع دیگر پول‌ها که توسط بانک مرکزی (شامل موجودی نقد و ذخایر) منتشر می‌شود متفاوت است. پول دیجیتال بانک مرکزی قابل استفاده در پرداخت‌های خرد بوده و به طور گسترده در دسترس قرار می‌گیرد. در مقابل، ذخایر فعلی موجود در بانک مرکزی تنها برای موسسات منتخب در دسترس بوده و اکثرا شامل بانک‌هایی می‌شود که حساب‌هایی نزد بانک مرکزی دارند. به طور واضح، پول دیجیتال بانک مرکزی تمایلی برای داشتن شکل فیزیکی از پول مانند موجودی نقد رایج، ندارد. اما به عنوان پول به طور گسترده در اختیار افراد مقیم کشور قرار می‌گیرد و به طور بالقوه این امکان را دارد که به افراد و سازمان‌ها در خارج از کشور نیز دسترسی داده شود. پول دیجیتال بانک مرکزی به سادگی قابل استفاده در مبادلات بین شخص با شخص، شخص با کسب و کار، و کسب و کار با کسب و کار بوده و خود به عنوان پیشرفتی قابل ملاحظه در جایگزینی استفاده از پول نقد به حساب می‌آید. در مقابل، ذخایر فعلی بانک مرکزی تنها پرداخت‌های عمده بین بانکی را تسویه می‌کنند.
  
−
بانک مرکزی انگلستان در حوزه CBDC پیشگام بود. پس از آن، بانک‌های مرکزی دیگر کشورها، مانند بانک مرکزی خلق چین، بانک مرکزی کانادا و بانک‌های مرکزی اروگوئه، تایلند، ونزوئلا، سوئد و سنگاپور در حال بررسی امکان ایجاد و معرفی یک ارز دیجیتال صادره از بانک مرکزی خود هستند.
+
=== انواع پول دیجیتال بانک مرکزی ===
 +
انواع پول دیجیتال بانک مرکزی ممکن است مبتنی بر حساب یا توکن باشند. پول دیجیتال مبتنی بر حساب به انتقال مطالبات بر روی حساب‌ مربوط بوده و پول دیجیتال مبتنی بر توکن بین کیف‌های پول جابجا می‌شود.
  
−
===ویژگی‌های طراحی ارز دیجیتال بانک مرکزی===
+
پول دیجیتال بانک مرکزی مبتنی بر حساب: تراکنش‌های پول دیجیتال بانک مرکزی مبتنی بر حساب، شبیه به نقل و انتقالات رایج بین سپرده گذاران بانک‌های تجاری بوده،‌ با این تفاوت که حساب‌های آنها نزد بانک مرکزی نگه داشته می‌شوند. پرداخت کننده در حساب خود نزد بانک مرکزی وارد شده - به عنوان مثال از طریق صفحه اینترنتی یا برنامه کاربردی که بر روی ابزارهای موبایلی نصب می‌شوند- و درخواست انتقال وجه را به حساب دریافت کننده که این نیز حسابی در بانک مرکزی است، انتقال می‌دهد (نمودار 1). بانک مرکزی تسویه را از طریق دفاتر حساب بین بانکی بروزرسانی می‌کند اما این کار بعد از تایید قدرت پرداخت کننده برای استفاده از حساب، وجوه نقد کافی و احراز هویت دریافت کننده صورت می‌گیرد. بنابراین تبادل اطلاعات مهم می‌باشد.
−
یک ارز دیجیتال بانک مرکزی اگر بخواهد به‌عنوان یک ابزار پرداخت و یک ذخیره ارزش به کار گرفته شود، باید ویژگی‌های طراحی زیر را داشته باشند. مهم‌ترین قابلیت‌های طراحی CBDC که تا به امروز شناسایی شده در زیر ذکر شده است.  
 
  
−
'''در دسترس بودن:''' در حال حاضر، دسترسی به پول دیجیتال بانک مرکزی محدود به ساعات کاری بانک مرکزی است که به‌طور سنتی کم‌تر از ۲۴ ساعت در روز و معمولاً پنج روز در هفته است. CBDCها می‌توانند ۲۴ ساعت در روز و هفت روز در هفته یا فقط در زمان‌های معین (مانند ساعات کاری سیستم‌های پرداخت بزرگ) در دسترس باشند. CBDC می‌تواند به‌طور دائمی یا برای یک مدت محدود (به‌عنوان مثال می‌تواند به‌طور روزانه ایجاد، صادر و بازخرید شود) در دسترس باشد.  
+
پول دیجیتال بانک مرکزی مبتنی بر توکن: انتقال پول دیجیتال بانک مرکزی مبتنی بر توکن، گام‌های بزرگتری در مقایسه با تبادل پول نقد بین افراد خواهد برداشت و شرایط بهتری در مبادلات با امکان عدم ملاقات حضوری فراهم می‌کند. برخلاف وجه نقد – مثال اولیه از شکل سنتی پول مبتنی بر توکن- توکن‌های پول دیجیتال بانک مرکزی دارای مکانیزم بسیار پیچیده بوده تا از جعل شدن آن توسط طرف‌های مبادلات جلوگیری شود. تسویه تراکنش‌های پول دیجیتال مبتنی بر توکن نیازمند تایید اعتبار بیرونی توکن‌ها می‌باشد. در نتیجه، شاید این تراکنش‌ها همانند وجه نقد، بی‌نام نباشند. حد و نوع بی‌نامی توکن‌ها به این مساله بستگی دارد که آیا انواع کیف‌ پول مورد استفاده و اطلاعات تراکنش‌ها ثبت می‌شوند یا خیر.
  
−
'''گمنامی:''' CBDC بر پایه توکن می‌تواند طوری طراحی شود که میزان مختلفی از گمنامی را به روشی مشابه با توکن‌های دیجیتالی خصوصی، ارائه دهد. حریم خصوصی، میزان گمنامی برای بانک مرکزی و نگرانی‌های مرتبط درباره پول‌شویی، تأمین مالی تروریسم، یک موضوع کلیدی برای جامعه است.  
+
تایید اعتبار توکن‌ها و تسویه آنها بسته به فن‌آوری که مورد استفاده قرار می‌گیرد، ممکن است متمرکز یا غیرمتمرکز باشد.
 +
[[پرونده:-2CBDC.jpg|وسط|بی‌قاب|836x836پیکسل]]
  
−
'''مکانیسم انتقال:''' انتقال پول نقد به‌صورت همتا به همتا صورت می‌گیرد، در حالی که سپرده‌های بانک مرکزی، از طریق بانک مرکزی که به‌عنوان یک واسطه عمل می‌کند، انتقال می‌یابند. CBDC ممکن است هم به‌صورت همتا به همتا و هم از طریق واسطه‌ای که می‌تواند بانک مرکزی، یک بانک تجاری یا یک عامل شخص ثالث باشد، انتقال یابد.  
+
=== آیا پول دیجیتال بانک مرکزی مزایایی با خود به همراه دارد؟  ===
 +
از دیدگاه تقاضا، آیا این پول نیاز‌های کاربر نهایی را در مقایسه با سایر شکل‌های پول برآورده می‌کند؟ و از دیدگاه عرضه، آیا انتشار پول دیجیتال بانک مرکزی به بانک‌های مرکزی امکان تامین اهداف سیاستی بخش عمومی شامل شمول مالی، کارایی عملیاتی، ثبات مالی، اثربخشی سیاست پولی و یکپارچگی مالی را می‌دهد؟ به طور خلاصه، آیا پول دیجیتال بانک مرکزی با توجه به گزینه‌های موجود و به سرعت در حال تحول، یک شکل مطلوبی از پول است؟ اگرچه به کارگیری آن در بعضی شرایط ‌قابل پذیرش‌تر از سایر موارد به نظر می‌رسد، اما تصمیم نهایی نیاز به ارزیابی دقیق شرایط خاص هر کشور، از جمله بررسی امکان سنجی و هزینه‌های فناوری دارد.
  
−
'''پرداخت بهره''': همانند سایر اشکال بدهی‌های بانک مرکزی دیجیتال، به لحاظ فنی پرداخت بهره (چه مثبت و چه منفی) بر پایه CBDCهای مبتنی بر توکن یا حساب  امکان‌پذیر است. نرخ بهره CBDC می‌تواند به‌صورت برابری با نرخ سیاست‌های موجود یا در سطوح متفاوتی در هنگام افزایش یا کاهش تقاضا برای CBDC تنظیم شود. هم حساب‌های دارای بهره و هم حساب‌هایی که بهره به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد، می‌توانند در تراکنش‌های پرداخت خرد و عمده مورد استفاده قرار گیرند. پرداخت بهره (مثبت) احتمالاً جذابیت ابزاری که قرار است به‌صورت یک ذخیره ارزش خدمت کند را افزایش می‌دهد.  
+
پول دیجیتال بانک مرکزی می‌تواند مزایای فعلی سیستم پرداخت را تقویت کرده و برخی هزینه‌ها و ریسک‌ها در سیستم پرداخت را کاهش ‌دهد و حتی می‌تواند به تشویق شمول مالی نیز کمک نماید. با این حال تقاضا برای این پول‌ها بالا نخواهد بود و همه بستگی به میزان جذابیت شکل‌های مختلف این پول‌های جایگزین دارد. به علاوه، در صورتی این اقدام عملی است که سایر راه حل‌های پرداخت در راستای کمک به بانک مرکزی به طور کامل به اهداف خود در ارتباط با پول دست پیدا کنند. پول دیجیتال بانک مرکزی با ریسک‌های عملیاتی برخواسته از انحرافات و حملات سایبری نیز همراه می‌باشد. در مجموع، نتیجه گیری قطعی و محکم در بیان منافع خالص پول دیجیتال بانک مرکزی، بسیار زود است. بانک‌های مرکزی باید شرایط کشور خود را در نظر گرفته و به ریسک‌ها و شایستگی‌های مربوطه از محل روش‌های جایگزین توجه دقیق نمایند. تحلیل‌های بیشتر از امکان پذیر بودن فن‌آوری و هزینه‌های عملیاتی در این زمینه مورد نیاز است.
  
−
'''محدودیت‌ها و سقف‌ها:''' اشکال مختلف محدودیت‌ها یا سقف‌های کمی در مورد استفاده یا نگهداری از CBDC اغلب به‌عنوان راهی برای کنترل پیامدهای بالقوه نامطلوب و یا به‌عنوان روشی جهت هدایت کارکرد آن در یک مسیر معین نام برده می‌شوند. به‌عنوان مثال، محدودیت‌ها یا سقف‌های تعیین شده می‌توانند یک CBDC را برای پرداخت‌های عمده و نه خرد، کم‌‎بازده سازند. در حال حاضر، این چنین محدودیت‌ها یا سقف‌هایی در مورد نگهداری/ استفاده در سیستم‌های مبتنی بر حساب ناشناس به راحتی قابل مشاهده است.
+
=== تحقیقات و تجربیات بانک مرکزی ===
 +
بانک‌های مرکزی متعددی در هر دو بازار پیشرفته و نوظهور و در اقتصادهای در حال توسعه، به مزیت‌ها و معایب انتشار پول دیجیتال بانک مرکزی توجه دارند. جدول 1 به طور خلاصه قلمرو حقوقی که در آن بانک‌های مرکزی به طور فعال به دنبال کشف پول دیجیتال برای خرده فروشی که مطابق با اطلاعات در دسترس عموم مردم هستند را نشان می‌دهد.  
  
−
===انواع ارز دیجیتال بانک مرکزی===
+
بانک‌های مرکزی به دو دلیل اصلی به پول دیجیتال بانک مرکزی توجه دارند: کاهش بکارگیری وجه نقد در اقتصادهای پیشرفته و شمولی مالی در بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه. این اهداف و سایر اهدافی که توسط بانک‌های مرکزی ذکر می‌شوند در جدول 2 به طور خلاصه بیان شده‌اند. هیچ یک از بانک‌های مرکزی حفظ درآمد حاصل از چاپ پول یا اثربخشی سیاست پولی در سطح پایین صفر را به عنوان پایه منطقی پذیرش پول دیجیتال در نظر نمی‌گیرند. به نظر می‌رسد منطق اصلی برای اقتصادهای پیشرفته به گونه‌ای است که با رشد شکل‌های خصوصی پول (ریسک عملیاتی و انحرافات انحصاری) و کاهش هزینه‌های مرتبط با مدیریت وجه نقد (کارایی هزینه) مقابله می‌شود.
−
CBDC  به طور کلی در دو نوع اصلی عمده‌فروشی و مقصود عام معرفی شده‌اند. اگرچه بر اساس ویژگی‌های طراحی ارز دیجیتال بانک مرکزی تعداد زیادی از این نوع ارزها می‌توانند وجود داشته باشند، اما این دو نوع اصلی در بیشتر تحلیل‌ها مورد توجه قرار گرفته است. CBDC عمده‌فروشی با استفاده از فناوری دفتر کل توزیع‌شده، دسترسی را به گروه از پیش تعریف‌شده‌ای از کاربران محدود می‌کند. سامانه‌های تسویه تراکنش‌های مالی می‌توانند از این نوع از ارزهای دیجیتال بانک مرکزی بهره ببرند و همچنین به‌کارگیری آن‌ها به‌ طور بالقوه باعث بهبود کارایی و مدیریت ریسک در تسویه در بین سیستم‌های پرداخت بین‌بانکی شود.، با این ‌حال آزمایش‌های اولیه هنوز مزایای قابل‌توجهی برای آن‌ها نسبت به سیستم‌های فعلی نشان نداده است. باید توجه کرد که این فناوری هنوز نیازمند آزمون‌های بیشتری است تا بتوان در مورد آن اطمینان پیدا کرد. CBDC مقصود عام به گستردگی در دسترس همگان است اما لزوماً محدود به پرداخت‌های خرده‌فروشی نیست و می‌تواند به‌ طور گسترده در سراسر جهان از جمله برای معاملات غیرقانونی مورد استفاده قرار گیرد. CBDC مقصود عام می‌تواند با سپرده‌های تضمینی بانکی رقابت کند و پیامدهایی برای قیمت‌گذاری و ترکیب تأمین وجه بانک داشته باشد.  
 
  
−
===عوامل انگیزشی ایجاد ارز دیجیتال توسط بانک مرکزی===
+
{| class="wikitable"
 +
|+جدول 2-پایه منطقی برای کشف پول دیجیتال بانک مرکزی از طریق اطلاعات در دسترسس عموم مردم
 +
!
 +
!کاربرد کاهنده پول نقد
 +
!
 +
!
 +
!
 +
!
 +
|-
 +
|
 +
|انحرافات انحصاری
 +
|ریسک های عملیاتی
 +
|کارایی هزینه
 +
|شمول مالی
 +
|سایر
 +
|-
 +
|باهاماس
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|*
 +
|مقابله با ریسک  زدایی
 +
|-
 +
|کانادا
 +
|*
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|-
 +
|چین
 +
|*
 +
|*
 +
|*
 +
|*
 +
|
 +
|-
 +
|سی. بی. سی. اسCBCS
 +
|
 +
|*
 +
|*
 +
|*
 +
|
 +
|-
 +
|ای. سی .سی. بی.ECCB
 +
|
 +
|*
 +
|*
 +
|*
 +
|
 +
|-
 +
|اکوادور
 +
|
 +
|
 +
|*
 +
|
 +
|
 +
|-
 +
|نروژ
 +
|*
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|-
 +
|سنگال
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|*
 +
|
 +
|-
 +
|سوئد
 +
|*
 +
|*
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|-
 +
|تونس
 +
|
 +
|
 +
|
 +
|*
 +
|
 +
|-
 +
|تونس
 +
|
 +
|
 +
|*
 +
|*
 +
|
 +
|-
 +
| colspan="6" |سیاست پولی به عنوان پایه منطقی برای صدور پول دیجیتال توسط هر یک از بانک‌های مرکزی نظرسنجی شده در دنیا، در نظر گرفته نمی‌شود. ممکن نبود که به این منطق‌های مبتنی بر اطلاعات در دسترس عموم مردم برای کشورهایی نظیر استرالیا، بحرین، دانمارک، اتحادیه اروپا، هنگ کنگ، هندوستان اندونزی، جامائیکا، کره جنوبی و سوئیس، اطمینان و تکیه کنند.
 +
|-
 +
| colspan="6" |منبع: بانک‌های مرکزی یا منابع خبری جدید (به صورت italic نمایش داده شد) در جدول 1 به صورت پیوند برجسته نشان داده شد. اطلاعات از طریق کانال‌های رسمی اصلاح نشدند.
 +
نکته: منظور از CBCS بانک مرکزی کوراکائو و سینت مارتین و ECCB بانک مرکزی کارائیب شرقی است.
 +
|}
  
−
*علاقه به امتحان فناوری‌های جدید، با هدف افزایش کارایی و ایجاد رقابت در روش ارائه خدمات، به ویژه در حوزه پرداخت.
+
=== پول دیجیتال یانک مرکزی ترکیبی ===
 +
اجازه به عرضه‌ کنندگان پول الکترونیک برای نگهداری ذخایر بانک مرکزی، تصمیم سیاستی مهمی همراه با ریسک‌ها و مزایای متنوع بوده و حتی با نتایج دور از دسترس نظیر ایجاد زمینه برای نوآوری، قابلیت مبادله دارایی‌های مبتنی بر بلاک‌چین و تسهیل پرداخت‌های برون مرزی همراه می‌باشد، موضوعی است که در مطالعه آدریان (2019) به آن اشاره شده است.
  
−
*فرصتی برای گسترش دسترسی و شمول مالی از طریق به‌کارگیری فناوری‌های نوین در اقتصادهای نوظهور؛
+
نتیجه بدیهی‌تر در این زمینه عبارت است از خلق پول دیجیتال بانک مرکزی! در نهایت، اگر عرضه کنندگان پول الکترونیک قادر به نگهداری و مبادله با استفاده از ذخایر بانک مرکزی باشند، و اگر در زمان ورشکستگی عرضه کنندگان پول الکترونیک، این ذخایر در مقابل سایر بستانکاران حفظ شوند و اگر پول الکترونیک برای این ذخایر به صورت یک به یک منتشر شود، آنگاه دارندگان پول الکترونیک نیز به طور اساسی مبادلاتی را با بدهی یا موجودی بانک مرکزی انجام می‌دهند و از ذخایر بانک مرکزی نگهداری می‌کنند. (نمودار 6)
 +
[[پرونده:CBDC-3.jpg|وسط|بی‌قاب|696x696پیکسل]]
  
−
*پتانسیل کاهش هزینه مدیریت پول نقد، به‌خصوص در اقتصادهای نوظهور؛ (که در حدود ٪۱/۵ تولید ناخالص داخلی در سراسر جهان تخمین زده می‌شود)
+
مایه خوش شانسی است! این موضوع پایه و اساس پول دیجیتال بانک مرکزی است اما این پول نسخه تمام عیاری نیست که سیاست گذاران همواره درباره آن بحث می‌کردند. در این نسخه، بانک‌های مرکزی کاربر اصلی پول دیجیتال بانک مرکزی و مسئول بسیاری از گام‌های ذیل هستند: عملیات شناسایی مشتریان، بررسی و عرضه کیف پول، توسعه یا انتخاب فن‌آوری بنیادین، ارائه پلتفرم تسویه، مدیریت داده و اطلاعات مشتری، پایش تراکنش‌ها، و تعامل جهت رسیدگی به درخواست مشتری و ملاحظه شکایات و سوالات مشتریان. هریک از این موارد ریسک ایرادات فنی و حملات سایبری را افزایش داده، هرینه‌های عمده‌ای را در برگرفته و شهرت بانک مرکزی را نیز در معرض ریسک قرار می‌دهد.
  
−
*پتانسیل رسمی‌سازی اقتصاد سایه، یا جلوگیری از فرار مالیاتی و سایر جرائم مالی در اقتصادهای نوظهور
+
رویکرد متفاوت پیشنهاد شده مربوط به مشارکت بخش عمومی و خصوصی بوده که طی آن پول دیجیتال ترکیبی بانک مرکزی ایجاد می‌شود. به طوری که بانک مرکزی صرفاً خدمات مربوط به تسویه حساب را به عرضه کنندگان پول الکترونیک که شامل دسترسی به ذخایر بانک مرکزی است را ارائه می‌دهد. تمامی کارکردهای دیگر در بردارنده مسئولیت عرضه کنندگان پول الکترونیک و تحت مقررات موجود خواهد بود. البته با این فرض که عموم مردم مسئولیت محدود بانک مرکزی را درک می‌کنند و در مجموع پول دیجیتال ترکیبی جدید را محصول تحت برند بانک مرکزی تلقی نمی‌کنند. در غیر این صورت ریسک شهرت برای بانک مرکزی بازگشته و آن را تهدید می‌کند. حتی با وجود دسترسی بانک‌های تجاری به ذخایر بانک مرکزی، مشکلات امروزه بانک‌های تجاری نظیر تقلب یا ایرادات فنی مربوط به کارت بدهی بر عهده بانک مرکزی نمی‌باشد.
  
−
*پتانسیل ایجاد ثبات مالی با ارائه گزینه‌های جایگزین و بدون ریسک برای سپرده‌های بانکی تجاری
+
=== آیا مکانیزم انتقال سیاست پولی موثر واقع می‌شود؟ ===
 +
پول دیجیتال بانک مرکزی احتمالا تاثیر عمده‌ای بر مکانیزم انتقال سیاست پولی ندارد. اگر چه عملیات مذکور ممکن است نیاز به سازگاری با سیستم فعلی را داشته باشد. مکانیزم انتقال در صورتی تقویت می‌شود که پول دیجیتال بانک مرکزی شمول مالی بیشتری را ایجاد کند. پول دیجیتال بانک مرکزی با بهره، محدوده موثر پایین‌تر بر روی سیاست نرخ بهره را حذف می‌کند اما در کل قیودی را بر استفاده از وجه نقد اعمال خواهد کرد.
  
−
*پتانسیل تقویت سرعت، کارایی و کنترل مکانیسم‌های انتقال سیاست پولی؛
+
{{عنوان|title=جستارهای وابسته|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}
  
−
===چالش‌های بانک مرکزی در ایجاد CBDC===
+
* پول الکترونیک
  
−
*حذف کامل پول نقد با توجه به دلایل مختلف سیاسی و اجتماعی بسیار بعید به نظر می‌رسد که امکان‌پذیر باشد. با توجه به این موضوع، بانک‌های مرکزی باید اهمیت CBDC را به‌عنوان یک سیستم مکمل که پرداخت‌های آفلاین (پرداخت با سکه و اسکناس) را نیز امکان‌پذیر می‌کند را مدنظر قرار دهند.
+
* بلاک‌چین
  
−
*یک سیستم CBDC نیاز بسیاری به ارتباطات از راه دور، سیستم نرم‌افزاری، راهکارهای احراز هویت، امنیت سایبری، مدیریت کاهش ریسک عملیاتی و دیگر قابلیت‌های تخصصی دارد. مدیریت مناسب این فاکتورها نمایانگر هزینه‌هایی است که بانک مرکزی باید به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم متحمل شود.
+
* پول دیجیتال بانک مرکزی در سطح خرده فروشی
  
−
*ابزارهای فناورانه برای صدور و انتقال CBDC (به‌عنوان مثال کیف پول دیجیتال و فناوری توزیع)  باید برای بانک مرکزی و عموم مردم و سایر طرف‌های ذی‌ربط از جمله بانک‌های تجاری و اشخاص ثالث قابل‌قبول و قابل‌پذیرش باشند. بانک‌های مرکزی ممکن است برون‌سپاری در هرگونه پردازش اطلاعات مرتبط، کارکردهای شناسایی و کنترل مشتری که می‌توانند نقش جدیدی در یک مقیاس بزرگ‌تر ایفا کنند، را مورد ملاحظه قرار دهند، تا کمبود احتمالی تجربه یا احتمال درگیری با کاربران، واسطه‌ها و دیگر اشخاص درگیر در سیستم CBDC را کاهش دهند.
+
* پول دیجیتال
  
−
*گروه‌های خاصی در جامعه، به‌عنوان مثال گروه‌هایی که سطح سواد مالی پایین‌تری دارند، یا افراد آسیب‌پذیر ممکن است در استفاده از راهکارهای دیجیتال با چالش مواجه شوند چون آن‌ها توانایی خرید گوشی‌های هوشمند و همچنین سواد فنی کافی جهت استفاده مناسب از آن‌ها را ندارند. بانک‌های مرکزی باید این اطمینان حاصل کنند که عموم افراد آمادگی لازم جهت استفاده از اشکال دیجیتال پول نقد را دارند.
 
−
 
−
*در مواردی که بانک‌های مرکزی تصمیم به تمرکز بر روی اغلب یا تمام جنبه‌های تراکنشی را دارند، ریسک‌های عملیاتی تشدید می‌شوند و این موضوع ممکن است به «تک نقطه شکست» کل یک سیستم اقتصادی تبدیل شود. بانک‌های مرکزی باید آماده مواجه با سناریوهای چالش‌برانگیز مرتبط با جنبه‌های فنی و تکنولوژیکی یک سیستم CBDC با اتخاذ راهکارهای مناسب ارتباطی و به کارگیری استراتژی‌های صحیح باشند. برای مثال عرضه گسترده پول نقد فیزیکی به‌صورت فوری در موارد اضطراری (فجایع طبیعی، حملات سایبری بزرگ و غیره) یکی از مواردی است که بانک‌های مرکزی باید آن را در نظر بگیرند.
 
−
 
−
*پیچیدگی و عدم اطمینان در رابطه با معرفی یک CBDC ممکن است ریسک‌های قانونی و اعتباری را برای بانک‌های مرکزی به همراه داشته باشد. به‌عنوان مثال، بانک‌های مرکزی می‌توانند جهت ارائه داده‌های کاربران CBDC به مراجع مالیاتی و سایرین (به‌عنوان مثال برای امور قضایی) فراخوانده شوند. به علاوه، بانک‌های مرکزی باید مسائل مرتبط با حفظ حریم خصوصی و گمنامی را مدیریت کنند.
 
−
 
−
===مواضع کشورهای مختلف نسبت به صدور ارز دیجیتال بانک مرکزی===
 
−
مقالات گسترده منتشر شده در سال ۲۰۱۸ منعکس‌کننده تلاش‌های گسترده جهانی در ارزیابی امکان‌سنجی CBDC ها با توجه به وسعت مدل‌ها و کاربردهاست. فقدان تعریف استاندارد و مشخصات یک CBDC  نشان می‌دهد که این موضوع در مراحل ابتدایی کشف فرصت‌ها و ارزیابی ریسک‌هاست.. جدول زیر واکنش‌های بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف جهان نسبت به موضوع صدور ارز دیجیتال بانک مرکزی را به‌طور مختصر بیان می‌کند.
 
−
[[پرونده:ارز دیجیتال.png|وسط|بندانگشتی|600x600پیکسل]]
 
−
 
−
===تأثیر CDBC بر سیاست‌های پولی بانک مرکزی===
 
−
اجرای سیاست‌های پولی غیرمتعارف در سال‌های اخیر در اقتصادهای پیشرفته امکانی را به وجود آورده است که می‌توان پتانسیل CBDC را جهت تجهیز بانک‌های مرکزی به میزان مناسبی از تسهیلات پولی بدون متوسل شدن به اقداماتی با هدف اصلاح اندازه یا ترکیب ترازنامه‌ها، مورد ملاحظه قرار داد.
 
−
 
−
دارا بودن یک CBDC، در واقع، اقدامات سیاست پولی را سیستماتیک‌تر و شفاف‌تر می‌سازد، از این رو اثربخشی مکانیسم‌های انتقالی و در عین حال اعطای کنترل بیشتر بر روی شرایط مالی عمومی در اقتصاد به بانک مرکزی، و سپس بر روی مجموع تقاضاها را تسهیل می‌کند. با این وجود، تأثیر واقعی چنین ابزاری به شرایط موجود در یک بازار معین بستگی دارد (به‌عنوان مثال، میزان به هم‌پیوستگی بین سپرده‌ها و بازارهای وام‌دهی) در نتیجه پیشرفت‌های واقعی می‌توانند بسیار محدود شوند. یک CBDC هم‌چنین می‌تواند جهت حفاظت از درآمد حق انتشار اسکناس و سکه بانک مرکزی در مواجهه با کاهش استفاده از پول نقد در بعضی کشورها تحت شرایطی خاص کمک‌کننده باشد. 
 
−
 
−
===تأثیر CDBC بر پرداخت===
 
−
CBDC ممکن است این امکان را فراهم کند که پول‌های دیجیتالی را به‌عنوان یک جایگزین برای پول نقد و سپرده‌ها در بانک‌های تجاری در اختیار عموم مردم بگذارد، در نتیجه پرداخت‌ها و انتقالات می‌توانند به‌طور مستقیم با پول بدون ریسک بانک مرکزی و به‌صورت آنی صورت پذیرد. بر این اساس، این موضوع می‌تواند به تقویت تلاش‌ها در جهت گسترش شمول مالی، بهبود رقابت‌پذیری بازار و کارایی در حوزه پرداخت‌ کمک کند و تسویه سریع تراکنش‌های خرد را تضمین کند. این‌ پتانسیل‌های CBDC به‌طور خاص ملاحظات ویژه‌ای برای اقتصادهای نوظهور هستند. برای این که این موارد عملیاتی شود، CBDC باید نسبت به پول نقد و همچنین روش‌های پرداخت الکترونیکی تجاری جایگزین، هزینه‌های معقولی برای کاربر داشته باشد.    {{عنوان|title=جستارهای وابسته|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}
 
 
{{عنوان|title=پانویس/ پاورقی|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}
 
{{عنوان|title=پانویس/ پاورقی|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}
 
{{عنوان|title=منابع|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}<references />
 
{{عنوان|title=منابع|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}<references />
  
−
*<span dir="rtl" lang="en"><nowiki>https://www.investopedia.com/terms/c/central-bank-digital-currency-cbdc.asp</nowiki></span>
+
* <span lang="en" dir="rtl">Adrian, M. T., & Griffoli, M. T. M. (2019). The rise of digital money. International Monetary Fund.</span>
−
*<span dir="rtl" lang="en"><nowiki>https://www.bis.org/cpmi/publ/d174.pdf</nowiki></span>
+
* <span lang="en" dir="rtl">Griffoli, M. T. M., Peria, M. M. S. M., Agur, M. I., Ari, M. A., Kiff, M. J., Popescu, M. A., & Rochon, M. C. (2018). Casting Light on Central Bank Digital Currencies. International Monetary Fund.</span>
−
*<span dir="rtl" lang="en"><nowiki>https://www.bis.org/cpmi/publ/d174.pdf</nowiki></span>
+
* <span lang="en" dir="rtl">CPMI (2015) “Digital currencies”, <nowiki>https://www.bis.org/cpmi/publ/d137.pdf</nowiki>, 21p., November 2015.</span>
−
*<span dir="rtl" lang="en"><nowiki>https://www.cemla.org/fintech/docs/2019-06-KeyAspectsAroundBankDigitalCurrencies.pdf</nowiki></span>
+
* <span lang="en" dir="rtl">Europe Parliament (2018)Houben, R., & Snyers, A. Cryptocurrencies and blockchain: legal context and implications for financial crime, money laundering and tax evasion. URL: <nowiki>http://www</nowiki>. europarl. europa. eu.</span>
−
*<span dir="rtl" lang="en"><nowiki>https://www.cemla.org/fintech/docs/2019-06-KeyAspectsAroundBankDigitalCurrencies.pdf</nowiki></span>
 
−
*<span dir="rtl" lang="en"><nowiki>https://www.actuaries.org.uk/system/files/field/document/Understanding%20CBDCs%20Final%20-%20disc.pdf</nowiki></span>
 
−
*<span dir="rtl" lang="en"><nowiki>https://www.cemla.org/fintech/docs/2019-06-KeyAspectsAroundBankDigitalCurrencies.pdf</nowiki></span>
 
−
*<span dir="rtl" lang="en"><nowiki>https://www.cemla.org/fintech/docs/2019-06-KeyAspectsAroundBankDigitalCurrencies.pd</nowiki></span>
 
 
{{عنوان|title=پیوند به بیرون|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}
 
{{عنوان|title=پیوند به بیرون|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}
 
{{عنوان|title=الگوهای ناوبری|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}
 
{{عنوان|title=الگوهای ناوبری|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}
 
{{عنوان|title=رده|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}
 
{{عنوان|title=رده|image=WikiMabnaa-icom.png|style=right: -3px;padding-top:-10px;}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۸:۱۸

مفهوم:

والد:

بعد:

فرزند:

لید

پول دیجیتال بانک مرکزی شکل دیجیتالی از پول است که توسط بانک مرکزی منتشر شده و همانند پول قانونی و رایج کشور به خدمت گرفته می‌شود. اما این پول با انواع دیگر پول‌ها که توسط بانک مرکزی (شامل موجودی نقد و ذخایر) منتشر می‌شود متفاوت است. پول دیجیتال بانک مرکزی قابل استفاده در پرداخت‌های خرد بوده و به طور گسترده در دسترس قرار می‌گیرد. پول دیجیتال بانک مرکزی ممکن است مبتنی بر حساب یا توکن باشند. تراکنش‌های پول دیجیتال بانک مرکزی مبتنی بر حساب، شبیه به نقل و انتقالات رایج بین سپرده گذاران بانک‌های تجاری بوده،‌ با این تفاوت که حساب‌های آنها نزد بانک مرکزی نگه داشته می‌شوند. تراکنش‌های پول دیجیتال بانک مرکزی مبتنی بر توکن، گام‌های بزرگتری در مقایسه با تبادل پول نقد بین افراد خواهد برداشت و شرایط بهتری در مبادلات با امکان عدم ملاقات حضوری فراهم می‌کند. بانک‌های مرکزی به دو دلیل اصلی به پول دیجیتال بانک مرکزی توجه دارند: کاهش بکارگیری وجه نقد در اقتصادهای پیشرفته و شمولی مالی در بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه. پول دیجیتال بانک مرکزی مزایایی از جمله تقویت سیستم پرداخت و کاهش برخی هزینه‌ها و ریسک‌ها در سیستم پرداخت را دارد و حتی می‌تواند به تشویق شمول مالی نیز کمک نماید. با این حال تقاضا برای این پول‌ها بستگی به میزان جذابیت شکل‌های مختلف این پول‌های جایگزین دارد. پول دیجیتال بانک مرکزی با ریسک‌های عملیاتی برخواسته از انحرافات و حملات سایبری نیز همراه می‌باشد. در مجموع، نتیجه گیری قطعی و محکم در بیان منافع خالص پول دیجیتال بانک مرکزی، بسیار زود است. بانک‌های مرکزی باید شرایط کشور خود را در نظر گرفته و به ریسک‌ها و شایستگی‌های مربوطه از محل روش‌های جایگزین توجه دقیق نمایند. تحلیل‌های بیشتر در امکان سنجی این فن‌آوری و هزینه‌های عملیاتی در این زمینه مورد نیاز است.

تعریف به حد

پول دیجیتال بانک مرکزی از انواع پول الکترونیک محسوب می‌شود. در تقسیم بندی پول‌های الکترونیک، پول دیجیتال بانک مرکزی در سطح ذخایر بانک مرکزی و سپرده‌های بانکی که به صورت الکترونیکی هستند، قرار می‌گیرد. انواع اصلی پول دیجیتال بانک مرکزی شامل عمده پول دیجیتال بانک مرکزی و خرده پول دیجیتال بانک مرکزی می‌باشد. هر کدام از این اشکال دارای خصوصیات و کاربرد‌های متفاوتی می‌باشند.

وجوه افتراق یا شقوق مختلف

پول دیجیتال بانک مرکزی از زیر مجموعه‌های پول الکترونیک می‌باشد ولی با دیگر انواع آن که شامل سپرده‌های بانکی و ذخایر بانک مرکزی می‌باشد از لحاظ نوع کاربری، سطح و چگونگی دسترسی متفاوت می‌باشد. پول دیجیتال بانک مرکزی خود دارای اشکال متفاوت است. یکی از  انواع آن در سطح گسترده در عملیات‌های خرده فروشی برای عموم مردم در دسترس می‌باشد. نوع دیگر آن برای مبادلات عمده و در سطح بین بانکی در دسترس می‌باشد.

فهرست مطالب

پول دیجیتال بانک مرکزی چیست؟[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پول دیجیتال بانک مرکزی شکل جدیدی از پول است که به طور دیجیتالی توسط بانک مرکزی منتشر شده و به دنبال پول قانونی و رایج کشور به خدمت گرفته می‌شود. اما این پول با انواع دیگر پول‌ها که توسط بانک مرکزی (شامل موجودی نقد و ذخایر) منتشر می‌شود متفاوت است. پول دیجیتال بانک مرکزی قابل استفاده در پرداخت‌های خرد بوده و به طور گسترده در دسترس قرار می‌گیرد. در مقابل، ذخایر فعلی موجود در بانک مرکزی تنها برای موسسات منتخب در دسترس بوده و اکثرا شامل بانک‌هایی می‌شود که حساب‌هایی نزد بانک مرکزی دارند. به طور واضح، پول دیجیتال بانک مرکزی تمایلی برای داشتن شکل فیزیکی از پول مانند موجودی نقد رایج، ندارد. اما به عنوان پول به طور گسترده در اختیار افراد مقیم کشور قرار می‌گیرد و به طور بالقوه این امکان را دارد که به افراد و سازمان‌ها در خارج از کشور نیز دسترسی داده شود. پول دیجیتال بانک مرکزی به سادگی قابل استفاده در مبادلات بین شخص با شخص، شخص با کسب و کار، و کسب و کار با کسب و کار بوده و خود به عنوان پیشرفتی قابل ملاحظه در جایگزینی استفاده از پول نقد به حساب می‌آید. در مقابل، ذخایر فعلی بانک مرکزی تنها پرداخت‌های عمده بین بانکی را تسویه می‌کنند.

انواع پول دیجیتال بانک مرکزی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

انواع پول دیجیتال بانک مرکزی ممکن است مبتنی بر حساب یا توکن باشند. پول دیجیتال مبتنی بر حساب به انتقال مطالبات بر روی حساب‌ مربوط بوده و پول دیجیتال مبتنی بر توکن بین کیف‌های پول جابجا می‌شود.

پول دیجیتال بانک مرکزی مبتنی بر حساب: تراکنش‌های پول دیجیتال بانک مرکزی مبتنی بر حساب، شبیه به نقل و انتقالات رایج بین سپرده گذاران بانک‌های تجاری بوده،‌ با این تفاوت که حساب‌های آنها نزد بانک مرکزی نگه داشته می‌شوند. پرداخت کننده در حساب خود نزد بانک مرکزی وارد شده - به عنوان مثال از طریق صفحه اینترنتی یا برنامه کاربردی که بر روی ابزارهای موبایلی نصب می‌شوند- و درخواست انتقال وجه را به حساب دریافت کننده که این نیز حسابی در بانک مرکزی است، انتقال می‌دهد (نمودار 1). بانک مرکزی تسویه را از طریق دفاتر حساب بین بانکی بروزرسانی می‌کند اما این کار بعد از تایید قدرت پرداخت کننده برای استفاده از حساب، وجوه نقد کافی و احراز هویت دریافت کننده صورت می‌گیرد. بنابراین تبادل اطلاعات مهم می‌باشد.

پول دیجیتال بانک مرکزی مبتنی بر توکن: انتقال پول دیجیتال بانک مرکزی مبتنی بر توکن، گام‌های بزرگتری در مقایسه با تبادل پول نقد بین افراد خواهد برداشت و شرایط بهتری در مبادلات با امکان عدم ملاقات حضوری فراهم می‌کند. برخلاف وجه نقد – مثال اولیه از شکل سنتی پول مبتنی بر توکن- توکن‌های پول دیجیتال بانک مرکزی دارای مکانیزم بسیار پیچیده بوده تا از جعل شدن آن توسط طرف‌های مبادلات جلوگیری شود. تسویه تراکنش‌های پول دیجیتال مبتنی بر توکن نیازمند تایید اعتبار بیرونی توکن‌ها می‌باشد. در نتیجه، شاید این تراکنش‌ها همانند وجه نقد، بی‌نام نباشند. حد و نوع بی‌نامی توکن‌ها به این مساله بستگی دارد که آیا انواع کیف‌ پول مورد استفاده و اطلاعات تراکنش‌ها ثبت می‌شوند یا خیر.

تایید اعتبار توکن‌ها و تسویه آنها بسته به فن‌آوری که مورد استفاده قرار می‌گیرد، ممکن است متمرکز یا غیرمتمرکز باشد.

-2CBDC.jpg

آیا پول دیجیتال بانک مرکزی مزایایی با خود به همراه دارد؟  [ویرایش | ویرایش مبدأ]

از دیدگاه تقاضا، آیا این پول نیاز‌های کاربر نهایی را در مقایسه با سایر شکل‌های پول برآورده می‌کند؟ و از دیدگاه عرضه، آیا انتشار پول دیجیتال بانک مرکزی به بانک‌های مرکزی امکان تامین اهداف سیاستی بخش عمومی شامل شمول مالی، کارایی عملیاتی، ثبات مالی، اثربخشی سیاست پولی و یکپارچگی مالی را می‌دهد؟ به طور خلاصه، آیا پول دیجیتال بانک مرکزی با توجه به گزینه‌های موجود و به سرعت در حال تحول، یک شکل مطلوبی از پول است؟ اگرچه به کارگیری آن در بعضی شرایط ‌قابل پذیرش‌تر از سایر موارد به نظر می‌رسد، اما تصمیم نهایی نیاز به ارزیابی دقیق شرایط خاص هر کشور، از جمله بررسی امکان سنجی و هزینه‌های فناوری دارد.

پول دیجیتال بانک مرکزی می‌تواند مزایای فعلی سیستم پرداخت را تقویت کرده و برخی هزینه‌ها و ریسک‌ها در سیستم پرداخت را کاهش ‌دهد و حتی می‌تواند به تشویق شمول مالی نیز کمک نماید. با این حال تقاضا برای این پول‌ها بالا نخواهد بود و همه بستگی به میزان جذابیت شکل‌های مختلف این پول‌های جایگزین دارد. به علاوه، در صورتی این اقدام عملی است که سایر راه حل‌های پرداخت در راستای کمک به بانک مرکزی به طور کامل به اهداف خود در ارتباط با پول دست پیدا کنند. پول دیجیتال بانک مرکزی با ریسک‌های عملیاتی برخواسته از انحرافات و حملات سایبری نیز همراه می‌باشد. در مجموع، نتیجه گیری قطعی و محکم در بیان منافع خالص پول دیجیتال بانک مرکزی، بسیار زود است. بانک‌های مرکزی باید شرایط کشور خود را در نظر گرفته و به ریسک‌ها و شایستگی‌های مربوطه از محل روش‌های جایگزین توجه دقیق نمایند. تحلیل‌های بیشتر از امکان پذیر بودن فن‌آوری و هزینه‌های عملیاتی در این زمینه مورد نیاز است.

تحقیقات و تجربیات بانک مرکزی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بانک‌های مرکزی متعددی در هر دو بازار پیشرفته و نوظهور و در اقتصادهای در حال توسعه، به مزیت‌ها و معایب انتشار پول دیجیتال بانک مرکزی توجه دارند. جدول 1 به طور خلاصه قلمرو حقوقی که در آن بانک‌های مرکزی به طور فعال به دنبال کشف پول دیجیتال برای خرده فروشی که مطابق با اطلاعات در دسترس عموم مردم هستند را نشان می‌دهد.

بانک‌های مرکزی به دو دلیل اصلی به پول دیجیتال بانک مرکزی توجه دارند: کاهش بکارگیری وجه نقد در اقتصادهای پیشرفته و شمولی مالی در بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه. این اهداف و سایر اهدافی که توسط بانک‌های مرکزی ذکر می‌شوند در جدول 2 به طور خلاصه بیان شده‌اند. هیچ یک از بانک‌های مرکزی حفظ درآمد حاصل از چاپ پول یا اثربخشی سیاست پولی در سطح پایین صفر را به عنوان پایه منطقی پذیرش پول دیجیتال در نظر نمی‌گیرند. به نظر می‌رسد منطق اصلی برای اقتصادهای پیشرفته به گونه‌ای است که با رشد شکل‌های خصوصی پول (ریسک عملیاتی و انحرافات انحصاری) و کاهش هزینه‌های مرتبط با مدیریت وجه نقد (کارایی هزینه) مقابله می‌شود.

جدول 2-پایه منطقی برای کشف پول دیجیتال بانک مرکزی از طریق اطلاعات در دسترسس عموم مردم
کاربرد کاهنده پول نقد
انحرافات انحصاری ریسک های عملیاتی کارایی هزینه شمول مالی سایر
باهاماس * مقابله با ریسک  زدایی
کانادا *
چین * * * *
سی. بی. سی. اسCBCS * * *
ای. سی .سی. بی.ECCB * * *
اکوادور *
نروژ *
سنگال *
سوئد * *
تونس *
تونس * *
سیاست پولی به عنوان پایه منطقی برای صدور پول دیجیتال توسط هر یک از بانک‌های مرکزی نظرسنجی شده در دنیا، در نظر گرفته نمی‌شود. ممکن نبود که به این منطق‌های مبتنی بر اطلاعات در دسترس عموم مردم برای کشورهایی نظیر استرالیا، بحرین، دانمارک، اتحادیه اروپا، هنگ کنگ، هندوستان اندونزی، جامائیکا، کره جنوبی و سوئیس، اطمینان و تکیه کنند.
منبع: بانک‌های مرکزی یا منابع خبری جدید (به صورت italic نمایش داده شد) در جدول 1 به صورت پیوند برجسته نشان داده شد. اطلاعات از طریق کانال‌های رسمی اصلاح نشدند.

نکته: منظور از CBCS بانک مرکزی کوراکائو و سینت مارتین و ECCB بانک مرکزی کارائیب شرقی است.

پول دیجیتال یانک مرکزی ترکیبی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

اجازه به عرضه‌ کنندگان پول الکترونیک برای نگهداری ذخایر بانک مرکزی، تصمیم سیاستی مهمی همراه با ریسک‌ها و مزایای متنوع بوده و حتی با نتایج دور از دسترس نظیر ایجاد زمینه برای نوآوری، قابلیت مبادله دارایی‌های مبتنی بر بلاک‌چین و تسهیل پرداخت‌های برون مرزی همراه می‌باشد، موضوعی است که در مطالعه آدریان (2019) به آن اشاره شده است.

نتیجه بدیهی‌تر در این زمینه عبارت است از خلق پول دیجیتال بانک مرکزی! در نهایت، اگر عرضه کنندگان پول الکترونیک قادر به نگهداری و مبادله با استفاده از ذخایر بانک مرکزی باشند، و اگر در زمان ورشکستگی عرضه کنندگان پول الکترونیک، این ذخایر در مقابل سایر بستانکاران حفظ شوند و اگر پول الکترونیک برای این ذخایر به صورت یک به یک منتشر شود، آنگاه دارندگان پول الکترونیک نیز به طور اساسی مبادلاتی را با بدهی یا موجودی بانک مرکزی انجام می‌دهند و از ذخایر بانک مرکزی نگهداری می‌کنند. (نمودار 6)

CBDC-3.jpg

مایه خوش شانسی است! این موضوع پایه و اساس پول دیجیتال بانک مرکزی است اما این پول نسخه تمام عیاری نیست که سیاست گذاران همواره درباره آن بحث می‌کردند. در این نسخه، بانک‌های مرکزی کاربر اصلی پول دیجیتال بانک مرکزی و مسئول بسیاری از گام‌های ذیل هستند: عملیات شناسایی مشتریان، بررسی و عرضه کیف پول، توسعه یا انتخاب فن‌آوری بنیادین، ارائه پلتفرم تسویه، مدیریت داده و اطلاعات مشتری، پایش تراکنش‌ها، و تعامل جهت رسیدگی به درخواست مشتری و ملاحظه شکایات و سوالات مشتریان. هریک از این موارد ریسک ایرادات فنی و حملات سایبری را افزایش داده، هرینه‌های عمده‌ای را در برگرفته و شهرت بانک مرکزی را نیز در معرض ریسک قرار می‌دهد.

رویکرد متفاوت پیشنهاد شده مربوط به مشارکت بخش عمومی و خصوصی بوده که طی آن پول دیجیتال ترکیبی بانک مرکزی ایجاد می‌شود. به طوری که بانک مرکزی صرفاً خدمات مربوط به تسویه حساب را به عرضه کنندگان پول الکترونیک که شامل دسترسی به ذخایر بانک مرکزی است را ارائه می‌دهد. تمامی کارکردهای دیگر در بردارنده مسئولیت عرضه کنندگان پول الکترونیک و تحت مقررات موجود خواهد بود. البته با این فرض که عموم مردم مسئولیت محدود بانک مرکزی را درک می‌کنند و در مجموع پول دیجیتال ترکیبی جدید را محصول تحت برند بانک مرکزی تلقی نمی‌کنند. در غیر این صورت ریسک شهرت برای بانک مرکزی بازگشته و آن را تهدید می‌کند. حتی با وجود دسترسی بانک‌های تجاری به ذخایر بانک مرکزی، مشکلات امروزه بانک‌های تجاری نظیر تقلب یا ایرادات فنی مربوط به کارت بدهی بر عهده بانک مرکزی نمی‌باشد.

آیا مکانیزم انتقال سیاست پولی موثر واقع می‌شود؟[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پول دیجیتال بانک مرکزی احتمالا تاثیر عمده‌ای بر مکانیزم انتقال سیاست پولی ندارد. اگر چه عملیات مذکور ممکن است نیاز به سازگاری با سیستم فعلی را داشته باشد. مکانیزم انتقال در صورتی تقویت می‌شود که پول دیجیتال بانک مرکزی شمول مالی بیشتری را ایجاد کند. پول دیجیتال بانک مرکزی با بهره، محدوده موثر پایین‌تر بر روی سیاست نرخ بهره را حذف می‌کند اما در کل قیودی را بر استفاده از وجه نقد اعمال خواهد کرد.

جستارهای وابسته

  • پول الکترونیک
  • بلاک‌چین
  • پول دیجیتال بانک مرکزی در سطح خرده فروشی
  • پول دیجیتال

پانویس/ پاورقی

منابع

  • Adrian, M. T., & Griffoli, M. T. M. (2019). The rise of digital money. International Monetary Fund.
  • Griffoli, M. T. M., Peria, M. M. S. M., Agur, M. I., Ari, M. A., Kiff, M. J., Popescu, M. A., & Rochon, M. C. (2018). Casting Light on Central Bank Digital Currencies. International Monetary Fund.
  • CPMI (2015) “Digital currencies”, https://www.bis.org/cpmi/publ/d137.pdf, 21p., November 2015.
  • Europe Parliament (2018)Houben, R., & Snyers, A. Cryptocurrencies and blockchain: legal context and implications for financial crime, money laundering and tax evasion. URL: http://www. europarl. europa. eu.

پیوند به بیرون

الگوهای ناوبری

رده

برگرفته از «https://www.bankipedia.ir/index.php?title=نوشتار_محتوا:پول_دیجیتال_بانک_مرکزی_(CBDC)&oldid=5685»